Türkiye’de birkaç ay önce artan fiyatlar nedeni ile yaşanan kuru soğan tartışmasının ardından, bu kez sofraların bir diğer vazgeçilmezi olan ‘patates’ gündemde.

Kilogram fiyatı 5 TL’ye kadar çıkan patates, üreticiler ile hükümeti karşı karşıya getirdi. DW Türkçe’ye konuşan patates üreticileri, fiyatların düşmesi için patates ithalatının önünü açan hükümetin bir an önce üreticinin maliyetlerini düşürecek adımlar atmasını talep ediyor. Geçtiğimiz günlerde Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile bir kereye mahsus 200 bin tonluk patates ithalatı yapıldığını ve bu ithalatın 20 Nisan’da biteceğini açıkladı. Bununla birlikte, tohum hastalıkları nedeni ile 25 ildeki toplam 141 bin 650 dekar alanda patates üretiminin yasaklandığı duyuruldu.

4,5 milyon tona gerilemesi bekleniyor

Patates üreticilerinin ithalat kararı nedeni ile endişelenmemesi gerektiğini altını çizen Bakan Pekdemirli, ekim yasaklama kararlarının ise üretimi aksatacak nitelikte olmadığını dile getirdi. Türkiye’de patates üretiminin en yoğun olduğu yerlerin başında Niğde, Nevşehir, Ödemiş, Adana, İzmir, Afyon ve Bolu geliyor. Geçen yıllarda 5 kilogramı 1 lira seviyesine kadar inen patates fiyatları, son bir yılda sürekli artış eğiliminde. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2012 yılında 1,7 milyon dekar alanda 4,8 milyon tonluk patates üretimi gerçekleştirilirken, 2018 sonu itibariyle ekim alanının 1,3 milyon dekara, toplam üretimin ise 4,5 milyon tona gerilemesi bekleniyor.

“Maliyet artışlarını kaldıramıyoruz”

Patates üreticileri, hükümetin 200 bin ton patates ithalatı için gümrük vergisini sıfırlamasına ve artan patates fiyatlarından sorumlu tutulmaya karşı tepkili. Türkiye’nin önde gelen patates üretim merkezlerinden biri olan İzmir Ödemiş Ticaret Borsası Başkan Yardımcısı Zeki Turan, DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada, Mart başı itibariyle Ödemiş pazarında patates fiyatlarının 5 TL’ye kadar çıktığını söyledi. Kendisinin de bir patates üreticisi olduğunu ve yükselen fiyatlardan şikayet ettiğini dile getiren Zeki Turan, “Ancak patates üreticileri olarak son bir yılda maliyetlerimizde çok ciddi bir artış yaşadık. Mazot, tohum, gübre fiyatları uçtu. Bu zamları kaldıramıyoruz” dedi. 

“Hükümet bir kota belirlemeli”

Türkiye’nin bir diğer patates üretim merkezi olan Afyonkarahisar’daki Ticaret Borsası Başkanı Mehmet Mühürler ise patates üretiminde bir miktar sıkıntı yaşansa bile sektörün bu sıkıntıları aşabilecek güçte olduğunu söyledi. Haziran başlarında yeni sezon ürünlerin tarladan toplanacağını ve piyasaya sunulacağını anlatan Mühürler, “Yani Haziran ile birlikte fiyatlar düşecektir. Ama o zamana kadar fiyatlar bu seviyelerde kalmaya devam eder” dedi. Patateste asıl sorunun ithalat olmadığını, hükümetin tıpkı şeker pancarı ve haşhaşta olduğu gibi patates üretimine de kota koyması gerektiğini kaydeden Mehmet Mühürler, “Tarım Bakanlığı bir kota belirlemeli ve buna göre ekim yaptırmalı. Üretim için belli bölgeler seçilmeli, her yerde patates ekimi olmamalı” diye konuştu.