9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in ikinci vefat yıldönümü dolayısıyla çeşitli programlar düzenlenirken, Hulusi Turgut ‘Demirel’in çok gizli dış politika arşivi’ başlığıyla dün Hürriyet gazetesinde bir yazı dizisi kaleme aldı. Yazı dizisinde şu satırlar dikkat çekti; “Süleyman Demirel, 1965’te iktidara geldikten sonra, dış politikada dengeleri kurarken, nasıl hareket ettiğini, şöyle anlatıyordu: “Türkiye yönetimine tâlip olurken, halkımıza taahhütte bulunduk. ‘Ülkemizi, elektriğe kavuşturacağız, sanayi hamlesini başlatacağız’ dedik. Bu işleri yapabilmemiz için, sanayileşmiş ülkelere ihtiyacımız vardı. Önce, teklifimizi ABD’ye götürdük. ‘Demir-çelik fabrikasına ihtiyacımız var. Böyle bir fabrika kurmayı veya finansman desteği sağlamayı düşünür müsünüz?’ dedik. ‘Hayır, sağlayamayız’ cevabını verdiler. Bunun üzerine biz de, aynı teklifi Sovyetler Birliği’ne götürdük ve olumlu cevap aldık.

1971 Muhtırasında bu olayların tesiri vardı

1965-1971 yılları arasında, biz ABD’nin memnun kalmayacağı hususlardan hepsini yaptık. Onları, şöyle özetleyebilirim: Meselâ, ABD, haşhaş ekiminin yasaklanmasını istedi. Biz, hayır dedik. Sovyetler Birliği’yle ticarî ve sınaî ilişkilerimizden ABD hiçbir zaman memnun olmadı. Kosigin’in sitem ettiği U2 casus uçaklarının uçuşlarına engel olmamız, aynı şekilde ABD’yi rahatsız etti. Özetle, 1971 Muhtırasında, Türkiye’deki ABD askerî tesislerinin bir nizama bağlanmasından tutun da, saydığım diğer olayların tesiri vardır. Evet, Sovyetler Birliği’nde, o dönemde komünizm rejimi hâkimdi. Türkiye’nin, kendi rejimini komünizme karşı savunması, her şart altında kendi işi idi. Biz, ideolojiyi, iktisadî ilişkilere karıştırmama konusunda dikkatli davrandık.” Siyasî gözlemciler, 1967 Arap-İsrail Savaşı sırasında, Sovyetler Birliği’ne ait askerî uçakların Türk hava sahasını kullanmasına verilen izin faturasının da 12 Mart Muhtırası’na yansıdığı değerlendirmesini yapıyor.”