İşçilerin, günlük çalışma süresi konusunda küresel ölçekte dayanışmayla verdiği mücadeleden doğan 1 Mayıs, dünyanın birçok ülkesinde emek ve işçi bayramı olarak kutlanıyor.
İşçi meydanda
“Sen çalış ben yiyeyim” düzenine karşı Kur'an ve Risale-i Nur'daki uyarılar!
ABD'de işçilerin, günlük çalışma sürelerinin 8 saate indirilmesi için 1884'te başlattığı mücadeleyle ortaya çıkan 1 Mayıs, 1886'da başlatılan kitlesel grevlerle yaygınlaşarak küresel nitelik kazandı.
Milletlerarası İşçi Kardeşliği Teşkilatının 1889 Paris Kongresi'nde (II. Enternasyonalin 1. Kongresi), yılda bir günün, dayanışmaları amacıyla işçilerin ortak bayramı ilan edilmesi kararlaştırıldı. Amerikalı sendikacıların önerisi üzerine o gün ''1 Mayıs'' olarak belirlendi.
Birçok ülkede 1 Mayıs, "Emek Bayramı", "İşçi Bayramı" ve "1 Mayıs Bayramı'' adıyla resmi tatil olarak kutlanmaya başladı.
İstanbul'daki ilk kutlama 1912'de yapıldı
İşçi Bayramı, Osmanlı Devleti sınırlarında ilk kez 1911'de Selanik'teki tütün, pamuk ve liman işçilerince kutlanırken, İstanbul'daki ilk kutlama 1912'de yapıldı.
Türkiye Cumhuriyeti'nin Sovyetler Birliği ile dostluk ilişkileri çerçevesinde Ankara'da 1 Mayıs 1922'de İşçi Bayramı kutlandı. Cumhuriyet tarihinde ilk kez ise 1 Mayıs 1923'te resmi olarak bayram kutlaması yapıldı.
Taksim Meydanı'nda 1977'de düzenlenen 1 Mayıs programı, üzücü olaylara sahne oldu. Mitingde, DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler'in konuşması sırasında açılan ateş sonrasında 36 kişi öldü.
Yaşanan bu olay gerekçesiyle 12 Eylül askeri darbesinin ardından 1 Mayıs bayram olmaktan çıkarıldı ve kutlamalar yasaklandı.
Milli Güvenlik Konseyince 12 Eylül döneminde resmi tatil olmaktan çıkarılan 1 Mayıs, 2009'da "Emek ve Dayanışma Günü" olarak resmi tatil ilan edildi.
Sendikalar farklı şehirlerde kutluyor
Üzerine marşlar bestelenen, kitaplar yazılan, sinema filmleri çekilen 1 Mayıs, çalışanların sorun ve taleplerini gündeme getirildiği gün olma özelliği de taşıyor.
İşçi ve memur konfederasyonları ise 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü kutlamaları kapsamında, son senelerde olduğu gibi bu yıl da farklı şehirlerde kitlesel etkinlikler düzenleyecek.
Türk-İş, bu yıl çalışma hayatına ilişkin sorunları gündeme taşımak için 1 Mayıs programını, işçi kenti olarak bilinen Kocaeli'de düzenleyecek.
Hak-İş ve Memur-Sen, bu yıl ortak kutlama yapacak. Daha önceki senelerde birlikte kutlama programları düzen iki konfederasyon, bu yıl da 1 Mayıs'ta Şanlıurfa'da olacak.
Türkiye Kamu-Sen ise Milli Mücadele'nin başlangıcı olan 19 Mayıs 1919'un 100. yılı dolayısıyla, 1 Mayıs'ta Samsun'da program düzenleyecek.
DİSK ve KESK, bu yıl da İstanbul'da ortaklaşa program yapacak. Bakırköy Pazar Alanı'ndaki kutlamada, çeşitli sivil toplum kuruluşları ve meslek örgütleri de yer alacak.
Sendikalaşma oranı yüzde 13,8
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının iş kollarındaki işçi ve sendikaların üye sayılarına ilişkin 2019 Ocak istatistiğine göre, Türkiye'de kayıtlı 13 milyon 411 bin 983 işçi var. Bunların 1 milyon 859 bin 38'i sendika üyesiyken, sendikalaşma oranı yüzde 13,8 seviyesinde bulunuyor.
Türk-İş, 975 bin 300 işçiyle en fazla üyeye sahip işçi konfederasyonu durumundayken, bu konfederasyonu 684 bin 144 üyeyle Hak-İş, 171 bin 428 üyeyle DİSK izliyor.
AA