CHP Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu tarafından verilen önergede seçimlerin şeffaf, adil, güven ve huzur ortamı içerisinde geçmesini sağlamak üzere YSK’nın faaliyetlerinin denetlenmesi, problemlerin tespiti ve çözüm önerileri getirilmesi amacıyla araştırma komisyonu kurulması gerektiği belirtildi.

Türkiye’de seçimlerin yönetimi ve denetiminin YSK’nın sorumluluğu altında olduğu hatırlatılan önergede, bu kurumun seçmen kütüklerinin takibini ve seçim sonuçlarının birleştirme işlemlerini "SEÇSİS" adını verdiği bir sistemle yaptığı belirtildi. Önergede şunlar kaydedildi:

“SEÇSİS’in iki temel amacı ve uygulama alanı vardır. Seçmen kütüğü takibi ve seçimlerin takibi. Birinci uygulama alanı, seçmen kimlik ve adreslerinin TC kimlik numarasına (TCKN) dayalı olarak merkezî ortamda, güncel bir biçimde tutulmasıdır. SEÇSİS’in ikinci uygulama alanı ise seçim sonuçlarının ilçelerden veri girişi ile YSK merkezine ulaştırılması, kamuoyu ve siyasi partilerle paylaşımıdır.

Mükerrer seçmenlerin bulunması, yanlış bilgiler içermesi (örneğin 170 yaşında seçmen olması), vatandaşların haberi dahi olmadan seçmen kütüklerinden düşürülmesi, yer değiştirmesi, hiç tanımadığı kimselerin kendi ikamet ettiği adreste kayıtlı görünmesi, güvenilir bir seçim için kabul edilemez durumlardır.”

YSK’nın seçmen bilgilerinin doğruluğu, güncelliği, şeffaflığını sağlamak ve denetimini yapmakla mükellef olduğu kaydedilen önergede,

“Seçmen kütüklerinin MERNİS (KPS) ve Adres Kayıt Sistemi (AKS) üzerinden güncellenmesi, kontrol edilmesi, denetlenmesi süreçlerinin raporlanması, yayımlanması, seçimlerin şeffaflığının sağlanması açısından önem taşımaktadır. Seçmen kütüklerinin hangi tarihlerde, kim tarafından, nasıl güncellendiğinin denetlenmesi ve seçmen listelerinin nasıl oluşturulduğuna ilişkin bilgilendirmenin, seçimlerden önce yapılması gerekmektedir. Seçimlerden önce yayımlanan seçmen listeleri, verilerin işlenmiş ve sonuç niteliğindeki son halidir.

Siyasi partilerin seçmen kütüklerini etkin biçimde kontrol etmesi için seçmen listeleri askıya çıkarılırken nakil yapılan seçmenler, eklenen seçmenler, eklenen yeni genç seçmenler, adres değişikliği yapan seçmenler, bir önceki seçim dönemi askı listesinde olmayıp eklenen seçmenler, bir önceki seçim dönemi askı listesinde olup çıkarılan seçmenlere ait veriler de tahakkuk ettirilmelidir. Seçimlerden önce vatandaşlarımızın adres değişikliği bilgilerinin doğruluğunun, emniyet görevlileri tarafından etkin bir şekilde araştırılmasının sağlanması önemlidir. Elektrik, doğalgaz, su abonelikleri iptal edilmeden adres değişikliği işlemlerinin yapılmaması, önleyici ve caydırıcı bir tedbir olabilecektir. YSK, vatandaşların adres bilgelerinin doğruluğunu elektrik, su, doğalgaz abonelik kayıtları, devletten aldığı sosyal yardımlar ve Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarından sorgulamalıdır.” denildi.

Seçim sonuçlarının hesaplanması ve denetlenmesi için gerekli temel unsurun, ıslak imzalı sandık sonuç tutanakları olduğu vurgulanan önergede şu ifadeler yer aldı: “Islak imzalı sandık sonuç tutanakları, ilçe seçim kurullarında SEÇSİS aracılığı ile bilgisayar ortamına girilmekte, sonuçlar eşzamanlı olarak YSK merkezine aktarılmakta, aynı sonuçlar seçimlere katılan tüm siyasi partilerle paylaşılmaktadır. Islak imzalı sandık sonuç tutanağı, ilçe seçim kurulu tarafından SEÇSİS sistemine girilinceye kadar yürütülen tüm işlemler manuel olup insana dayalıdır ve bilişim teknolojileri kullanarak müdahale etmek mümkün değildir.

SEÇSİS sistemine ıslak imzalı sandık sonuç tutanaklarının girilmesinde, iki kuşku söz konusu olmaktadır. Birincisi, sandık sonuç tutanaklarının değiştirildiği ya da hatalı girildiğidir. İkincisi ise birleştirme tutanakları üzerinde oynamalar yapıldığıdır. Islak imzalı sandık sonuç tutanakları, seçim sonuçlarının ilk tahakkuk kaydıdır. Seçimlerdeki usulsüzlükler, itirazlar ve iddialar, ıslak imzalı sandık sonuç tutanakları ve oy torbalarının ilçe seçim kuruluna ulaştırılmasına kadarki süreç içerisinde meydana gelmektedir. Sandık sonuç tutanaklarının tarayıcıdan geçirilerek yayımlanması, seçimlerin sağlıklı bir zeminde gerçekleşmesi için elzemdir. İllerdeki sandık numaralarına göre oy pusulaları ve zarfların barkodlanarak denetim ve kontrole tâbi tutulması, seçim güvenliğinin sağlanması bakımından önem arz etmektedir.

Oy pusulalarının güvenliğinin sağlanması için sandık başkanı ve en fazla oyu alan üç siyasi partinin görevlilerinin müşterek muhafazasıyla ilçe seçim kurullarına götürülmesi kuralı titizlikle uygulanmalıdır. Müşterek muhafaza, seçim sonuçlarının ilçe seçim kurullarına ulaştırılması ve birleştirme tutanaklarının düzenlenmesine kadar devam eden bir süreç olmalıdır. TBMM, seçimlerin şeffaf, adil, güven ve huzur ortamı içerisinde geçmesini sağlamak üzere YSK’nın gerçekleştirdiği faaliyetlerin denetlenmesi, sorunların tespiti ve çözüm önerileri getirilmesi amacıyla araştırma komisyonu kurmalıdır.”