|
Yaz sezonu zihin resetlenmesi kabilinden bir haftalık tatil için şehir dışı olduk. Karadeniz kıyılarında mavi ile yeşilin çok samimi, sarmaş dolaş mekânlarında nötr olduk, zihinleri resetlemeye çalıştık. Yiyeceklerin hafif olması gibi, tatilde okuyacaklarım da hafif olsun düşüncesiyle evde çocukların kitaplığında elime iki kitap geçti.
Biri “Kitab-ı Aşk”ı okudum. İskender Pala, sevgi ve aşkın felsefesini çok güzel tahlil etmiş. Diğeri Senai Demirci’nin “Aşka Adanmış Öyküler” İskender Pala’nın, tasavvuf ehlini, tekke, tarikatın aşkı anlama ve yaşayışları çok zengin kaynaklara dayanan bir araştırma ürünü olan kitabı okurken, insanı tanıma ve anlama bakımından çok istifade ettiğim noktalar oldu.
Fuzulî, Mevlânâ, Yunus Emre, gibi ne kadar meşhur ve sıradan insanlarca bilinmeyen gönül sultanlarının aşkı yorumlamalarından derlemeler yer alırken kendi değerlendirmelerini de katarak harika bir felsefe yapmış. Yıllardır kişisel gelişim konuları ile ilgili araştırma yaparken genellikle akıl ve mantık eksenli kaynaklara ağırlık verdim. Tâ ki öğrenme ve hafızada beynin iki fonksiyonlu etkin kullanımı gerçeğinin ortaya çıkması ile sağ beyin gönül, kalp, duygu fonksiyonları ile ilgili oluşu dikkate alınmalıydı.
Tarikat ve tasavvuf ehli aklı başa belâ görüp ifrat etmiş. Veya başka bir yönüyle tefrit etmiş. Medrese ve felsefe ise hep aklı ön plana çıkararak tefrit etmiş veya başka bir yönüyle tefrit etmiş.
Bediüzzaman Said Nursî ikisini imtizaç ettirmiş. Aklı da tatmin etmiş, kalbi de. Yalnız İskender Pala’nın kitabında Bediüzzaman’ın yaklaşımı yer almamış önemli bir eksiklikti. Sayın Pala, duyun sesimi.
Tasavvuf ehlinin aklı sıfır numara bir gözlük gibi algılaması medeniyet tarihimize çok zararı dokunmuştur diyen İskender Pala tezini kapsamlı bir örnekleme ve tesbitten sonra kuvvetli delillendirmiş.
Sevgi tabakalarını da tanımlaması daha bir esprili idi.
Sevginin tabakaları, muhabbet, aşk ve dert olmak üzere üç derecedir.
-Muhabbet odur ki, mahbubunu görünce memnundur, görmeyince kaydında değildir.
-Aşk odur ki, mahbubunu görünce memnundur, görmeyince mahzundur.
-Dert odur ki, mahbubunu görünce de mahzundur, görmeyince de mahzundur.
Bu kategorideki tanım mecazi aşıklar için denilmiş olabilir. Erbabına sormak lazım.
Bediüzzaman da sevgi tabakalarını üç kategoride tarif ediyor;
Muhabbet, aşk ve şefkat olmak üzere Muhabbet sevginin ilk mertebesi, aşk sevginin yüksek mertebesidir. Aşk mukabele, yani karşılık, ücret ister. Karşılık görmediğinde mahzun olur.
Şefkat ise aşkın da ötesine geçmektir. Mukabele, karşılık beklemez. Tek taraflı şartsız sevmektir. En güzel örneği annelerin yavrularına olan şefkatidir.
Sevginin hangi mertebesi olursa olsun, doğru adrese yöneldiğinde haz verir, yanlış adrese yöneldiğinde ise azap verir.
Halka muhabbet azap vermeye müsait, Hak’a muhabbet ise her zaman lezzeti (lezzet-i ruhaniye) netice verecektir. Risâle-i Nur’da 24. Sözün 5. Dalında çok harika izah ediliyor. “Muhabbet, şu kâinatın sebeb-i vücududur…” diye başlıyor.
“Aklı belâ gören gönül ehlinin yanlışı, akıl ile nefis arasında geçmesi gereken kavgayı gönül ile akıl arasında yaptırmasıdır” diyor Sayın Pala. El hak doğrudur. Müslümanların dünyevî işleri ile uhrevî önceliklerindeki kavram kargaşası hâlen süregelmektedir. Dünyayı kesben(isteyerek çalışarak) değil de kalben terk etme şuuru tam anlaşılmamıştır. Kalben hararetle istediği dünyaya kesben de istemesini bilememiştir. Kalben istemiyor gibi görünüp kesben tembelliğine mazeret göstermektedirler.
Aklı ile kalbin imtizacı, akıl ile gönül birlikteliğidir. Akıl kalbin emrine girmesidir. Gönül aynı zamanda heyecan, şevk, enerji ve motivasyon kaynağıdır.
Henüz yaz sezonu devam ediyor biraz hafif düşünce ve değerlendirmelerden ibaret tatil anılarındandı. Okumasanız da olurdu. Hayırlı haftalar.
| 
