|
Okul müdürünün gücü alışılmışın dışında yükseltilmiş ses sisteminden yükselen “RAHATT!... HAZIROLLL!” komutunu duyunca tamam dedik, hemen bitişiğimizde bulunan lisede Cumhuriyet Bayramı kutlama töreni başlıyordu... Bir “hazırol-rahat” ancak bu kadar ciddi çe-kilebilirdi.... Sonra hepimizin tanıdığı “müsamere” başladı. Çocukları bu derece “acıklı-dokunaklı” konuşturmanın “bayram”la ilişkisini de kuramadık doğrusu. Kutlama için mi bir araya gelinmişti, yoksa “toplu bir arınma” töreni mi söz konusuydu, karar vermek zordu bayağı.
Hatırlamaya çalıştım da, işin özüne ilişkin olarak hiçbir şey değişmemiş... 40 yıl öncesinin “kutlamalar”ıyla bugünkülerin arasında fark yok değil; ama bu farkın tamamı ses teknolojisinin zaman içinde geçirdiği evrimden kaynaklanıyor. Tören alanını göremediğim için tam anlayamadım. Ama bana öyle geliyor ki, gelişen teknoloji sayesinde artık okullara filan dağıtımı yapılan bir takım “paket kutlama programları” da mevcut herhalde. Öyle olmalı, çünkü bayram dolayısıyla “ekolu” bir mikrofondan etrafa yayılan şiiri (yine çok dokunaklı) seslendiren kişi “Devlet Tiyatrosu” formasyonu almış bir seslendirmeciyi çok hatırlatıyordu.
Törene “çocuksu” bir havanın hâkim olduğu muhakkaktı. “Çocuksu” demem yanlış anlaşılmasın; neş’eyi, kahkahayı, saflığı barındıran hakiki çocuksuluktan söz etmiyorum. Törene hâkim “çocuksu” hava başka bir şey; soğuk, asık suratlı, samimiyetsiz bir şey...
Çok iddialı konuşmayayım ama bana göre, sırf “kutlamaları”ndan kalkarak bir hüküm verilecek olursa, cumhuriyetimizin iyi durumda olduğunu ileri sürebilmek imkansız görünüyor. Kutlamaların konusu başka bir şey gibi sanki...
Bir kere unutmamak gerekir ki cumhuriyet -“çocuk sevgisi” malumsa da- “çocuksu havayı” değil yetişkinliği sever ve ister. “Akıl”a bayılır, içi boş, gereksiz dokunaklı sözleri sevmez, “klişesiz” yapamasa da sadece bununla idare edemeyeceğini iyi bilir...
Hemen her yıl olduğu gibi bu bayram gününde de ilk işlerimden birisi gazetelerde yer alan reklamlara sokulan kutlama mesajlarına göz atmak oldu. Bu çerçevede yıllar önce SARAR adlı giyim firmasının gazetelerde bir tam sayfa yer alan “1923 ruhu yeniden moda olsa...” şeklindeki reklamı –bana göre- bu işin en iyi ürünüydü. Bu yıl da fena sayılmazdı. Mesela şunlar: “Sesimizi yer, gök, su dinlesin! TELSİM” / “Övünüyoruz, Çalışıyoruz, Güveniyoruz... Anadolu Sigorta” / “Cumhuriyetimizin her köşesine enerji götürdüğümüz için mutluyuz, gururluyuz. Cumhuriyet Bayramımız kutlu olsun. Petrol Ofisi” Ama ben bu yıl en çok şu cumhuriyet reklamını tuttum: “TÜRKÜM DOĞRUYUM ÇALIŞKANIM / Migros”
“Cumhuriyet yetişkinliği sever” derken aklımda biraz da bu reklamlar vardı. Şu hale bakın: Doğrudan yurttaşlık ve yurttaşlarla ilgili bir mesele (yani “cumhuriyet”) bu ülkede sıkı bir dönüşüm geçirmiş ve petrol şirketleri ya da alışveriş merkezleriyle arkadaşlık-yoldaşlık peydah etmiş...
“Reklamlar”dan sonra belki ağır kaçacak ama şu hususu da kısaca hatırlatmak isterim: Bu yılın hemen bütün resmi kutlama mesajlarında da karşımıza çıktığı gibi, Atatürk’ten sürekli “Ulu Önder” diye söz etmekten hiç değilse cumhuriyet bayramlarında vazgeçilmesi gerekir. Bu sıfat cumhuriyetçilerin kabul edebileceği bir sıfat değildir. Cumhuriyetçiler birbirlerine eşitlik ve yoldaşlık bağıyla bağlıdırlar. Kutlanan cumhuriyet “monarşik cumhuriyet” (ya da daha kötüsü “mutlakiyetçi cumhuriyet”) değilse, totaliter sistemlerin icadı olan ve demokratik bir cumhuriyete hiç yakışmayan bu sıfatı resmi dilimizden bir an önce çıkarmamız gerekir.
Yeni Şafak, 30.10.2006
| 
