Günlerden 21 Nisan...
Yıllardan 1967. Günü gününe tam kırk bir yıl önce... Sabaha karşı...Tanklar, Yunan Parlamentosu’nu sarmıştı.
‘Albaylar Cuntası’ iş başındaydı.
Cuntanın görünen lideri 48 yaşındaki Albay Yorgo Papadopulos...Görünmeyen bir diğer lider ise Yuannidis idi.
Yuannidis de darbe arkadaşları gibi genç bir subaydı. 41 yaşındaydı. Yunan tarihine Albaylar Cuntası diye geçecek olan askeri darbenin gölge diktatörüydü. Yunan ordusunda askeri güvenlik ve istihbaratın başkanıydı.
***
Yunan tarihinin en karanlık sayfalarından biri açılmıştı. Sabahın erken saatlerinde Atina’nın merkezine doğru yol alan tankların gürültüsü...
Radyodan yayınlanan marşlar...
Ve cuntanın sürekli duyurularıyla idareye el koyan subaylar.
Çok sayıda insan tutuklandı... Hapse atıldı... İşkence gördü. Bu vahşet yedi yıl sürdü.
Albaylar Cuntası yedi yıl ülkeyi yönetti.
***
Sonun başlangıcı için 1973 yılını beklemek gerekti. Darbe, evlatlarını 1973’de yemeye başladı.
17 Kasım’da askerle Politeknik Üniversitesi’ndeki öğrenci direnişini tanklarla bastırırınca olaylar zincirleme birbirini izledi.
25 Kasım 1973’de Yuannidis, Papadopulos’u devirdi. Ve ev hapsine mahkum oldu...
Yuannidis yine gölge diktatör kalmayı tercih ediyor ve General Gizikis’i devlet başkanlığına getiriyordu.
Aslında bu cuntacılar için sonun da başlangıcıydı. Yuannidis, büyük hayal peşinde koşup Kıbrıs’ı Yunanistan’a ilhak etmek için Makarios’u devirince sonunu da hazırlamış oldu.
Türkiye, 20 Temmuz 1974 sabaha karşı Girne’ye asker çıkartmaya başladığı zaman Yunanistan’da da cunta sarsılmaya başladı.
Yuannidis’in sonu gelmişti.
Türk askerlerinin Girne’ye çıkışından üç gün sonra Gizikis siyasetçilere iktidarı almaları için çağrı yapıyor, bir gün sonra yıllardır sürgünde olan Yunanistan’ın ünlü devlet adamı Konstantin Karamanlis, Fransa Cumhurbaşkanı’nın özel uçağıyla Atina’ya dönüyordu.
***
19 cuntacı derhal tutuklandı.
Mahkemeler kuruldu ve ‘vatana ihanetten’ 1975’de idama mahkum oldular.
Ama Başbakan Konstantin Karamanlis, cuntacıların idam edilip kahraman olmasını istemiyordu. ‘demokrasi intikam almaz, sadece geçmişi hatırlar,’ diyerek idamları durdurdu ve cezalar ömür boyu hapse çevrildi.
Ve 19 cuntacı Koridalos’taki hayatlarına başladılar. Yıllar geçtikçe, bazıları hastalandı bazıları da pişman olduklarını söylediler.
Cuntacıların on beşi 1990’ların başında Yunan halkından özür dileyince sağlık nedenleriyle serbest bırakıldılar.
***
Sonunda af dilemeyen 4 cuntacı...
Yorgo Papadopulos, kardeşi Konstantinos Papadopulos, Dimitri Yuannidis ve Nikos Dertilis, Koridalos’ta kaldı.
Dört cuntacı aynı koridora bakan yan yana hücrelerde yaşadılar.
Sabah demir parmaklıklar açılıp dışarı çıktıklarında aynı koridorda volta attılar ve hapishane avlusuna sıkışmış küçücük, 50 metrekarelik bahçede çiçekleriyle uğraştılar.
Ama tam 22 yıl boyunca bir gün bile Papadopulos, Yuannidis’e ‘merhaba’ demedi.
1999’da öldüğü zaman da hala kendisini deviren Yuannidis’e küstü...
***
1967’deki darbe sonrası... Beş günde on bin kişiyi tutuklatan... Altı bin rejim karşıtını Ege’de bir kayalığa süren Papadopulos öldüğünde yirmi beş yıldır demir parmaklıkların ardındaydı ve aylardır da bitkisel hayattaydı.
Papadopulos’un ölümüyle hapiste kalan üç cunta lideri de cezasını çekmeye devam etti.
***
Cuntacıların yedi yıllık diktatörlük dönemlerinde Yunanistan’da sağ, merkez ve sol olarak bilinen bütün siyasiler yurtdışına çıkmışlar, askerlere karşı direnmişlerdi. Yunanistan’da tüm sanatçılar askeri darbeye karşı ayağa kalkmışlardı.
Yunanistan’da yönetim yeniden sivillere geçince, darbeciler yargılandılar ve elebaşları anayasayı çiğnemekten, önce ölüme mahkum edildiler, sonra cumhurbaşkanı affıyla ömür boyu hapsedildiler.
Cuntacıların darbeden kırk yıl kadar sonra af ile salıverilmeleri gündeme geldiyse de hayatta kalanları hálá hapiste.
Ve Yunanistan’da artık hiç kimse askerlerin politikaya bir daha karışacağını aklına getirmiyor.
Yunanistan’da askerlerin statüsü bütün devlet memurları gibi...
Geçen yıl darbenin kırkıncı yıldönümüydü, artık unutulmaya yüz tutan bu kara günler konusunda gazetelerde bir iki yazı yayınlandı, o kadar.
***
1967 yılında Albaylar Cuntası’na karşı eylem yapanlar arasında o zaman Almanya’da öğrenci olarak bulunan şimdiki Yunanistan Cumhurbaşkanı Papuliyas da vardı...
Eski Atina Belediye Başkanı, şimdiki Dışişleri Bakanı Dora Bakoyannis de darbeden sonra 1968’de Paris’e kaçan Konstantin Miçotakis’in kızı idi. Yunanistan kırk yıl önce neredeydi, şimdi nerede...
***
Albaylar Cuntasının darbesinden kırk bir yıl sonra geçmişe şöyle bir bakmak Yunanistan’ın neden İnsani Kalkınma Endeksi’nde 24. sırada, bizim de neden 82. sırada bulunduğumuzu çok açık biçimde anlatmakta. Orada hukuk ve demokrasi var, bizde de yok çünkü.
Star, 21.4.2008
| 
