Radikal’in sorduğu sorulara Türk ve Kürt aydınları ile politikacıların verdiği cevaplar şunu gösteriyor: Sorunlara çözüm arayışının başlaması için bir zemin var. Ama karşılıklı?’hainlik’ suçlamaları arasında, işin o yanı pek fark edilmiyor.
Hain, hiyanet, ihanet... Tabii, kelimelerin siyasetteki anlamından söz ediyoruz. Lugatlarda da belirtildiği gibi, siyasette ‘hain’ genellikle ‘vatan hainliği’ anlamına gelir, ötekiler de ‘vatana hiyanet’ veya ‘ihanet etme’ anlamına...
Çağımızda bu sözlerin en fazla kullanıldığı ülkelerden biri, herhalde bizim ülkemiz... Öne sürdükleri görüşler yüzünden birbirine kızanlar, tartışma cümlelerinin arasına o sözleri sıkıştırmaktan kendilerini alamıyor.
* * *
Evvelce bu moda başka ülkelerde de vardı... Askeri milliyetçiliğin egemen olduğu Birinci Dünya Savaşı döneminde, savaşa destek vermeyenler veya destek verirken yeteri kadar coşkulu olmayanlar, ‘egemen’lerin gözünde hemen ‘hain’leşiverirlerdi...
Savaştan sonra Avrupa’ya yayılan diktatörlüklerde de, diktatörlere karşı tutum alanlar veya ‘mesafeli’ davrananlar aynı damgayı yerdi.
Diktatörün yaptığı veya yaptırdığı hainlik suçlamaları, Hitler Almanyası’nın milis güçlerine, işleyecekleri toplu cinayetler için ‘izin belgesi’ yerine geçerdi.
Stalin Rusyası’nda da, aynı suçlamalar, suçlananların ‘tutuklama emri’ anlamını taşırdı. İktidarın muhalifleri ile potansiyel muhalifleri, ‘mahkeme’ önünde ‘Evet, hainim, ihanet ettim’ diyerek itirafta bulundukları saptandıktan sonra, ‘suçu işlediği kanıtlanmıştır’ gerekçesiyle, idama gönderilirlerdi.
Bazı ülkelerde ‘ılımlı’ sayılabilecek uygulamalar da görülürdü. 15-20 yıl hapis gibi... Sürgün gibi... Siyasetçilikten, yazarlıktan ‘men’ edilme gibi...
* * *
Sonra çağ değişti... İkinci Dünya Savaşı’nı izleyen dönemlerde eski diktatörlüklerden bir kısmı ‘demokratik’leşmeye başladı.?Ama bu defa komünist devletlerin oluşturduğu ‘Soğuk Savaş’ koşulları devreye girmişti... Doğu Bloku’ndaki ‘muhalif’ler, emperyalist Batı’nın işbirlikçileri sayılarak ‘hain’ diye suçlanırken, Batı Bloku’ndaki muhalifler de, ‘komünist’ Doğu Bloku’nun ajanı sayılarak aynı şekilde damgalanıyorlardı. O yüzden de, zamana ve zemine göre çeşitli cezalara çarpılıyorlardı.
Neyse ki, bir gün geldi, o dönem de bitti. Dünyanın demokratikleşen bölümü daha da genişledi. Ona paralel olarak da, o ‘hain’ gibi ‘ihanet’ gibi lafların kullanımı geriledi. Fakat Türkiye açısından durum pek değişmedi. Demokrasiye geçişinden beri demokrasi deneyimi yarım yüzyılı geçmiş olan Türkiye açısından... Türkiye’nin siyasi tartışmalarında o laflar veya benzerleri hâlâ çok sık kullanılıyor.
* * *
MHP Genel Başkanı’nın son grup konuşmasında o suçlamayı ‘siyasi çözüm’ söylemi için kullandı.
O söylemin bir ‘ihanet projesi’ olduğunu söyledi.
Nedir ‘siyasi çözüm söylemi?’ Adına ister Kürt sorunu deyin, ister Güneydoğu sorunu, o sorunun çözümü için -askeri harekât dışında- önerilen her şey ‘siyasi çözüm söylemi’ içine girmez mi?
O ‘siyasal çözüm’ veya bazılarının deyimiyle ‘sivil çözüm’ arayışının ‘ihanet’le ne ilgisi olabilir?
Radikal’den Ertuğrul Mavioğlu’nun o başlık altında yaptığı anketler gösterdi: “Çözüm için önce hangi adımlar atılmalı?” sorusuna, Kürt aydınlar ve politikacıların verdiği cevaplar çeşitli. Bazısı, Kürtçeye konulan sınırların kaldırılmasına öncelik veriyor, bazıları af taleplerine... Yerel Yönetimin yetkilerinin artmasına öncelik verenler de var, Anayasa değişikliklerine de...
