Anayasa Mahkemesi (AYM), ‘Bu suça ortak olmayacağız’ başlıklı bildiriyi imzaladığı gerekçesiyle ceza verilen akademisyenlerin hakkının ihlâl edildiğine hükmetti. Çok sayıda akademisyen, 2016’daki çatışma süreç devam ederken doğu ve güneydoğu şehirlerindeki operasyonların durdurulmasını talep etmişti. Daha sonra birçok akademisyen KHK’larla ihraç edilirken, birçoğuna da ‘örgüt propagandası’ suçlamasıyla cezalar verilmişti. Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği’nin (MLSA) verdiği bilgiye göre AYM’ye Prof. Dr. Füsun Üstel Füsun Üstel, İbrahim Garip, Yasemin Gülsüm Acar, Ayda Rona Aylin Altınay Cingöz, Ece Öztan, Melda Tunçay, İzzeddin Önder, Canan Özbey, Nazlı Ökten Gülsoy ve Zübeyde Gaye Çankaya Eksen’in bireysel başvuruda bulundu. Yüksek mahkeme de başvuruyu  karara bağlayarak ‘silahlı terör örgütü propagandası’yla cezalandırılan akademisyenlerin ifade özgürlüğünün ihlâl edildiğine karar verdi. Diken’in haberine göre Dernek, kararda 8’e 8’lik bir eşitlik olduğunu aktardı. Oylar eşit olması haline AYM başkanının oyu iki sayılıyor. İhlal kararının çıkmasında, başkan Zühtü Arslan’ın ihlal lehine oy kullanmasının etkili olduğu belirtildi. 

Dernek şu bilgileri verdi: “Yüksek mahkeme, kararın bir örneğini ihlalin ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılması amacıyla yerel mahkemelere gönderilmesine ve başvuruculara 9’ar bin TL tazminat ödenmesine karar verdi.”

Karar, ‘emsal’ olacak

AYM’nin ‘hak ihlâli’ kararı verdiği akademisyenlerden Canan Özbey’in avukatı Aslı Kazan, BBC Türkçe’ye, kararın diğer akademisyenler için de ’emsal’ oluşturacağını söyledi. Kazan, bu kararın ‘ceza almış, davası süren ya da hâlâ soruşturma aşamasında olan tüm barış akademisyenleri için’ emsal olacağını şu sözlerle ifade etti: “Uzun süredir çok ciddi mağduriyetler yaşanıyordu. İmza attığı için sözleşmesi yenilenmeyen akademisyenler intihar etti. Sadece barış çağrısı yapan bir metni imzalamışlardı ve daha en başında ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilmesi gerekiyordu. Dolayısıyla bu kararı çok sevindirici buluyorum. Davası süren, ceza almış ya da hükmün açıklanması geri bırakılan diğer barış akademisyenleri için de emsal olacak.”

AYM: İşini kaybedenlerin seslerini duyurmaya çalışmaları en doğal hak

AYM’den bir hak ihlâli kararı da geldi. Anayasa Mahkemesi, Olağanüstü Hal (OHAL) döneminde, barışçıl, şiddet ihtiva etmeyen toplantı ve gösterilerin “keyfi gerekçelerle” yasaklanmasının anayasaya aykırı olduğuna karar verdi. Aydın’da öğretmen olarak görev yapan Eğitim-Sen üyesi Erdal Karadaş ve eşi 7 Şubat 2017’de yayımlanan OHAL KHK’sı ile kamudan ihraç edildi. Karadaş hakkında, üyesi olduğu sendika üyeleriyle birlikte kamudan ihraçları protesto amacıyla yapılan, bildiri dağıtmak ve imza standı açmak şeklindeki iki eylem sebebiyle idarî para cezası uygulandı. Karadaş, idarî para cezasının iptali için Aydın 2. Sulh Ceza Hâkimliği’ne itiraz etti, ancak reddedildi. Bunun üzerine Karadaş, AYM’ye bireysel başvuruda bulundu. Cumhuriyet’ten Alican Uludağ’ın haberine göre, başvuruyu karara bağlayan, AYM 

İkinci Bölümü, Karadaş’a uygulanan idarî para cezasıyla toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlâl edildiğine karar verdi. Kararda KHK ile işini kaybeden kişilerin seslerini duyurmaya çalışmalarının en doğal hakkı olduğu vurgulandı. Bu karar, başta Yüksel Caddesi olmak üzere birçok yerde yapılan ve bu nedenle idarî para cezası kesilen “İşimi geri istiyorum” eylemleri için emsal nitelik taşıyor.

Yerel mahkemelerde kararlara direnç var

AYM kararlarının uygulanmasıyla (yerel mahkemeler) ilgili bir problem var. Kararın uygulanması konusunda bir direnç olabileceğine ilişkin endişelerim var. Uygulamada yaşayarak göreceğiz. Bunun bir sonucu olarak bildiriyi imzaladıkları için yıllardır hocalar sivil ölüme maruz kaldı. Somut herhangi bir gerekçe, dâvâ, delil gösterilmediği için bu kararın ihraçlardan pasaport iptallerine kadar geniş kapsamlı bir etki yaratması gerektiğini düşünüyorum.”