OHAL’de geçersiz

Anayasa'nın 16 Nisan paketiyle değiştirilen 104. maddesi, Cumhurbaşkanının, "yürütme yetkisine ilişkin konularda" Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabileceğini belirtiyor. Temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle siyasî haklar ve ödevler Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenemeyecek. Ama bu sınırlamalar OHAL’de geçersiz.

Yetki “Başkan”da

Yeni sistemde OHAL ilan etme yetkisi Cumhurbaşkanına devredildi. Olağanüstü hallerde Cumhurbaşkanı, olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda, 104'üncü maddenin getirdiği sınırlamalara tabi olmaksızın ve Meclis onayı da gerekmeksizin tek başına kararname çıkarabilecek.

***

Sınırsız OHAL ve KHK rejimi

BAKANLAR KURULUNU LAĞVEDİP RE’SEN OHAL İLAN ETME VE KHK ÇIKARMA YETKİSİNİ CUMHURBAŞKANINA VEREN KARARNAME RESMİ GAZETE’DE YAYINLANDI.

ResmÎ Gazete’de yayımlanan 477 Sayılı Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de (KHK), Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne yönelik düzenlemeler yer aldı. 477 sayılı kanun ile bazı kanunlarda değişiklik yapılması, 7142 sayılı kanunun verdiği yetkiye dayanılarak 2 Temmuz’da Bakanlar Kurulunca kararlaştırıldı. Söz konusu KHK’da yer alan 74 madde ve geçici 2 madde ile bazı kanunlarda yer alan Bakanlar Kurulunun bazı görev ve yetkileri Cumhurbaşkanına devredildi. 

Atıflar Cumhurbaşkanına 

Yeni KHK ile 1924 yılından 1960’a kadar çıkarılmış bazı kanunlarda yer alan ‘İcra Vekilleri Heyeti’ ibaresi ile 1963-2017 yıllarındaki bazı kanunlarda geçen ‘Bakanlar Kurulu’ ve ‘Başbakanlık’ ibareleri, ‘Cumhurbaşkanı’ ve ‘Cumhurbaşkanlığınca’ olarak değiştirildi. Söz konusu düzenlemeyle, yürürlükte bulunan kanun ve KHK’larla 10 Mayıs 2018 tarihli ve 7142 sayılı kanuna dayanılarak yürürlüğe konulan KHK’ların yürütme maddelerindeki Bakanlar Kurulu ve bakanlara yapılmış olan atıflar, Cumhurbaşkanına yapılmış sayılacak. Bu KHK’nın yürürlüğe girdiği tarihten önce, değişiklik yapılan kanunların ilgili maddeleri gereğince yürürlüğe konulmuş tüzükler, nizamnameler, Başbakanlık ve Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikler ile diğer işlemler yürürlükten kaldırılmadıkça geçerliliğini sürdürecek.

Ne zaman yürürlüğe girecek?

Yeni KHK’daki Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne ilişkin düzenlemeler, 24 Haziran’da birlikte yapılan Cumhurbaşkanı ve 27. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri sonucunda Cumhurbaşkanının yemin ederek göreve başladığı tarihte yürürlüğe girecek. Bu arada, KHK’da yer alan bir başka düzenleme ile Başbakanlık merkez teşkilatında ‘uzman yardımcısı’ kadrolarında görev yapan ve iki yıllık süre sonunda hazırladıkları uzmanlık tezi kabul edilenler, en az üç yıl çalışma şartı aranmaksızın yeterlilik sınavına girmeye hak kazanacak.

Kararname  KHK’ların yerini mi alacak?

24 Haziran seçimlerinin ardından iki yıldır yürürlükteki OHAL uygulaması sona erdirilse bile Cumhurbaşkanlığı kararnameleri KHK işlevi görebilecek. Yeni sistemle yürürlüğe girecek olan cumhurbaşkanlığı kararnameleri OHAL döneminde çıkarılan KHK’larla teknik olarak benzerlik taşıyor. Yeni sistemde, Cumhurbaşkanı hem normal hem de olağanüstü hal dönemlerinde Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarma yetkisine tek başına sahip. Cumhurbaşkanlığı kararnamesini KHK’dan ayıran en önemli özellik ise kanun hükmünde olmaması. Ayrıca KHK’lar meclis onayına sunulurken Cumhurbaşkanı meclis onayına sunmaksızın kararname çıkarabilecek. Anayasa değişiklikleriyle ayrıca Devlet Denetleme Kurulunun işleyişi, üyelerinin görev süresi ve diğer özlük işlerinin düzenlenmesi ile Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinin teşkilatı ve görevleri de doğrudan Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenecek.