|
AKDER Başkanı Refia Kızılhan, başörtülü ‘first lady’nin başörtülülerin sorunlarına bir çözüm olmadığını ve artık hükümetin başörtülülerin mağduriyetini görmezden gelme tutumundan ve ertelemekten vazgeçmesi gerektiğini ifade etti.
Reuters'in başörtüsü haberinin ardından, biz de Türkiye’de başörtülü çalışan kadınların mağduriyetleri ile ilgili sorularımızı Ayrımcılığa Karşı Kadın Hakları Derneği'ne (AKDER) yönelttik. AKDER adına sorularımızı derneğin Başkanı Dr. Refia Kızılhan cevapladı. Kızılhan “Başörtülü “first lady”nin kendilerine bir fayda sağlayacağını düşünmediklerini ve bunun bir zafer anlamına gelmeyeceğini ifade etti.
Önceki gün Reuters haber ajansı dünyada başörtülü kadınların durumlarıyla ilgili geniş çaplı bir haber yaptı. Bu haber Türk basınında da geniş yer buldu. Çoğu çevreler tarafından bu haber “Başörtülü Hayrünnisa Gül’ün de first lady olarak Köşk’e çıkacak olmasının, başörtüsünü dünya gündemine taşıdığı” şeklinde yorumlandı. Reuters, başörtüsü konusundaki haberinde İslâm ülkelerinde ve ABD’de tesettürlü kadınlar konusunu tartışmaya açtı. Türkiye’nin çalışan tesettürlü kadınlara en az müsamaha gösteren ülke olduğu belirtilen haberde, Suudi Arabistan’dan ABD’ye birçok ülkede başörtüsü ve peçe takanların kamusal alanda karşılaştıkları güçlükler ele alındı.
Haberde bazı ülkelerdeki başörtülülerin durumları şöyle aktarıldı:
BAE: Ülke genelinde kadınlar dinî inançları gereği peçe takıyor. Turistik Emirlik Dubai’de ise peçeli kadınların iş bulma şansı yok. Dubaili kadınlar iş hayatında şık bir elbise üzerine renkli türban takmayı tercih ediyor.
Suudi Arabistan: Kadınlar iş hayatı dahil her alanda peçe takıyor. Farklı giyim tarzına yasalar gereği anlayışla yaklaşılmıyor.
Kuveyt: Ülkede polisi, memuru ve ev hanımı bütün kadınlar genellikle peçe takıyor. Kadınların toplumsal hayattaki rolü artmış vaziyette.
Mısır: Peçe tartışma konusu. Kadınların büyük çoğunluğu peçe yerine sade başörtüsünü tercih ediyor. Bir öğrenci peçe takmasını yasaklayan okul yönetimine karşı açtığı dâvâyı kazandı.
Pakistan: Ülkede kadınlar genellik başörtüsü takıyor.
Endonezya: Kadınlar genellikle başörtüsü takıyor, peçelilere nadiren rastlanıyor.
ABD: Müslüman kadınlar dilediği gibi giyinmekte özgür. Başörtü takanına da, peçelisine de, mini eteklisine de rastlamak mümkün.
TÜRKİYE
Reuters Türkiye’yi inançlarına göre giyinenlerin en büyük güçlüklerle karşılaştığı ülke olarak gösterdi. Türkiye’de laik yasalar sebebiyle çalışan kadının başörtüsü takmasının bile başlı başına bir sorun olduğu yorumuna yer verildi. Başörtülü kadınların devlet sektöründe çalışmasının yasak olduğu, imajının zedelenmesini istemeyen özel sektörün de bu yasağa uyduğu ifade edildi. TESEV araştırmasına göre ülkedeki kadınların yüzde 60’ının başının örtülü olduğu ancak üniversitelerde örtünmenin yasak olduğu, bu sebeple bazı öğrencilerin peruk takmak zorunda kaldığı, birçok şirkette sadece temizlikçi kadınların başını örttüğüne dikkat çekildi. Türkiye’nin yüzde 27 ile OECD’de (Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü) çalışma hayatında kadının rolünün en düşük oranda olduğu üye ülke olduğu belirtildi.
AKDER SORULARIMIZI CEVAPLANDIRDI
Biz de başörtüsü yasağı ile mücadele eden ve kadın haklarını savunan AKDER’in Başkanı Dr. Refia Kızılhan'a görüşlerini sorduk.
Kızılhan, başörtüsünün Türkiyenin bir gerçeği olduğunu vurgulayarak, Türkiye’de inançları gereği başını örten oldukça fazla kadın olduğunu belirtti. Türkiye’deki laiklik anlayışının, bu kadınları hepsini mağdur ettiğini belirten Kızılhan “Doğal olarak bu durum da yabancıların konuyu anlamamasına sebep oluyor.” dedi.
