Avrupa Parlamentosu tarafından hazırlanan Türkiye raporlarının değişmez özelliklerinden biri bu belgelere verilen değişiklik önergelerinin sayısı. Türkiye söz konusu olduğunda önergelerde patlama yaşanması kaçınılmaz oluyor. Bu gelenek bu yılki taslak belge için de değişmedi ve Avrupa Parlamentosu Dışişleri Komisyonu’nda görüşme süreci devam eden belge için farklı gruplardan 397 değişiklik önergesi verildi. Değişiklik önergelerinin çokluğu, Türkiye konusunda Avrupalı parlamenterler ve siyasi gruplar arasında görüş ayrılıklarının yoğunluğunun da göstergesi niteliğinde. Verilen önergelerde, daha önceki belgelerde olduğu gibi, bazı parlamenterlerin “A” dediğinde diğer parlamenterlerin “Z” dediği görülüyor.

Zıt görüşler var

Kati Piri’nin bu yılki raporu son derece olumsuz ve pozitif unsurların azınlıkta olduğu bir içeriğe sahip. Belgede yer alan pek çok vurgu, her ne kadar Türkiye açısından son derece olumsuz olsa da, Avrupa Parlamentosu’ndaki tüm grupları tatmin edebilecek unsurlar içeriyor. Buna rağmen verilen değişiklik önergeleriyle belgeyi Ankara açısından “daha da kabul edilmez” hale sokma çabası dikkat çekiyor. Değişiklik önergelerinde en fazla tartışmanın yaşandığı konulardan biri Türkiye ile ilişkilerin geleceği ve müzakere süreci. Bazı parlamenterler üyelik sürecinin bir kenara bırakılarak karşılıklı çıkara dayalı alanlarda yeni bir sektörel ortaklık oluşturulmasından yana tavır koyarken, farklı önergelerde Türkiye’nin demokrasi, hukukun üstünlüğü ve insan hakları alanlarında Kopenhag Kriterleri’ni karşılamadığından hareketle üye ülkelere ve Komisyon’a Türkiye ile katılım müzakerelerini resmen bitirme çağrısı yapılıyor.

İnsan hakları ve özgürlükler konusunda adım atılmalı

Rapor taslağında da müzakerelerin askıya alınması çağrısı mevcut. Avrupa Parlamentosu daha önce de müzakerelerin dondurulması yönünde bir çağrı yapmıştı. Gümrük Birliği de tartışmaların yoğunlaştığı başka bir alan. Türkiye, Avrupa Birliği ile ilişkilerde Gümrük Birliği’nin güncelleştirilmesini bir fırsat ve ivme unsuru olarak görüyor. Ancak bu alanda da insan hakları alanındaki sorunlar konuyu gölgelemeye başlamış durumda. Çok sayıda parlamenter de bu konuyu gündeme getiriyor. Dikkat çeken önergelerden birinde Türkiye’nin insan hakları ve özgürlükler konusunda gerekli standartları karşılayana kadar Gümrük Birliği güncellemesine başlanmaması isteniyor. Aynı konuda verilen başka bir değişiklik önergesinde ise sürecin başlatılması ancak insan haklarına bağlı askı mekanizması getirilmesi isteniyor. 

Temmuz başında sonuçlanması bekleniyor

Rapor taslağında da güncelleme için siyasi kriterler belirlenmesi çağrısı yer alıyor. Amerkanınsesi’nde yer alan habere göre Piri tarafından hazırlanan geçen yılki rapora Avrupa Parlamentosu Dışişleri Komisyonu’ndaki süreç aşamasında verilen değişiklik önergesi sayısı 545’ti. Raporun Avrupa Parlamentosu Dışişleri Komisyonu’ndaki sürecinin haziran sonuna doğru, Genel Kurul’daki sürecin ise temmuz başında sonuçlandırılması öngörülüyor.