Türkiye Esnaf Ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Yönetim Kurulu Üyesi ve DESOB Başkanı Alican Ebedinoğlu, son 2 yılda bölgede görülen çatışmalı ortamın, tarihin en ağır tahribatını bölgedeki esnaf ve sanatkarları üzerinde olduğunu söyledi. Diyarbakır Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği (DESOB) Başkanı  Alican Ebedinoğlu, “2016 yılında yapmış olduğumuz çalışmalarda tesbitlerimize göre bir rapor hazırlandı. Bu rapora göre, bölgedeki esnafın yüzde 12’i işyerini kapatmak zorunda kalmıştır. Yüzde 20’e yakını da bankalar nezdinde sicilli duruma düşmüş bulunmakta. Biz defalarca hükümet yetkililerine seslendik, bölge esnaf ve sanatkârına ciddî desteklerin verilmesi gerektiğini ifade ettik” dedi. 

On binlerce genç işsiz 

Bölgede işsizliğin ciddî boyuta ulaştığına dikkat çeken Ebedinoğlu, hükümetin verdiği desteklerin çok yetersiz kaldığını söyledi. Ebedinoğlu, geçen yıl hendek-barikat operasyonlarında mağdur olan esnaf için 50 bin lira faizsiz kredi verilmesi uygulamasından sadece 112 esnafın faydalandığını anlattı. Ebedinoğlu, “Bugün kıraathaneler baktığımızda 10 binlerce işsiz genci bulabilirsiniz. Evet, bazı destekler veriliyor ama bunlar yeterli değildir. Bölgeler arası ekonomik dengesizliğin ortadan kalkması için mutlak suretle küçük işletmecilere, esnaf ve sanatkârlara için bir can suyu verilmesi gerekiyor” şeklinde konuştu.

Esnaf işini terk etmek zorunda kaldı

Öncelikli sorunun bölgede huzur ve güven ortamının sağlanması olduğunu söyleyen Ebedinoğlu,”Bölgemizde geçtiğimiz yıllarda esnafın kepengi kapattırılıyordu. Bundan dolayı esnaf ciddî sıkıntı çekiyordu. Ama bugün baktığımız zaman, kepenk kapattırmalar olmazsa bile ciddi bir alış verişin yapılmadığı, süper ve hipermarketlerin de gittikçe çoğaldığı hatta büyük sermayelerin sokak aralarına market zincirleri kurması gerçeği esnafı bitirme noktasına getirdi. Bölge genelinde son 1 yılda yaklaşık 10 bine yakın son  esnafımız işyerini terk etmek zorunda kaldı. Bu esnaflarımızın yanında çalışanları da düşünürseniz  en azında 50 bine yakın insanın işsiz kaldığını diyebiliriz” ifadelerini kullandı. 

Adanır: Teşvik paketleri işe yaramaz

Ortadoğu Sanayici ve Girişimci İşadamları Derneği (OSGİAD) Başkanı Şükrü Adanır, bölgenin teşvik paketleriyle değil istikrar ve çatışmasızlık ortamının sağlanması ile kalkınacağını söyledi. Hükümetin Diyarbakır ve Mardin’de açıkladığı teşvik ve ekonomik tedbirler paketlerini T24’e değerlendiren değerlendiren Adanır şu açıklamalarda buldundu: “Bakın 1920’den beri teşvik yasasının çıktığı günden bugüne kadar açıklanan paketlerin hepsinin ortak yanlarının aynı olduğunu göreceksiniz. Hepsinin sonuçları da aynı. İnatla aynı hatanın tekrarlanmasını anlamıyorum. Siz Diyarbakır’da sadece 5 tane teşvik paketiyle ayakta kalmış başarılı olmuş firma gösterin konuşmayacağım. Her dönem, dönemin yöneticileri tarafından iyi niyetle çıkarılan ama maalesef teşvik uygulamasında kendine yakın insanların faydalandığı ve amacına ulaşmayan birçok veri size gösterebilirim. Dolayısıyla bu kadar teşvik paketinin açıklanmış olmasına rağmen 5 tane örnek gösterilemez mi?” 

Normal şartlar sağlansın yeter

Bu tür çalışmaların başarılı olmayacağını belirten Adanır, “Ben Diyarbakır’da 5 tane örnek olduğunu düşünmüyorum. Teşviklerin ya işleme mantığının hatalı ya da süreklilik arz eden çatışmalar dolayısıyla karşılık bulmadığını düşünüyorum. Artık çatışmanın olduğu bir yerde ekonomi ve ticaretten bahsedemezsin. Ticaret yapamazsın. Ben şunu söylüyorum. Hükümet teşvik yapmasın. Çatışmasızlık ortamını ve ticarettin yapılacağı şartları normal şartlarını sağlasın yeter. Çünkü bölge insanın ne kadar girişimci olduğunu görüyorum. Bölgedeki girişimci, yaşanan çatışmalardan dolayı bulundukları girişimlerini sistem kurup sürdüremiyor. Yani işletmeler kurumsallaşamıyor” değerlendirmesinde bulundu. 

46 bin 292 hak ihlâli yaşandı

İnsan Hakları Derneği (İHD), Doğu ve Güney Doğu Anadolu bölgelerinde 2016’da hak ihlâllerin büyük bir artış gösterdiğini, yıl içinde 46 bin 292 hak ihlali vakasının meydana geldiğini açıkladı. Derneğin Diyarbakır Şube Başkanı Raci Bilici, ‘bölgede yaşanan insan hakları ihlallerinin 2016 yılında yaşanan çatışmalı ortam ve devam eden OHAL uygulamaları nedeniyle sistematik bir şekilde artış gösterdiğini’ söyledi. Raci Bilici “Sivil yargısız infazlar, işkence ve kötü muamele, toplanma ve gösteri hakkına yönelik müdahaleler, düşünce ve ifade özgürlüğü, basın özgürlüğü, kadına ve çocuklara yönelik şiddet, ekonomik ve sosyal haklardaki kayıplar gibi pek çok değişik ve kategorik konularda ihlaller açığa çıkmıştır” dedi. Yasadışı örgüt eylemleri sonucunda 116 sivilin öldüğü, 760 sivilin yaralandığı belirtildi. Gözaltında 216 işkence vakasının görüldüğü de raporda yer alan bir diğer veri.

Yıldırım: Doğu ve Güneydoğu paketini açıkladı

Başbakan Binali Yıldırım, Doğu ve Güneydoğu için planlanan yatırım programının geçtiğimiz günden itibaren (24 Ocak 2017gerçekleştirileceğini belirterek, “23 il için müracat sayısı 1200. Toplam yatırım tutarı 19 milyar 600 milyon. Öngörülen istihdam 112 bin 400” dedi. “Yatırım yapanlara ücretsiz danışmanlık destek vereceğiz” diyen Yıldırım, “İyi bir fizibilite hazırlanması, ön projelerin yapılması için istenen danışmanlık hizmetini biz karşılayacağız. Devlet parasını verecek, yatırımcı, girişimci böyle bir hizmeti kendisi alacak. Ayrıca yatırım için yer vereceğiz. Ne lazım? Arsa lazım. Bu organize sanayi bölgesi içinde olabilir, dışında olabilir. Tercihimiz varsa organize sanayi bölgesi içinde olmasıdır” diye konuştu.

DHA