Ekonomi

ABD yüzyılın krizinde

nABD Merkez Bankası konumundaki FED’in eski başkanı Alan Greenspan, ülkesinin halen yüzyılda bir yaşanabilecek bir finansal kriz içinde olduğunu söyledi. Greenspan, ‘’Önce şunu anlayalım. Bu 50 yılda, hatta muhtemelen 100 yılda bir yaşanabilecek bir olay’’ dedi.

ABD merkez bankası konumundaki FED’in eski başkanı Alan Greenspan, ABD’nin halen yüzyılda bir yaşanabilecek finansal kriz içinde olduğunu söyledi. ABC televizyonuna konuşan Greenspan, ‘’Önce şunu anlayalım. Bu 50 yılda, hatta muhtemelen 100 yılda bir yaşanabilecek bir olay’’ dedi. ABD’nin bir ekonomik durgunluğa (resesyon) girmeden kurtulma ihtimalinin yüzde 50’nin altında olduğuna dikkati çeken Greenspan, krizin daha da devam etmesini beklediğini vurguladı. Öte yandan, sıkıntı içinde bulunan yatırım bankası Lehman Brothers’a ABD yönetiminin çabalarına karşın müşteri bulunamadı. ABD medyası konuyla ilgilenen bankaların olası bir alımdan şu an için vazgeçtiklerini yazdı. Bu arada, ABD’de en fazla mevduat bulunduran banka olan Bank of America ve yatırım bankası Merril Lynch’in potansiyel bir birleşme için görüşmeler yaptığı haberleri ABD medyasında yer aldı.

/ Washington

16.09.2008

Borsada sert düşüş

İSTANBUL Menkul Kıymetler Borsası bileşik endeksi, açılışın ardından 35 binli seviyeleri gördü, endeksteki kayıp yüzde 3’ü geçti. Dolar yükselişte.

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Ulusal 100 Endeksi, birinci seansın ilk yarısında geriledi. Endeks, seansın 1 saat 15 dakikalık bölümünü, önceki ikinci seans kapanışına göre 1.345,18 puan azalarak 35.688,69 puandan geçti. Hisse senetleri bu seviyede ortalama yüzde 3,63 değer kaybetti. İlk bölümde işlem hacmi ise 285 milyon YTL olarak gerçekleşti.

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) bileşik endeksi, açılışın ardından 35 binli seviyeleri gördü, endeksteki kayıp yüzde 3’ü geçti. Gedik Yatırım Araştırma Müdürü Onur Mutlu, piyasalardaki gelişmelere ilişkin yaptığı açıklamada, ABD finans sektöründeki olumsuzluğun sürdüğünün belirterek, “Orada henüz bütün çürük yumurtaların ayıklanmadığı için satışlar geliyor. Bunun önümüzdeki dönem Avrupa finans sektörüne etkisi olacak diye bekliyoruz” dedi.

Mutlu, Avrupa bankaların ABD kaynaklı menkul kıymet taşıdığını hatırlattı. İMKB’nin düşünde, yabancı yatırımcıların Türkiye’de likide geçme beklentisinin etkili olduğunu anlatan Mutlu, “Yabancılar satışta etkili oluyorlar, satışlarında artış var” dedi. Yurt dışından kaynaklanan dalgalı seyrin sürebileceğini ifade eden Mutlu, dışarıdan gelen verilerin piyasalar üzerinde etkili olacağını, özellikle ABD ve Japonya merkez bankalarının faiz kararlarının önem taşıdığını bildirdi.

Mutlu, bu arada olumsuz haberlerin Türkiye’de büyüme ile ilgili tedirginliklerle de birleştiğini söyledi. Bu arada saat 10.10 itibariyle bileşik endeks Cuma günü kapanışa göre 1.367,01 puan azalarak 35 bin 666,86 puana geriledi. Endeksteki kayıp yüzde 3,69 seviyelerinde bulunuyor.