YASAK KEYFÎ BİR UYGULAMA
Sorunun Anayasa’da öngörülen temel hak ve hürriyetler olmadığını belirten Kızılhan, “Sonuçta Anayasa’ya göre her Türk vatandaşı kamu hizmetinde bulunma hakkına sahiptir, memur olmak için öngörülen şartlardan hiçbir tanesi de başörtüsü kullanmamakla ilgili değildir. Aksine hizmete alınmada liyakatin eğitimin dışında kıyafetle ilgili kurallar konması Anayasa’ya aykırı ciddî bir ayrımcılık. Sonuçta başını örten memur, yırtmaçlı etek giyen sandalet tipi ayakkabı giyen memurla aynı şekilde 1982 Tarihli Kılık Kıyafet yönetmeliğini ihlâl ediyor. Her ikisine verilecek ceza da aslında sadece ve yalnızca uyarma, tekrarında kınama, buna karşın Türkiye uygulamasında keyfî bir ayrımcılıkla başörtülü kadınlar tamamen iş hayatından uzaklaştırılıyor. Keyfî ve tamamen insanların bu kuralı taraflı yorumlamasına ilişkin bir uygulamayı da izah etmek mümkün değil sonuçta” diyor.
AKP DE 28 ŞUBAT'I AŞAMADI
Eşlerinin çoğu başörtülü olan ve kabinenin tamamını teşkil eden AKP iktidarına rağmen bu konuda ülkede herhangi bir rahatlama yaşanmamasını ise 28 Şubat sürecinin etkisine bağlıyor Kızılhan ve şunları söylüyor: “Özellikle 28 Şubat süreci sonrası çok yoğunlaşan başörtüsü yasağının değişik hükümetlere rağmen devam etmesi bu anormalliği kaldırmıyor maalesef, sonuçta yüz binlerce insanın hayatını olumsuz etkileyen bir hak ihlâli var ve milletvekilleri ve cumhurbaşkanlarının eşlerinin kıyafeti ne olursa olsun bu hak ihlâlinin ortadan kalkması gerekiyor.”
DİNDAR ERKEKLERİN İMTİHANI
Türkiye’de artan dindar sermayedarın varlığına rağmen devlette iş bulamayan başörtülülerin özel sektörde de mağdur edilmesini ise şöyle açıklıyor AKDER başkanı: “Özel sektör her zaman için olaya arz talep dengesi olarak bakıyor, ücret takdirinde elemanın yaptığı iş değil, elemanın kabul edebileceği en az ücret düşünülüyor, başörtülü kadınların iş bulması çok daha zor olduğundan, nasılsa başka bir yerde iş bulamaz düşüncesiyle olabildiğinde düşük ücret takdir ediyorlar. Dindarların sahip olduğu sermayenin artmasının maalesef bu keyfî yararlanmaya bir etkisi yok, aksine dindar işverenler “imajlarının zedeleneceği düşüncesiyle” maalesef örtülü eleman tercih etmiyorlar. Aslında bu süreçte sadece dinin gereği olarak başını örten kadınlar imtihan olmuyor, onları desteklemeyen erkekler de imtihan oluyor. Onların bu konuda çok başarılı karneleri olduğunu söylemek mümkün değil.”
HÜKÜMET SORUNU GÖRMEZDEN GELMESİN
Başörtülü bir hanımın Çankaya köşküne “first lady” olarak çıkmasının kendilerine bir avantaj sağlayıp sağlamayacağı yönündeki sorumuza ise “bunun bir zafer olmayacağı ve pek bir faydasını beklemedikleri” şeklinde cevap alıyoruz. Kızılhan: “Bizim için önemli olan insanların haklarını ayrımcılığa uğramaksızın kullanmaları, okumak isteyen öğrencinin de kısıtlanmaması, bir kadının başörtüsü nedeniyle eşinin herhangi bir konumdan uzaklaştırılmamasıdır... Başörtülü first lady bir zafer değil, ancak eğer biz Türkiye olarak sırf eşi başörtülü olduğu için bir kişiyi başbakan ya da cumhurbaşkanı seçmeseydik asıl ülkemiz açısından en utanç verici yenilgi gerçekleşecekti. Zira o zaman demokrasi, insan hakları gibi kavramların hiç birinin somut anlamı olmadığı ortaya çıkacaktı.” diyor ve yeni dönemde hükümetten ve cumhurbaşkanından beklentilerini şöyle sıralıyor: “Bizim yeni dönem hükümetten ve muhalefetten en büyük beklentimiz, bu derece fazla insanı etkileyen yasak karşısında görmezden gelme tutumlarından vazgeçmeleri. Sonuçta bir sorunu görmezden gelerek sorunu ortadan kaldıramazsınız, zaman geçerek sorunun kendiliğinden geçmesini bekleyemezsiniz, eğer insanlar yetki vermişlerse herkesin özgürce hakkını kullanabilmesini sağlamak onların en temel görevidir. Nasıl hükümetin işkenceyi önleme yükümlülüğü varsa, ‘ben önce diğer işleri halledeceğim belki bu zamanla kendiliğinden çözülür belki işkence yapanla mutabakat yaparız’ diyemiyorsa, başörtüsü yasağının bir an önce çözülmesi gereken keyfî bir hak ihlâli olduğu unutmamalıdır. Bu sadece hükümetin değil, hepimizin bireysel sorumluluğudur.”
| 
