|
Ey yatırımcı! Bu kez düğmeye ABD Başkanı George Bush bastı. 145 milyar dolarlık ve orta ölçekli bir yatırım fonu büyüklüğündeki paketi açtı. 5 aydır gerçeği görmek istemeyen piyasa aktörleri altüst oldu. Paketle birlikte dağ fare doğurdu.
Boğa postuna bürünmüş "Ayı piyasası" olanca ağırlığı ile para piyasalarının göbeğine oturdu.
Artık gerçeğin adını doğru koyalım.
4 yıldır etkisini sürdüren "Boğa piyasası" çoktan bitti. Boğalar, dünya para trafiğine veda etti.
Yeni dönemin yıldızı Ayılar ise hoşgeldi!.. Artık dünya 'büyüme ve enflasyon' arasında gel-git yaşayacak.
Sakin olalım.
ABD'de başlayan sistem sıkıntısının dünyayı ve bizi nasıl etkileyeceğini doğru irdeleyelim. Öncelikle yaşanılan sıkıntının adını doğru koyalım.
Bu bir kriz değil, buhran!..
Malum, krizler ani gelir, içinde fırsat barındırır. 3 ile 5 ay arasında uçup gider. Buhranlar ise uzun sürer. Dünyanın tüm dengelerini altüst eder. Olay sadece borsalar, kurlar ve faiz açısından değil, reel sektör açısından önem taşıyor.
Dün, dünya para trafiğinde yaşanan düşüşün fırsatla ilgisi yoktu.
Abartmıyoruz.
2001 yılında başlayan ve 2003'ten bu yana şişen büyük balon nihayet sönmeye başladı.
Trilyon dolarların döndüğü para piyasalarında aynen "Kırmızı şapkalı kızın hikâyesi" yaşanıyor. Para trafiğinde alarm veren saadet zinciri kırılıyor. Para ve maliye politikasını birlikte götüremeyen ve ikiz açıklarla mücadele eden ABD'de sistem tıkandı.
Eğer, bu tablo böyle giderse, milyar dolarları yönetenler çocuklarına, "Bir buhran nasıl yönetildi? Veya yönetilmedi?" diye işin hikâyesini anlatacak. Bildiğiniz gibi bu balon önce hisse senedi piyasasına uçtu. Arkasından emtia piyasalarına yöneldi. Suprime, prime, mortgage derken çeşitlendikçe çeşitlendi. Türev piyasalarla sürdü gitti.
Niye mi?
Çünkü parasına para katmak isteyenler likidite bolluğunun yarattığı, 'sanal cennetten' çıkmak istemedi. Bir kuzudan bir post çıkarmak yerine bir kuzudan 10 post çıkartmayı yeğlediler. 2003-2007 yılları arasında süren boğa piyasasında aktifler değerlendi, servet transferi oldu. Menkul ve gayrimenkul fiyatları uçtu.
Kazanan kazandı.
Olay bu...
Sabah, 22.1.2008
| 
