Suriye’nin İdlib vilayetinde Perşembe gecesi Türk askerlerine yönelik hava saldırısının ardından Ankara’nın talebi üzerine NATO olağanüstü toplandı. Uzmanlara göre Türk askerinin İdlib’de hedef alınmasının ardından, NATO’nun olası bir savaş durumunda ‘5. madde’ kapsamında Türkiye’ye askerî destek vermesi ve müşterek savunma maddesinin harekete geçirilmesi şu an için mümkün değil.

Beşinci maddeye göre, taraflar içlerinden bir veya daha çoğuna yöneltilecek silâhlı bir saldırının hepsine yönelik olduğunu değerlendirir ve böyle bir saldırı durumunda bireysel veya toplu öz savunma haklarını kullanarak gerekli eylemlerde bulunup saldırıya uğrayan tarafa veya taraflara destek olurlar.

Destek için saldırı kendi topraklarında olmalı

Ekonomik ve Dış Politikalar Araştırma Merkezi Başkanı ve eski diplomat Sinan Ülgen’e göre, beşinci maddenin işletilmesi için saldırının Türk topraklarına yönelik olması gerekiyor. “Türkiye askerî destek arayışına giderse, bunu ABD ile olan ikili ilişkileri temelinde yapacaktır” diye ekliyor Ülgen. Omran Stratejik Araştırmalar Merkezi’ne bağlı bir Suriye uzmanı olan Navar Şaban da aynı fikirde.

Euronews Türkçe’ye konuşan Saban’a göre, Türk ordusu kendisine ait olmayan bir toprakta operasyon yaptığı için NATO’dan bir destek beklenmiyor. Bir diğer deyişle, Türk askerlerine yönelik saldırının Türkiye toprakları içerisinde olmaması, söz konusu maddenin harekete geçirilmesine engel teşkil ediyor. “Burada askerî destek ancak ABD’den gelecektir, ancak onlar da ellerini şu an için taşın altına koymak istemiyor” diye açıklıyor Saban.

Rusya ‘gerekirse güç kullanırız’ mesajı verdi

Gazeteci Musa Özuğurlu, İdlib’deki saldırıyla Rusya’nın, Türkiye’ye ‘gerektiğinde güç kullanabileceği’ mesajı vermek istediğini söyledi. 

Moskova ve Ankara’nın diplomasi kapılarını açık bırakmak istediğini dile getiren Özuğurlu, iki tarafın da Suriye ordusunu işaret eden açıklamalarını hatırlatarak şöyle konuştu: “Rusya’nın ‘saldırının bizimle alâkası yok’ minvalinde açıklamaları iki tarafın da birbirine karşı kullandığı maskelerden kaynaklanıyor. Yapılan açıklamalar bir yandan da Türkiye’ye diplomasi kapısını açık bırakarak Türkiye’yi istediği politikaya çekmek istemesi olarak yorumlanabilir(…)

Rusya hiçbir zaman saldırıyı kendisinin yaptığını söylemeyecek, Türkiye’de bunun böyle olduğunu kabul etmeyecek. Çünkü Türkiye’nin Rusya ile yürüttüğü ilişkiye de uygun bir tavır bu. İkisinin de karşı karşıya gelmemek için bir günah keçisi ilân etmesi gerekecek,  ki zaten Türkiye, Suriye’yi suçlarken, Rusya da ‘ben yapmadım’ diyor. İki ülke de karşı karşıya gelebilecekleri bir senaryodan uzak duruyor(…)

Türkiye, NATO’yu Suriye’ye sokamaz. Çünkü, NATO anlaşmasının 5. maddesi ‘Herhangi bir NATO ülkesine yapılan saldırı bütün NATO ülkelerine yapılmış kabul edilir” diyor.  Ama buradaki saldırı Türkiye topraklarına yapılmış bir saldırı değil. Bu nedenle NATO müdahalede bulunamaz.”