Topkapı Sarayı Müzesi Başkanı Prof. Dr. İlber Ortaylı: “Fatih Sultan Mehmet ve Kanuni Sultan Süleyman kitap düşkünü hükümdarlardı. Nerede Arapça, Farsça, Latince eser bulmuşlarsa almışlar ve kütüphaneye katmışlardır.”
Kültür ve Turizm Bakanlığının desteğiyle, eski Süleymaniye Devlet Kütüphanesi Müdürü Dr. Nevzat Kaya onuruna düzenlenen “1. İslâm El Yazmaları Sempozyumu” başladı.
Süleymaniye Devlet Kütüphanesindeki sempozyumun açılışında konuşan İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürü Ahmet Emre Bilgili, bu kütüphanenin dünya çapında bir merkez haline getirilmeye çalışıldığını bildirdi.
Rami Kışlasının avlusunda, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın girişimiyle “İstanbul Kütüphanesi” adıyla geniş bir kompleksin kurulacağını belirten Bilgili, el yazması eserlerin tarihî değerinin büyüklüğüne işaret etti.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürü Ahmet Arı da Türkiye’de el yazması eserlerin toplandığı 14 kütüphane bulunduğunu hatırlattı.
El yazması eserlerle ilgili gereken eğitimin verilemediğini söyleyen Arı, şunları kaydetti:
“Üniversitelerimizde el yazmasıyla ilgili bölümler maalesef yok. Biz bu konuda bir eksiklik olduğuna inanıyoruz. El yazmaları konusunda üniversitelerimizdeki Arapça, Farsça, Türkoloji ve Tarih bölümlerinden yararlanıyoruz. Bakanlık olarak bize düşen görev, el yazması eserlerimizi gelecek nesillere sağlıklı bir şekilde taşımaktır. Bunun için eğitim çalışmalarına önem vermeye gayret ediyoruz.”
Uluslararası İslâm El Yazmaları Birliği Başkanı Prof. Dr. Mahmut Erol Kılıç ise el yazması eserlerin araştırılması konusunda kurulan birliğin tarihçesini anlattı.
İngiltere’de Cambridge Üniversitesinde yapılan toplantıda Uluslararası İslâm El Yazmaları Birliğinin temellerinin atıldığını söyleyen Kılıç, şöyle devam etti:
“Birliğin yönetim kurulu, çeşitli ülkelerden toplantıya katılan 6 bilim adamından oluşturuldu. Daha sonra yapılan toplantıda beni başkanlığa getirdiler. Birlik bünyesinde 4 ayrı komisyon bulunuyor. Bu komisyonlar, İslâm el yazması eserlerini kataloglama, dijital ortama aktarma, koruma ve neşir işlevlerini yerine getiriyor. Bu komisyonlar her 6 ayda bir değişik ülkelerde toplanıyor. 3 ay önce İran’daki bütün kütüphaneleri ziyaret ederek komisyon toplantılarını gerçekleştirdik. Önümüzdeki aylarda Mali ve Yemen’e gidilecek. Birliğimizin tek amacı var; o da İslam el yazmaları konusunda çalışan uzmanları bir araya getirerek mesleki dayanışmayı sağlamaktır.”
Süleymaniye Devlet Kütüphanesi Müdür Vekili Emir Eş de Evyap Vakfı’nın desteğiyle Süleymaniye Devlet Kütüphanesindeki 80 bin el yazması eserden yaklaşık 60 bininin dijital ortama aktarıldığını kaydetti.
Eş, kütüphanenin Mayıs ayının başından itibaren saat 23.00’e kadar hizmet vereceğini dile getirdi.
Konuşmaların ardından Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürü Ahmet Arı, Süleymaniye Devlet Kütüphanesi eski Müdürü Dr. Nevzat Kaya’ya plaket sundu.
PROF. DR. ORTAYLI
Süleymaniye Devlet Kütüphanesindeki açılış programının ardından sempozyumun ilk oturum tebliğleri, Beyazıt Devlet Kütüphanesinde sunuldu.
Topkapı Sarayı Müzesi Başkanı Prof. Dr. İlber Ortaylı, Türkiye’deki kütüphanelerin büyük bir zenginlik olduğunu, ancak buralardan yeterli ölçüde yararlanılmadığını söyledi.
Bazı kütüphanelerin “ecdat yadigarı” olarak değil, dünya çapında zenginlik içeren yapıda değerlendirilmesi gerektiğini ifade eden Ortaylı, şöyle konuştu:
“Yetkili insanlarımız kütüphanenin ne anlama geldiğini tam olarak bilmiyorlar. Söylerken ‘ecdat yadigârı’ diye bahsediyorlar. Ancak özellikle bazı kütüphanelerimiz ecdat yadigârı değildir. Bunun daha ötesinde niteliklerle değerlendirilmelidir. Örneğin Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesindeki kitapların üçte biri bizim kültürümüzün eserleri değildir. Fatih Sultan Mehmet ve Kanuni Sultan Süleyman kitap düşkünü hükümdarlardı. Nerede Arapça, Farsça, Latince eser bulmuşlarsa almışlar ve kütüphaneye katmışlardır. Biz bu tür kütüphaneleri ‘ecdat yadigarı’ olarak değil, ‘Rönesans kitaplıkları’ olarak değerlendiriyoruz. Yani ecdat yadigârı olmaktan bir basamak ileridedir.”
Doç. Dr. Harun Anay da “İslâm el yazması araştırmalarında karşılaşılan sorunlar” konulu tebliğinde, el yazması eserlerin bulunduğu kütüphanelerde yapılan tasniflendirmelerin eksik ve yanlış olduğunu söyledi.
Sempozyumda tebliğini sunan Süleyman Davidson MacLaren ise Mısır Millî Kütüphanesindeki Osmanlı Türkçesi ile oluşturulan el yazması eserlerden bahsetti.
Bu kütüphanenin temellerinin 1870 yılında dönemin Milli Eğitim Bakanı Ali Mübarek Paşa tarafından atıldığını vurgulayan MacLaren, burada Osmanlı Türkçesi ile yazılmış 5 bin 154 el yazması eser bulunduğunu anlattı.
Sempozyum, yarın Beyazıt Devlet Kütüphanesinde sunulacak tebliğlerle sona erecek.
| 
