Kültür-Sanat

Çocuklar için yazmak daha zordur

Edebiyat Sanat ve Kültür Araştırmaları Derneği (ESKADER) ve Sanatalemi.net sitesinin katkılarıyla düzenlenen “Çocuk Edebiyatımız” konulu panel çocuk edebiyatına katkıda bulunan yazar, yayıncı ve dergicilerin katılımıyla Beyazıt Devlet Kütüphanesi’nde gerçekleşti.

Çocuk edebiyatının daha da gelişmesinin amaçlandığı panelde geçmişten günümüze çocuk edebiyatının içinde bulunduğu durum değerlendirildi.

Şair, yazar ve çocuk edebiyatçısı Bestami Yazgan’ın yönettiği panelde Ahmet Sırrı Arvas, Hüseyin Emin Öztürk, Gürbüz Yılmaz, Fatma Beyza Tütüncüoğlu, Sadettin Kaplan, Salih Zengin, Tayfur Esen ve Yusuf Dursun çocuk edebiyatımızın geçmişten günümüze durumu ve geleceği hakkındaki düşüncelerini açıkladılar.

Türkiye Çocuk Dergisi Yayın Yönetmeni Ahmet Sırrı Arvas, çocuk dergiciliğinde en önemli unsurun ders kitaplarından farklı olarak eğitmesi, yetiştirmesi ve eğlendirmesi gerektiğini söyledi. “Hepimizin şikâyet ettiği yabancı yayınlar karşısında biz de yayınlar yapmalıyız” diyen Arvas, bunu devlet politikası olarak belirleyip millî ve kültürel unsurlarımızı vermemiz gerektiğinin önemine dikkati çekti. Arvas, Osmanlının yıkılmasındaki en önemli etkenin değişime ayak uyduramaması olduğunu, bugün bizimde içinde bulunduğumuz kültürü yakalayıp onun içinde kendi kültürümüzü yoğurup sunmamız gerektiğini ifade etti. Çocuk yayıncılığının bugünkü durumunun pek parlak olmadığını vurgulayan Arvas, “Bizim yaptığımız işte ticarî kaygılar olmamalı” dedi. Eskiden çocuk hakkında yazılanların ideolojik şeyler olduğunu söyleyen Gürbüz Yılmaz ise, ilk çocuk dergisini ‘en iyi arkadaş kitaptır’ sloganıyla Mehmet Şemsettin’in çıkarttığını söyledi. “Mehmet Şemsettin’in çocuklara okuma yazma öğretmekle işiniz bitmez, Osmanlıca da öğretmek gerekir” dediğini kaydeden Yılmaz, “İlk Elif-Ba kitabını da Mehmet Şemsettin bastırmıştır” dedi.

ÇOCUKLARIN DİLLERİ FARKLI

Çocuk edebiyatçısı olan ve aynı zamanda radyoda çocuk programı yapan Fatma Beyza Tütüncüoğlu, çocukların farklı bir mantık yapılarının ve dillerinin olduğunu, bunu yakalayıp içine girmek gerektiğini belirterek “Çocuklar için yazmak yetişkinler için yazmaktan çok daha zordur” dedi. Çocuk edebiyatının birçok alanının olduğuna vurgu yapan Tütüncüoğlu, masalın çocuğun hayal gücünü zenginleştirdiğini, dilinin düzgünleşmesine yardımcı olduğunu, bilmecenin ise düşünme yetisini geliştirdiğini söyleyerek “Bir radyo çocuk programı asla masal, şiir, bilmece ve tekerlemesiz olamaz” dedi. Ayrıca radyo çocuk programlarının çocuklarla yazarları tanıştırmak adına önemli bir rol oynadığına da dikkati çekti.

Konuşmasında çocuk paradigması üzerinde duran Salih Zengin, Türkiye’de çocuk politikasının olmamasının temel bir problem olduğunu söyledi. Tanzimat döneminde çocuk şiirleriyle çocuk edebiyatının yolunun açıldığını kaydetti. Çocukların bizden çok daha zeki olduklarını ve artık çok çabuk büyüdüklerini ifade eden Zengin, “Onları edebiyatla, bir kitapla yakalamak lâzım” dedi. En büyük sorunun çocuğun okuduğu kitabın yazarının yaşadığını bilmemesi olduğunu vurgulayan Zengin, “Çocukların yaşayan yazarlarla temas etmesi çok zor. Sonra çocuklar niye okumuyor diyoruz” dedi.

“ÇOCUKLAR NEYİ OKUTURSAK

ONU OLMAK İSTERLER”

Çocuk edebiyatı üzerine doktora yapan Dr. Hüseyin Emin Öztürk, batı çocuk klasiklerinde temel değerleri incelemiş ve batıdaki eserlerin gerek muhteva, dil, kurgu, tipleme olarak toplumlarının medeniyetine bağlı olduğunu söyledi. Bu eserlerin çocuk düzeyinin üzerinde olduğunu gördüğünü belirten Öztürk, “Bu eserlerde batının yayılmacı arzusunu görürsünüz. Robinson Cruseo 1960’larda Hristiyanlığı yaymak için yazılmış bir kitaptır. Batı, kendi kültürünü yaymaya önem vermiş ve bunu yazdığı kitaplarla yapmışlardır” dedi. Okullarımızda ilköğretim çağında tavsiye edilen kitapların 70 tanesi yerliyse 30’unun yabancı olduğuna dikkati çeken Öztürk, “Hiçbir ülkede bu yoktur. Bunu vereceklerse ortaöğretim çağında veriyorlar. Neyi okutursak onu olmak isterler” diye konuştu.

DİNLEYİCİLER arasında bulunan çocukların şiir okuyarak katkıda bulunduğu panelde ‘Yetim Kız’, ‘Peygamberi Görmek İçin Neler Neler Vermezdim’ gibi çocuk şiirlerinin de yazarı olan yazar, şair Yusuf Dursun da bir konuşma yaptı. Yaşının 60 olduğunu fakat içindeki çocuğun altısında olduğunu söyleyen Yusuf Dursun, “Yayınlanan ilk şiirim çocuk şiiridir. 15. kitabım neşredildi. 15 kitabın 12-13 çocuk edebiyatına aittir” dedi. Bestami Yazgan’ın tavsiyesiyle çocuk edebiyatına geçtiğini belirten Dursun, “Çocuklara bir şey verirken fark ettirmeden vermeliyiz. Burada da dil çok önem taşıyor. Çocuk edebiyatında asıl olan samimiyettir ” dedi. Konuşmasına arada okuduğu şiirlerle renk katan Dursun, şiirini tamamlama aşamasını da şöyle anlattı: “Önce yazıyorum çiziyorum. Sonra silip tekrar yazıyorum. Sonra yazdığımı demlenmeye bırakıyorum. Sonra Molla Kasımlara soruyorum. Yani eşime, çocuklarıma ve torunlarıma soruyorum. Onların yorumlarını alıyorum. En son olarak da en önemli Molla Kasım olan Bestami Bey’e gösteriyorum. Onun yorumlarını alıyorum. Olmuş derlerse yayınlıyoruz.”

GÜLSEVİL KAHRİMAN

27.10.2009