ABD'de, çini desenlerinde yer alan Ortaçağ İslâm sanatı üzerine bir araştırma yapıldı. Kullanılan geometrik motiflerin, yüzyıllar sonra modern matematikte temelleri atılan geometrik kavramlara dayandığı ortaya çıktı.
ABD’de çalışan araştırmacılar 15’inci yüzyıldan kalma desen örneklerinin kuazikristalin geometrinin matematik formüllerini kullandığını söylüyor.
Belki sanatçılar desenlerin dışa vurduğu matematik teorilerinin bilincinde değildi fakat sezgileriyle çok karmaşık geometri formüllerine ulaştıkları anlaşılıyor. Science dergisinde yayımlanan araştırmaya göre İslâm dünyası 12’inci yüzyılda sanat ve matematikte bir dönüm noktasından geçiyor.
Harvard Üniversitesi’nden Peter Lu, ‘’Hayret verici’’ diyor. ‘’Çinilerdeki desenler öylesine karmaşık matematik formülleri üzerine kurulu ki bunları ancak 20-30 yıl önce keşfettik’’.
İslâm desenleri ve kuazikristalin geometri arasındaki bu yakınlık her ikisinin de sonsuza dek tekrarlanabilir bir düzeneğe yayılan çok köşeli simetrik şekiller içermesi.
Peter Lu, “Giderek karmaşıklaşan bir geometrinin gelişimini desenlerde izleyebiliryorsunuz; önce çok basit motiflerle işe koyulmuşlar ve giderek daha karmaşık bir hal almış’’ diyor.
Harvard’lı araştırmacının İslâm san’atına ilgisi Özbekistan’ı gezerken gördüğü 16’ncı yüzyıldan kalma çinilerdeki on köşeli motifleri daha yakından incelemesiyle başlıyor.
Uluslararası Uzay İstasyonu için fizik deneyleri tasarlayan Peter Lu, Türkmenistan’da bir uzay tesisini ziyareti sırasında bölgeyi gezme fırsatının olduğunu söylüyor.
|