16.09.2008

İşsizlik yüzde 9

TÜRKİYE İstatistik Kurumu, (TÜİK) üçer aylık dönemler itibarıyla her ay kamuoyuna duyurduğu Hanehalkı İşgücü Anketinin ‘’mayıs-haziran-temmuz’’ dönemini kapsayan ‘’haziran 2008’’ sonuçlarını açıkladı.

Türkiye’de Haziran 2008 itibarıyla işsizlik oranı yüzde 9 olarak hesaplandı.

Geçen yılın aynı döneminde de işsizlik oranı yine yüzde 8,8 düzeyinde bulunuyordu. Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) üçer aylık dönemler itibarıyla her ay açıkladığı Hanehalkı İşgücü Anketinin, ‘’mayıs-haziran-temmuz’’ dönemini kapsayan, ‘’haziran’’ sonuçlarına göre, bu dönemde işgücüne katılım oranı ise yüzde 49,6 olarak hesaplandı. İşsizlik oranı kentlerde yüzde 11,5, kırsal kesimde yüzde 5,2 olarak belirlendi. 2005 yılından itibaren Hanehalkı İşgücü Anketinin tahminleri, hareketli üçer aylık dönem ortalamaları esas alınmak kaydıyla aylık olarak yayınlanıyor. Bu seride ilgili üç aylık dönemin ağırlıkları, dönem ortası aya ilişkin nüfus projeksiyonları esas alınarak hesaplanırken, ifade kolaylığı açısından tahminler de dönem ortası ay adıyla ifade ediliyor. Türkiye’deki işsiz sayısı Haziran 2008 döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 96 bin kişi artarak 2 milyon 237 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 0,2 puanlık artış ile yüzde 9 seviyesinde gerçekleşti. Bu dönemde istihdam edilenlerin sayısı ise yine geçen yıla kıyasla 462 bin kişi artışla 22 milyon 557 bin kişiye yükseldi.

16.09.2008

Nükleer enerjide geri sayım başladı

TÜRKİYE, nükleer santral yapımı konusunda son virajı dönmek üzere...

Nükleer enerji konusunda çalışmaya, 40 yılı aşkın süre önce başlamasına rağmen nükleer santral ihaleleri 3 kez başarısızlıkla sonuçlanan Türkiye, yarışma şeklindeki dördüncü ihaleye 24 Eylül’de çıkacak.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlı Türkiye Elektrik Ticaret Anonim Şirketi (TETAŞ) tarafından çıkılan nükleer santral ihalesinde geri sayım başladı. Türk firmalarının yanı sıra Kanada, Japonya, Fransa, Belçika, Rusya, Güney Kore, Çin ve Almanya firmalarının ilgi gösterdiği ihale, bu ayın 24’ünde yapılacak. Firmalar tekliflerini ihale günü saat 14.00’e kadar verebilecekler. Kapalı zarflar aynı gün saat 14.30’dan itibaren açılmaya başlayacak. Firmalardan teklif gelmemesi durumunda ihale süresinin uzatılması söz konusu olabilecek. Alım garantisinin bulunduğu 15 yıl boyunca devlete satacağı elektrik için en ucuz fiyatı verecek firma ihaleyi kazanacak. TAEK’in nükleer santral ölçütlerini karşılamayan firmalar ihale dışında kalacak.

Nükleer santral, ilk yatırım maliyetlerinin yüksek olmasına karşın yakıt maliyetlerinin düşüklüğü, dışa bağımlılığın azaltılması ve çevre kirliliği açısından en temiz enerji elde etme yöntemi olması nedeniyle Türkiye’nin tercihleri arasında bulunuyor. Nükleer santralın 3 bin megavat (MW) gücünde olması durumunda 5-6, 5 bin MW gücünde olması durumunda 10-11 milyar dolarlık bir yatırım söz konusu olacağı belirtiliyor. Türkiye elektrik enerjisi üretimi içinde nükleer santrallerinin payının 2020 yılına kadar asgari yüzde 8, 2030 yılına kadar ise yüzde 20 olmasını hedefliyor. İhalede TAEK’in nükleer santral kriterlerini yerine getirmeyen firmanın teklifi kabul edilmeyecek. TAEK’in kriterlerine göre, nükleer güç santrali güncel ve kanıtlanmış teknolojik yenilikleri kapsayacak.

