İnsan organizmasının en karmaşık hayatî fonksiyonlarını, en duyarlı ölçülerle, kolayca gerçekleştirebilen en önemli organlarından olan böbrekler, bir rafineri ve laboratuvar hizmetlerini yürütmektedir. Yaklaşık 150 gram ağırlığında, 12 cm boyunda fasulyeyi andıran bir cesamettedirler. Yaradılışın düşündüren hikmetleriyle, çift olarak iki yan tarafa yerleştirilmişlerdir.
Organizmanın dengeli fonksiyonlarında, böbreklerin çok amaçlı görevleri bulunmaktadır. “Çoğumuz böbreklerin önemli fonksiyonlarından birinin, vücudu dışarıdan alınan veya vücutta metabolizma sonucu oluşan atıklardan kurtarma olduğunu biliriz. Oldukça kritik olan ikinci görev, vücut sıvılarının hacim ve bileşimini kontrol etmektir. Su ve bütün elektrolitlerin vücuda giren ve vücutta açığa çıkan miktarları arasındaki denge, önemli ölçüde böbrekler tarafından sağlanır. Böbreklerin bu düzenleyici görevi, hücrelerin değişik aktivitelerini gerçekleştirebilmeleri için, gerekli çevrenin sabit tutulmasını sağlar.
Böbrekler en önemli görevlerini plazmayı filtre ederek ve filtrattan (süzülenden) vücudun ihtiyacına göre, maddeleri değişik hızda uzaklaştırarak yaparlar. Son olarak, böbrekler gerekli maddeleri kana döndürürken, istenmeyen maddeleri idrarla atılarak, filtrattan ve dolayısı ile kandan uzaklaştırırlar. Böbreklerin pek çok görevi yüklendiğini hatırlamak önemlidir. Yabancı kimyasal maddelerin ve metabolik yıkım ürünlerinin, ilaçların ve hormon metabolitlerinin(işlenen hormonların) atılması, su ve elektrolit dengesinin düzenlenmesi, arteryel basıncın (tansiyon) dengelenmesi, asit-baz dengesinin düzenlenmesi, eritrosit (alyuvarlar) yapımının düzenlenmesi, vitamin D3 yapımının düzenlenmesi ve glikoz sentezini sağlar. Uzun süreli açlık esnasında böreklerin kana glikoz ilave etme kapasitesi, karaciğerinki ile yarışır.” (1) Soruyoruz, böbreklerdeki bu ince ve hassas fonksiyonları, organizma ile uyum içinde entegrasyonu sağlayarak, devam ettirebilecek Allah’tan (cc.) başka kim olabilir? Bu ince programı böbreklere öğretip, yaptıran ancak onları ilim, irade ve kudretiyle yaratan, Sani-i Hakîm (cc.) dir. Kocaman diyaliz cihazının mucidine bir ücret ödendiği gibi, küçücük bir et parçasına kompleks fonksiyonları yaptıran sonsuz ilim ve kudret sahibi (cc.) nin bu nimeti, her zaman şükürle anılmalıdır.
ONUNCU PENCEERE
Harika sistemlerin bir arada uyum içinde faaliyette bulunduğu insan organizmasının korunma ve savunması, iç içe birbirini destekleyen mikro elemanlar tarafından, en mükemmel stratejilerle yürütülmektedir. Vücudun dışından veya iç organlarından kaynaklanan tehlikelere karşı korunabilme programları mikro seviyede birçok mekanizmanın kolektif çalıştırılmasıyla, en son noktaya kadar güvenliği sağlanmıştır. Bağışıklık organizasyonu, değişik fonksiyonlardaki savunma hücreleriyle gerçekleştirilir. “Vücudumuz, farklı enfeksiyöz (enfeksiyon kaynağı) ve toksik ajanlarla savaşmak için, özel bir sisteme sahiptir. Bu sistem kandaki lökositler (akyuvarlar) ve lökositlerden kaynaklanan doku hücrelerinden oluşmuştur. Bu hücreler bir arada çalışarak, iki yolla hastalıkları önlerler. Yayılımcı bakteri veya virüsleri FAGOSİTOZ (yabancı cisimleri yiyebilen lökositlerle yok edilmesi F.E.) ile harap edilerek veya ANTİKORLAR (organizmanın mikroplara karşı koymak için hazırladığı madde) ve duyarlı lenfositler (içi çekirdekli, küçük yapılı bir akyuvar çeşidi) oluşturarak; bunlardan biri ya da ikisiyle birlikte yayılımcıyı harap edebilir veya yayılımını durdurabilir.
Lökositler, vücudun savunma sisteminin hareketli birimleridir. Kısmen kemik iliğinde, kısmen de lenf dokusunda yapılırlar. Oluştuktan sonra, kan ile gereksinim duyulan farklı vücut bölgelerine taşınırlar. Akyuvarların gerçek önemleri, çoğunun özellikle ciddi enfeksiyon ve iltihap bölgelerine taşınmalarıdır, böylece enfeksiyon etkenlerine karşı, hızlı ve güçlü bir savunma sağlarlar. Bazıları, yabancı yayılımcıyı ‘arayıp bulma ve tahrip’ özelliğine sahiptir.” (2)
SAĞLICAKLA KALIN.
Dipnotlar:
1) Dr. Haluk NURBAKİ, Kur’an-ı Kerim’den Ayetler ve ilmî gerçekler, s.286, TDV. Yayınları 1989
2) Guyton-Hall, Age.s.429