Çukurova Üniversitesi Öğretim Üyeleri Doç. Dr. Işıl Var ile Doç. Dr. Celile Dölekoğlu, üniversitenin merkezi kafeteryasında yaptıkları araştırmada her haftada 438 kilo ekmeğin çöpe atıldığı ortaya çıktı. Bunun yanında günlük kişi başı bir tabak yemeğin de israf edildiği tespit edildi.
Rektörlük desteğiyle ilk kez Çukurova Üniversitesi içerisinde yer alan ve günlük 6 bin kişiye yemek hizmeti veren Merkezi Kafeterya’da yemek ve ekmek israfını bilimsel olarak tespit edildi. Projedeki amaç, ekmek ve yemek israfının boyutlarını gözler önüne sererek farkındalığı arttırmak.
3 ayrı dönemde 5’er gün Merkezi Kafeterya’da 15 Gıda Mühendisliği Bölümü öğrencisi ile çalışma yaptıklarını belirten Doç. Dr. Celile Dölekoğlu, dünyada gıda israfının geldiği boyutların çok önemli olduğunu bunun için de üniversitenin gıda israfında ne durumda olduğunu tespit etmek amacıyla bu çalışmaya başladıklarını söyledi. Dünyada 1.3 milyar ton gıdanın israf edildiğini açıklayan Doç. Dr. Dölekoğlu, bunun çok ciddi bir rakam olduğuna dikkat çekerek, 3 tabaktan 1 tanesinin çöpe atıldığını ifade etti.
Bu israfın maddi değerinin ise 750 milyar doları bulduğunu hatırlatan Doç. Dr. Dölekoğlu açıklamasına şöyle devam etti; “Gıda israfının sadece ekonomik değil çevresel boyutları da var. Bu atıklar 3.3 milyon ton sera gazının oluşmasına, 250 m3 su ayak izinin (Su ayak izi, tüketici ve üreticilerin doğrudan ve dolaylı olarak harcadıkları su miktarını değerlendiren bir su tüketimi göstergesi.) oluşmasına neden oluyor. Bilimsel bir hesaptan yola çıkarak 1 tane hamburgeri çöpe attığımızda 16 ton suyu boşa harcamış saydığımızı rahatlıkla söyleyebilirim. Çok dehşet verici rakamları dikkate aldığımızda kendi yöremizde bir farkındalık yaratarak bir şeyler yapabilir miyiz diye peşine düştük.”
15 öğrenci ile başladıkları akademik araştırmayı rektörlüğün de desteklediğini anlatan Doç. Dr. Dölekoğlu, kurum adına çok önemli olan projenin ilk olma özelliği taşıdığını vurguladı. Üniversitenin kendine olan güvenini ortaya koyduğunu ve her kurum böyle bir çalışmaya kapılarını açmayabileceğini belirten Doç. Dr. Dölekoğlu, 5 gün boyunca öğrencilerle birlikte yemekhanenin mutfak kısmında tabak içerisinde bırakılan ‘yenilebilir gıdaları’ toplayarak sayım ve tartım işlemlerini gerçekleştirdiklerini belirtti. Doç. Dr. Dölekoğlu, birinci hafta sonunda haftalık 438 kilogram ekmeğin çöpe atıldığını tespit ettiklerini vurguladı.
GÜNLÜK 1 TABAK YEMEK ÇÖPE ATILIYOR
Yapılan çalışmada kişi başına günlük bir tabak yemeğin de çöpe atıldığını anlatan Doç. Dr. Dölekoğlu açıklamasına şöyle devam etti; “Bu rakamlar sadece tabaktan atılan çöp. Bir de hiç yenmeyen, tencerede kalan gıdalarımız vardı. Malum, öğrencilerin ders programlarını düzenli olarak takip etmek mümkün değil; bu yüzden de ne kadar pişireceğinizi, her gün ne kadar yemeğin tüketileceğini bilemiyorsunuz. Bu da tencerede yemek kalmasına neden oluyor. Ancak araştırmamız sonucundaki rakamları elde edince yönetim bize güzel fırsatlarda verdi. Akşamları da bu yiyeceklerin satılması sağlandı. Ve artık Çukurova Üniversitesi’nde tencereden atılan bir yemeğimiz yok.”
AFİŞLERLE BİLİNÇLENDİRME ÇALIŞMASI YAPILIYOR
Şimdiki hedeflerinin ise farkındalığı artırarak tabaktan çöpe giden yemekleri engellemek olduğunu dile getiren Doç. Dr. Dölekoğlu, “Bunun için de üniversitemizin personel ve öğrenci yemekhanesinde farkındalık çalışması olarak uyarıcılar hazırladık. Ekmek ve gıda israfı olarak tabaktan çöpe giden yiyeceklerle ilgili öğrencilerin ve çalışanların dikkatini çekmek için hazırladığımız afişleri duvarlara astık. Daha sonra tekrar ölçümler yapıp, dikkati ne kadar topladığımıza bakacağız.”
İSRAFI EN FAZLA ÖĞRENCİLER YAPIYOR
5 günlük yapılan çalışmanın sonucunu da aktaran Doç. Dr. Celile Dölekoğlu, en çok öğrencilerin tabakta yemek bıraktığını tespit ettiklerini bildirerek, çalışmanın 2. ve 3. ay ölçümlerinde de sonuçların benzer çıkması durumunda öğrencilere yönelik özel bir çalıma yapacaklarını kaydetti. Doç. Dr. Dölekoğlu, Türkiye’de de israfla ilgili yeterli veri bulunmadığını ancak sadece ekmekte dahi çok büyük israfın olduğunu vurgulayarak şunları söyledi; “Günde 6 milyon ekmeği çöpe atıyoruz. Bu 100 yataklı 80 tane hastanenin inşaatına değer bir rakam. İsrafı bireysel olarak az yapıyormuş gibi görünsek de, totale baktığımızda çok büyük rakamlar var. Dünyadaki gıda israfı Afrika’nın 5-6 yıllık tarımsal üretimine eş değer. İnsanların da kendisini toparlamasına ihtiyaç var.”
Öte yandan Doç. Dr. Işıl Var da proje kapsamında yapılan israf araştırmasına ek olarak, yemekhanenin hijyen koşullarını ele alıyor. Bu çalışma ile günlük 6 bin kişiye hizmet veren kafeteryada hijyen durumunun de tespit edileceğini bildiren Doç. Dr. Işıl Var, belirli periyotlarda bu çalışmanın yapılarak tamamlanacağını, raporlar halinde yönetime sunulacağını söyledi.