AYM’nin kararı AİHM’in kararı gibidir

Özgürlük Araştırmaları Derneği kurucusu Prof. Dr. Mustafa Erdoğan, “Anayasa Mahkemesi’nin ihlâl tesBit kararı ilgili ilk derece veya üst derece mahkemeleri tarafından tartışma konusu yapılamaz” dedi.

“Türkiye’de Anayasalar ve Siyaset” kitabının yazarı ve Özgürlük Araştırmaları Derneği kurucusu Prof. Dr. Mustafa Erdoğan, “Anayasa Mahkemesi’nin ihlâl tespit kararı ilgili ilk derece veya üst derece mahkemeleri tarafından tartışma konusu yapılamaz, sadece gereği yerine getirilir” dedi.

Prof. Dr. Mustafa Erdoğan, Facebook sayfasından yaptığı açıklamada “İşe yarayacağından emin olduğumdan değil de sırf tarihe kayıt düşmek için yazıyorum” diyerek şu açıklamayı yaptı:

Anayasa Mahkemesi’nin ihlâl tespit kararı ilgili ilk derece veya üst derece mahkemeleri tarafından tartışma konusu yapılamaz, sadece gereği yerine getirilir. Anayasa Mahkemesi’nin bireysel başvuru üzerine verdiği bir ihlâl tespit kararına diğer mahkemelerin gerekçe göstererek uymamaları diye bir şey söz konusu olamaz. Böyle bir karar ‘temyiz’e gidilmesi üzerine üst derece mahkemesinin verdiği bir ‘bozma’ kararı değildir ki, dava mahkemesi kendi kararında ısrar edebilsin veya ‘dirensin’.

Anayasa Mahkemesi’nin ihlâl tespit kararı ilgili mahkemenin kararının açıkça anayasaya ve hukuka aykırı olduğunu tespit eden ve gereği ancak ihlâlin derhal kaldırılması yoluyla yerine getirilebilecek olan bir karardır. Bireysel başvuru üzerine Anayasa Mahkemesi’nin verdiği kararlar Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin bireysel başvuru üzerine verdiği kararlar gibidir; bunlar gerekçe gösterilerek veya başka bir şekilde etkisiz kılınamazlar, bunların ancak gereği yerine getirilir ve hak ihlâli giderilir.

Ömer Şenöz - İstanbul

***

Kararı hukukçular yorumladı

BU KARAR BAĞLAYICIDIR

Türkiye Barolar Birliği Başkanı Metin Feyzioğlu: 

Anayasa Mahkemesi, Mehmet Altan ve Şahin Alpay hakkında ‘tutukluluk hak ihlalidir’ dedi. Bu tutukluluğun, temel hakları hukuka aykırı olarak ihlal ettiğine dair bir karardır. Bu karar bağlayıcıdır. Derhâl tahliye kararı verilmelidir.

AYM’YE HÜCUM ETMEK YANLIŞ

Ceza Hukukçusu Âdem Sözüer: 

AYM içtihatları ‘tutuklamalarda kuvvetle suç şüphesinin ortaya konması gerekir, aksi durum hak ihlâlidir’ der. Tutukluluk tedbirdir. Sona ermesi beraat değildir. Gerekçeyi görmek gerekir.

TAHLİYEYE DİRENİLMEMELİ

Eski Anayasa Raportörü Osman Can: 

AYM’nin gerekçesini görmeden tahliye talebinin reddi teknik olarak tartışılsa bile gerçeklerin ve hüküm fıkrasının kesinliği karşısında mahkemenin tahliyeye direnmesi yanlıştır.

Hukuk Devletiyle Bağdaşmayan Bir Şey

Eski AİHM yargıcı Rıza Türmen, 10. Ankara Barosu Uluslararası Hukuk Kurultayı’nda yaptığı konuşmada gazeteci Mehmet Altan ve Şahin Alpay için AYM’nin hak ihlali kararı vermesine karşın yerel mahkemenin bu karara uymamasını eleştirdi.

Türmen, “Bu karar kesindir, bu kararın uygulanması gerekir. Bu karar uygulanmıyorsa eğer, hukuk devletiyle bağdaşmayan bir şey. Hele siyasetçinin çıkıp bu karar yanlıştır demesi büsbütün hukuk devletiyle bağdaşmayan bir şey. Kararın uygulanmaması adil yargılama hakkını ihlâl eder. Özgürlüklerinden yoksun bırakılmaları ayrı bir ihlâl nedeni. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 5. ve 6. maddesinin ihlali. Bunların hiçbir tutar tarafı yok. Hukuk devletinde bunlar olmaz. Niye Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkı tanındı? O zaman tanınmasaydı. Tamamen çok temel bir mesele. Hukuk devleti var mı yok mu Türkiye’de? Bununla ilgili bir sorunla karşı karşıyayız” diye konuştu.