İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin düzenlediği 3. Uluslararası Engelsizmir Kongresi ve Fuarı, 1-3 Kasım tarihleri arasında yapıldı. Bu yılki Kongre’nin teması “engelsiz üretim modelleri ve istihdam” idi. Üç gün boyunca engellilerin istihdamını arttırmaya yönelik konferanslar, paneller, atölye çalışmaları, sunumlar, sergiler, yarışmalar yapıldı. En fazla rağbet gören bölüm, firma temsilcilerinin engelli bireylerle iş görüşmeleri yaptığı masalar oldu. Çok sayıda engelli birey, bir iş bulabilme umuduyla başvurularını yaptı. Bu yoğunluğun sebebi ise, işsizliğin engelliler arasında çok daha yüksek olması.

Çalışan engelli sayısı sadece 160 bin

Engelliler Konfederasyonu Başkanı Turhan İçli’ye göre, çalışabilir durumda olan engellilerin sadece yüzde 9’u istihdam edilmiş durumda. Yüzde 91’i işsiz. İçli, kamu ve özel sektörde halen 160 bin engellinin çalıştığını söyledi; “Engellilerin çok bir iş yapamayacağı gibi genel bir kanı var. O yüzden işverenler engelli işçi istihdam etmekten imtina ediyorlar. Engellilerin meslekî rehabilitasyonu ve eğitimlerinin de çok geri bir noktada olduğu bir gerçek.” VOA Türkçe’ye konuşan İçli’ye göre bunun sağlanabilmesi için de engellilere yönelik iş analizleri yapılmalı; “Bu yapılırsa, engellilerin hangi iş basamaklarında ne kadar verimli olabilecekleri anlaşılabilir. Hangi engel grubu, hangi iş basamaklarında daha verimli olabilir, bu açığa çıkar. Buna analiz sonuçlarına göre de meslekî eğitimin yapılması gerekir. Maalesef bu analizler olmadığı için, meslek tanımları yapılmadığı için buna yönelik meslekî eğitim, rehabilitasyon da yapılamıyor.”

“İşyerleri engellilere hazır değil”

Yasalar gereğince özel sektörde yüzde 3 oranında engelli istihdamı zorunlu. Bu oran kamuda işçiler için yüzde 4, memurlar için yüzde 3. İçli, bu düzenlemenin engellilerin istihdamı için olumlu ancak yetersiz olduğu düşüncesinde; “İşverenler, yetkililer devlet kuruluşları onları karşılamaya hazır değiller. Onlara göre iş ortamı tasarlayabilmiş değiller. Bu nedenle onlara iş veremiyorlar. Diyorlar ki ‘aydan aya gel maaşını al’. O zaman bu bir istihdam politikası olmuyor, sosyal yardım politikası haline dönüşmüş oluyor.” Engelliler iş bulsa bile sorunlar bitmiyor. En önemli sorun işe gidebilmek. Hem toplu taşıma araçlarında hem de yollarda engellilerin hayatı hiç kolay değil. Altgeçitler, üstgeçitler, yüksek kaldırımlar hep aşılması gereken birer engel. İşyerine ulaşsalar bile binaların çoğu engellilerin erişimine uygun değil. Asansörsüz binalar, engellilere uygun olmayan asansörler, yüksek eşikler hayatı zorlaştırıyor.

“İş bulsam, çocuklarıma daha iyi bakabilirim”

Kongre’de iş başvuruları yapan engellilerden biri de Murat Yıldırım’dı. Yıldırım yaklaşık 20 sene önce, askerlik görevini yaparken çıkan kas hastalığı sebebiyle yürüyemiyor. Yıldırım, engeli sebebiyle kendi işyerini kapatmak zorunda kalmış ve bir daha iş bulamamış: “Meslek kurslarına gidiyorum, yine iş bulamıyorum. İş Kurumu’na kayıt yaptırdığım halde olmadı. Bana göre iş bulamıyorlar. İşverenler yürüyebilen engelli çalıştırıyorlar. Biz akülü arabada gerçekten sıkıntı çekiyoruz.” Üç çocuk babası Yıldırım, “İş bulsam çocuklarıma daha iyi bakabilirim, evimi geçindirebilirim, daha iyi bir düzene girebilirim” dedi.