EN AZ 40 YIL HİZMET EDECEK,

YÜZDE 60 KATKI OLACAK

Nükleer güç santralinin hizmet edeceği süre en az 40 yıl olacak. Yerli katkı payına yönelik plan ve program önerilecek. Plan ve programda en az yüzde 60 yerli katkı payına ulaşılacak süreç gösterilecek. İşletme deneyimi, santralların işletme deneyimi değerlendirmede dikkate alınacak. İkinci nesil santrallerin işletme deneyimini gösterir tedarikçinin ülkesine veya diğer ülkelerdeki referans örnek ve örneklerinin belgelenmesi gerekecek. Elektrik çıkış gücü nükleer güç santralının her ünitesinin sahip olacağı garanti edilen net elektrik gücü 600 MW’den büyük olacak. Değerlendirmeye alınacak santral tipleri teknolojik olarak sınanmış olacak. Bu nedenle 4. nesil nükleer santraller değerlendirmeye alınmayacak.

Teknolojik sınanmışlık ölçütüyle üçüncü nesil santrallerin önünün açılması hedefleniyor. Yakıt teknolojisi sınanmış olacak, doğal uranyum ve zenginleştirilmiş uranyum kullanan reaktörler değerlendirmeye alınacak. Yakıt üretiminin ülke içinde yapılanmasıyla ilgili olarak plan ve program önerilecek. Santralın kurulacağı taşınmaz, Maliye Bakanlığı veya Bakanlar Kurulu tarafından bedelsiz olarak tahsis edilecek. İhaleye teklif verecek konsorsiyumların bünyesinde nükleer santral işletmeciliği deneyimi olan şirket veya şirketlerin bulunması; ya da bu tür şirketlerle anlaşma yapılmış olması koşulu aranacak. İhaleye katılacak şirketlerin 31 Aralık 2020 tarihine kadar 3 ile 5 bin MW arasında kurulu güçte bir santral kurmayı taahhüt etmesi istenecek. Nükleer santralın üreteceği elektriğe satın alma garantisi verilecek.

12 FİRMA ŞARTNAME ALDI

Bu arada Mersin Akkuyu’da kurulması planlanan Türkiye’nin ilk nükleer santral inşaatının yapım ve işletimi için bugüne kadar 12 yerli ve yabancı firma TETAŞ’tan şartname aldı. Söz konusu firmalar şöyle:

nAECL Atomic Energy Of Canada

Limited (Kanada)

nItochu Corporation (Japonya)

nVinci Construction Grand Projets (Fransa)

nSuez Tractebel (Fransa-Belçika)

nAtostroyexport (Rusya)

nKEPCO (Güney Kore-Türkiye)

nChina Nuclear Power

Components Co. (Çin)

nUnit Investment N.V. (Hollanda)

nHacı Ömer Sabancı Holding (Türkiye)

nAlsim-Alarko Sanayi Tesisleri (Türkiye)

nHattat Holding (Türkiye)

nRWE (Almanya)

16.09.2008

Çiftçinin yeni gözdesi kapari

MERSİN’İN Çamlıyayla ilçesinde, iklim değişikliğine bağlı olarak ortaya çıkan kuraklığın tarımı olumsuz etkilemesi sebebiyle, çiftlere alternatif ürün olarak gösterilen ve geçen yıl 1 dekarlık alana deneme amaçlı dikilen ‘kapari’ bitkisinden olumlu sonuç alındığı bildirildi.

Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Koç, yaptığı açıklamada, geçen yıl deneme amaçlı dikilen kapari tohumlarında yüzde 75’lik başarı elde edildiğini kaydetti.

