Güncel

Sosyal yardıma tavan gelecek

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), sosyal yardımlara tavan getiremeye hazırlanıyor. Kurum, yardıma erişim imkânlarını yeniden düzenleyen, haksız yardım almayı engellemeyi amaçlayan, bazı sosyal yaptırımlar öngören bir çalışma başlattı.

SGK Primsiz Ödemeler Genel Müdürü Yadigar Gökalp, Sosyal Güvenlik dergisinin son sayısında Sosyal Güvenlik Reformu’nun temel ayaklarından biri olan Primsiz Ödemeler Kanunu’na yönelik hazırlık çalışmalarında gelinen noktaya ilişkin bilgiler verdi.

Türkiye’de sosyal yardım alanındaki programların çeşitliliği ve birçok kurumun farklı uygulamalarının bulunması dolayısıyla yoksul ve muhtaç kesimlere ulaşılabildiğine işaret eden Gökalp, ancak bu çeşitliliğin, standart uygulamaların olmaması ve başka sıkıntılara yol açabildiğine dikkati çekti. Gökalp, şunları kaydetti: ’’Her başvuran her yardımdan yararlanmayabiliyor. Başvurduğu yerde alınan karara göre bu değişebiliyor. Yardımı alamadığında bunu hukuki zeminde sorgulayamıyor. Sosyal yardımların hak olarak görülmesinden bunu kast ediyoruz. Sosyal yardımlar, vatandaşın işsiz, yoksul, muhtaç olduğu dönemde, koşulları, kriterleri uygunsa alması gereken bir yardımdır. Vatandaş bunu alamadığı zaman sorgulayabilmelidir. ‘Bu benim hakkımdı, bunu almam gerekiyordu’ diyebilmelidir.

Gerektiğinde hukukî süreçlere başvurabilmelidir. Bu aynı zamanda hak etmeyenin de artık bu sisteme başvurmasını, haksız yardım almasını engelleyecektir. Taslaktaki önemli düzenlemelerden birisi bu. Kurumlardaki muhtaçlık kriterleri, yardım alacak kişi tanımları, yardımların tanımları farklılıklar gösteriyor. Taslaktaki temel hedeflerimizden biri, sosyal yardım alanında ortak norm ve standartları getirmektir’’

SİSTEMİ BİLMEYEN YARDIM ALAMIYOR

Sosyal yardımlar konusunda en sık karşılaşılan problemlerden birinin mükerrer yardımlar olduğunu belirten Gökalp, şu bilgileri verdi: ’’Bazı vatandaşlarımız birçok yerden yardım alıyor, bazıları bakıyorsunuz hiçbir yerden yardım almıyor. Aynı kişi bizden engellilik aylığı ya da yaşlılık aylığı alıyor, öbür taraftan sosyal yardımlaşmadan gıda yardımı alıyor, yakacak yardımı alıyor. Yeşil kartı var, belediyeye gidiyor belediyeden tekrar gıda yardımı alıyor, kırtasiye yardımı alıyor, eğitim yardımı alıyor, burs alıyor... Sistemi çok çözememiş, keşfedememiş olan bazı vatandaşlarımız da çok muhtaç durumda olduğu halde hiçbir yardıma erişemiyor. Taslakta bu konuda da bir yenilik getiriyoruz, tavan uygulaması. Vatandaşımız, hanedeki bireylerin durumuna göre, yaşlısı, genç işsizi, okula giden çocuğu, engelli bireylerin olup olmamasına göre öngörülen yardımlardan yararlanacak ama belli bir rakamı geçemeyecek. Yani vatandaşın aldığı tüm yardımlar sistem üzerinden kontrol edilecek ve o tavanı geçemeyecek. O tavanın da asgarî ücretten daha düşük olması gerekiyor. Çünkü hükümet politikası olarak yaptığımız en önemli çalışmalardan biri, kayıt dışı istihdamın önlenmesi, insanların istihdama teşvik edilmesi, üretim süreçlerine dahil edilmesi; temel hedef bu. Sosyal yardımlar da zaten bir vatandaşın yaşamının sonuna kadar alması öngörülen ya da uygun görülen bir şey değil.’’

MÜKERRER YARDIMLAR ÖNLENECEK

YADİGAR Gökalp, mükerrerliği önleme konusunda ‘’ortak veri tabanı’’ uygulamasını önemsediklerini belirterek, “Bizim kontrol edeceğimiz, gelir durumuna bakacağımız, verilen bilgileri kontrol edeceğimiz ayrı bir sistem olsun. Biz, vatandaşımıza, şu kurumdan şu belgeyi getir, şu kurumdan bu bilgiyi getir demeyelim. Zaten yoksul vatandaşlarımız için bu da ayrı bir sıkıntı.’’ Gökalp, ağırlıklı olarak tüketim harcamalarından yola çıkılarak bir muhtaçlık tesbiti düşündüklerini ve burada hedefin, hiç kimsenin dışarıda kalmaması olduğunu vurguladı. Gökalp, sistemin işleyişinde vatandaşlarımızın elinden gelebilecek sosyal amaçlı, toplumsal amaçlı bir takım yaptırımlar olacağını belirterek, şunları sböyledi: ”Orada şart, evet ben sana belli bir nakit yardımında bulunuyorum ama sen de çocuğunu okula göndereceksin, başarısını takip edeceksin ya da işte 0-6 yaş grubundaysa çocuğun aşılarını düzenli yaptıracaksın gibi.’’

01.10.2009