Tabii, bütün bunların ayrıntılarıyla ilgili çeşitli görüşler de var. Kürt olmayan aydınlar ve politikacılar arasında da, bunlardan bir kısmının mümkün olmadığını, baştan söyleyenler var... Bazılarının tartışılabileceğini söyleyenler de var.
Veya herhangi bir tartışma için ‘PKK silahları bıraksın’ talebini ön şart olarak öne sürenler... Onlar da var.
Ayrıca, geçmiş hükümetlerin de bu hükümetin de, gene ‘siyasal çözüm’ veya ‘sivil çözüm’ çerçevesinde sözünü etmekte olduğu ‘ekonomik, siyasi, sosyal adımlar’ paketi var...
Bütün bunlardan hangisini söylemenin veya yazıp çizmenin ülkeye bir zararı olabilir?..
Hangisi bir ‘ihanet projesi’nin unsuru sayılabilir?..
Tabii, şu doğal:?MHP Genel Başkanı, bütün bunların konuşulmasından gene de memnun olmayabilir. Bunların konuşulmasının belirli nedenlerle yanlış olacağını da düşünebilir. Ama bunları konuşmayı ‘ihanet’, bunları konuşanları da ‘hain’ görmeye ve nitelemeye hakkı var mıdır?..
* * *
Ama, alışılmış bir kere... Kolay çıkıyor o ‘hain’ gibi, ‘ihanet’ gibi sözler ağızlardan... Çoktandır, bir çeşit enflasyona uğratılmışlar...
Nitekim Genelkurmay Başkanı da, Bahçeli’nin sözlerine kızınca, aklına ilk gelen kelime ‘hain’... O da ‘bu saldırılar’ın ‘Türk Silahlı Kuvvetleri’nin mücadele azmine’ -hatta- ‘hainlerden daha fazla’ zarar verdiğini söylüyor.
Buna MHP Genel Başkanı -haklı olarak- kızıyor. Verdiği cevapta, ‘Görevi ve kurumu ne olursa olsun hiç kimse’nin MHP’yi o şekilde tanıtma ‘hakkını kendinde göremeyeceği’ni söylüyor.
Evet, haklı... Ama acaba, MHP’nin Genel Başkanı, Genelkurmay Başkanı’na o haklı cevabını verirken, başkalarını ‘o şekilde tanıtma hakkı’na, kendisinin de sahip olmadığını aklına getiriyor mu?.. Ki bir daha, ‘siyasi çözüm’ veya ‘sivil çözüm’den söz eden herkesi ‘ihanet’le itham etme sorumsuzluğuna kendini kaptırmasın...
* * *
Genelkurmay Başkanı’nın veya Başkanlığı’nın açıklamasına CHP Genel Başkanı da -haklı olarak- kızmış. O da buna verdiği cevapta, Atatürk’ün nutkunun başlangıcındaki ünlü deyimi kullanıyor: ‘Manzara-yı umumiye’yi ‘tarih penceresinden ibretle seyrettiği’ni söylüyor.
(...)
Cevap metninde ‘hain’ veya ‘ihanet’ kelimeleri yok ama bu ‘manzara-yı umumiye’de ihanet manzaraları eksik değil...
Yani, ana muhalefet partisi genel başkanı da, o kelimeyi kullanmasa da, o kelimeyle ifade edilebilecek bir ‘manzara’yı hatırlatmadan edememiş... Ne için?.. Kimi kastediyor... Belli değil. Belki kimseyi de değil...
Ama siyaset hayatımızdaki ‘ihanet’ edebiyatının çekiciliğinden o da kendini kurtaramamış. Kelimeyi kullanmıyor ama, ‘hava’sını kullanıyor...
* * *
Evet, ‘hain’, ‘hıyanet’, ‘ihanet’ sözcükleri eski zamanlardaki demokrasi dışı ülkelerde, değişik düşünce sahiplerine karşı çok sık kullanılırdı. Demokratik ülkelerde, düşünce özgürlüğü esas olduğu için, ‘tedavülden’ büyük ölçüde kalkmış sayılır.
Ama bizde, tedavülden kalkmasından geçtik, kullanımı giderek artıyor. Kullanmayanlar bile, onun ‘hava’sından kurtulamıyor.
Niçin? Şu demokrasi denilen rejime 60 küsur yıldan beri hâlâ alışamadık mı? Herkesin bizim gibi düşünmesini istemekten vazgeçip, bizim gibi düşünmeyenlere tahammül etmeyi öğrenemedik mi?
Radikal, 8.3.2008
| 