16.09.2008

Narenciye ihracat sezonunu açıyor

TÜRKİYE Yaş Meyve Sebze İhracatçı Birlikleri (TYMSİB) Ortak Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Kaçmaz, narenciye ihracat sezonunun 17 Eylül Çarşamba günü açılacağını bildirdi.

Kemal Kaçmaz, Çukurova’da bahçelerde yapılan inceleme ve kontrolü sonucunda komisyonun 17 Eylülden itibaren ürünün hasat edilmesine, 22 Eylül Pazartesi gününden itibaren ihracatına müsaade ettiğini söyledi.

16.09.2008

Yabancı sermaye girişi yavaşlayacak

ULUSLARARASI Yatırımcılar Derneği (YASED) Yönetim Kurulu Başkanı Tahir Uysal, geçen yıl başlayan ve hala devam eden politik istikrarsızlık ile dış piyasalardaki gelişmelerden dolayı 2009’da yabancı sermaye miktarında “mutlaka ama mutlaka” bir yavaşlama görüleceğini belirtti.

Uysal, yaptığı açıklamada, ülkedeki istikrarın sürekli olmasının büyük önem taşıdığını kaydederek, Türkiye’nin 2001’den bu yana olan yolculuğunda mali istikrar, politik istikrar ve dünya konjonktürü faktörlerinin çok önemli olduğuna dikkati çekti. Politik istikrar konusunda geçen yılın ortasından bu yana süregelen ve düzenli olmayan bir durumun bulunduğunu ifade eden Uysal, yurt dışındaki yatırımcının, sürekli olarak bunun geçeğini ve Türkiye’nin daha durağan, daha belirli bir ortama kavuşacağını düşündüğünü, ancak bir taraftan da özellikle son zamanlarda parti kapatma davası etrafında bir hayli endişe duyar hale geldiğini söyledi.

16.09.2008

Otomotiv piyasası teşvik ve vergi indirimi bekliyor

TÜRKİYE otomotiv piyasasında marttan itibaren yaşanan daralmanın teşvikler ve vergilerde yapılacak indirimlerle aşılabileceği bildirildi.

Ford Otomotiv Sanayi AŞ (OTOSAN) Genel Müdür Başyardımcısı Ufuk Güçlü, yaptığı açıklamada, iç piyasa satışlarında daralma yaşandığını, bu gidişatla iç piyasada satılan araç sayısının geçen yıl ulaşılan rakamların gerisinde kalabileceğini söyledi. Güçlü, ‘’Burada herkes alımını ötelediği vakit pazar küçülüyor. Bu piyasaya güven meselesi. Bunun devam etmemesi için bazı tetikleyici tedbirlerin alınması gerekir. Türkiye’de vergiler oldukça yüksek. Geçmişte hükümetimiz piyasayı canlandırmak için bunu yapmıştı. Aynı şekilde vergilerde, ÖTV’de yapılabilecek indirimler özellikle otomotiv piyasasına bir canlılık getirebilir’’ diye konuştu.

16.09.2008

Ramazanda tatlı ve et tüketimi arttı

KAYSERİ Lokantacılar ve Pastacılar Odası Başkanı Mehmet Dinçer, Ramazan ayının gelmesiyle birlikte en çok tatlı ve et satışlarının arttığını söyledi.

Dinçer, yaptığı açıklamada, Ramazan nedeniyle gıda tüketiminde canlılık yaşandığını, piyasanın biraz hareketlendiğini bildirdi. Ramazan’da insanların iftar sofralarına mutlaka tatlı ve etli yemek koymayı tercih ettiğini belirten Dinçer, şunları söyledi: ‘’Kayseri’de Ramazan ayı öncesi günde ortalama bin 200 kilogram tatlı tüketiyordu. Ancak şimdi, Ramazan ayının gelmesiyle satışlar büyük oranda arttı. Ramazanda en çok baklava ve tulumba tatlısı tercih ediyor. Şu anda piyasada baklava kilosu 10-20 YTL arasında, tulumba ise 4-8 YTL arasında satılıyor. Ramazan nedeniyle, baklava ve tulumbanın yanı sıra, şöbiyet, lokma, güllaç, muhallebi, sütlaç, saray burması, şekerpare, kurabiye, kabak tatlısı ile değişik türlerde kadayıf da üretiliyor. Ama bunlar fazla rağbet görmüyor. Fakirinden tutun da, zenginine kadar her kesim tatlı yiyor. Bazı yetenekli ev hanımları tatlılarını evlerinde kendi imkânlarıyla hazırlıyor. Kayseri’de günde yaklaşık 30 bin kilogram tatlı tüketiliyor.’’

16.09.2008

Kuraklık Muş'ta rekolteyi düşürdü

MUŞ Tarım İl Müdürü Abdurrahim Özarslan, il genelinde etkili olan kuraklık nedeniyle bazı tarım ürünlerinde yüzde 30-40 oranında azalma olduğunu söyledi.

Özarslan, yaptığı açıklamada, yaz mevsiminin kurak geçmesi sebebiyle Muş’taki çiftçilerin zor günler geçirdiklerini belirterek, yeterli miktarda yağış yaşanmamasının özellikle buğday, arpa, fiğ, nohut ve mercimek üretiminden alınan verimin, kuraklık nedeniyle yüzde 30 oranında azaldığını ifade etti. Tek temennilerinin yeterli miktarda yağış olduğuna dikkat çeken Özarslan, ‘’Bu yıl yaşanan kuraklık çiftçimizi zor durumda bıraktı. Hem tarım hem de hayvancılık yapan vatandaşlarımız bu durumdan çok olumsuz etkilendi. Bakanlığımız bu konuda gereken duyarlılığı göstererek, çiftçimizi yalnız bırakmadı’’ diye konuştu.

16.09.2008

Karadeniz'de petrol ve metan gazı umudu

BATI Karadeniz Enerji Üssü Projesi kapsamında 250 milyon avro harcama gerçekleştiren Hema Doğal Enerji Kaynakları A.Ş, petrol ve doğal gaza yönelik sondajlarını sürdürdüğü bölgede kömüre dayalı metan gazı üretimine 2009’da geçmeyi hedefliyor.

Alınan bilgiye göre, Zonguldak’ta, TÜBİTAK-MAM Yer ve Deniz Bilimleri Enstitüsü tarafından, 300-600 milyar metre küp metan gazı potansiyeli olduğu bildirilen kömür havzasında sondaj çalışmaları sürdüren Hema, aynı zamanda petrol ve doğal gaz aramaları da yapıyor. Türkiye Taşkömürü Kurumunca (TTK), 2005’te açılan Kömür Kaynaklı Metan Gazı Araştırma ve İşletme Projesi ihalesini kazanan Hema, imzalanan sözleşme doğrultusunda Zonguldak-Bartın-Azdavay bölgelerinde yürüttüğü faaliyetler kapsamında, kurumun kömür üretimi esnasında açığa çıkan ve havalandırma sistemiyle atmosfere püskürtülen metan gazını ekonomiye kazandırmak için sondaj çalışmalarını sürdürüyor. Karadon bölgesinde 12 Temmuz 2007’de 1500 metre derinliğe varan sondajlar sonucu ilk gazın yakıldığı havzadaki rezervin, 10-20 yıl süresince Türkiye’nin tüm doğal gaz ihtiyacını karşılayabileceği belirtiliyor. Kömüre dayalı metan gazı aramalarına yönelik 6 kuyu tamamladığı bildirilen şirket, Zonguldak’ın Karadon mevkisinde 2500 metre derinliğe inmek için sondajları sürdürdüğü petrol ve doğal gaz aramalarını, Bartın’ın Arıt beldesinde benzer derinlikte kuyu açarak devam ettirmeyi amaçlıyor.

16.09.2008