İsrail’de yaşayan binlerce Dürzi, ülkede kabul edilen ve eşit vatandaşlığı ortadan kaldıran Yahudi ulus devlet yasasını protesto etmek için Tel Aviv’de bir araya geldi.
Yasa sebebiyle ülkede ikinci sınıf insan muamelesi göreceklerini belirten İsrail vatandaşı Dürziler, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu kınayan dövizler taşıyarak, 'eşitlik' isteyen sloganlar attı. Dürzi ve İsrail bayrakları taşıyan protestoculara çok sayıda Yahudi vatandaş da destek verdi.
Arapça’nın resmi dil olmaktan çıkarılmasının kabul edilemez olduğunu belirten protestocular, İsrail’in çıkardığı yasanın birçok insanı mağdur ettiğini dile getirdi.
Netanyahu Dürzi'lerle olan toplantıyı terk etti
Başbakan Netanyahu, geçen perşembe Dürzi liderlerle Yahudi ulus devlet yasasına ilişkin fikir ayrılıklarına son vermek amacıyla çözüm önerilerini görüşmek için bir araya geldi.
Dürzi liderlerin İsrail’i, ırkçı ve ayrımcı bir devlet olarak nitelendirmesine kızan Netanyahu görüşmeyi yarıda bırakarak toplantıdan ayrıldı. İsrail ordusunda görev yapan Dürzi askerlerden 3'ü de Yahudi ulus devlet yasasına tepki göstererek ordudan ayrılacaklarını açıklamıştı.
Dürziler İsrail'e sadık Arap topluluğu olarak biliniyor
İsrail’in Yahudi ulus devlet yasası, nüfusu 130 bini aşan ülkedeki Dürzi Arap topluluğunu kızdırarak, kuruluşundan bu yana soydaşları Filistinlilerin aksine İsrail’e tam sadakatle büyük hizmetler veren bu kesime büyük darbe indirdiği yorumları yapılıyor.
Daha çok İsrail'in kuzeyinde yaşayan ve Sünni İslam anlayışını izleyen Dürziler bu yasayla izole olacaklarından endişe duyuyor.
İsrail meclisinde 19 Temmuz'da 7'ye karşı 14 oyla kabul edilen Yahudi ulus devlet yasası, iki farklı vatandaş modeli öngörüyor. Buna göre, 8 milyonu aşkın nüfuslu ülkenin yüzde 20'den fazlasını oluşturan Arapların ikinci sınıf vatandaş konumuna düşeceği kaydediliyor.
Sözkonusu yasa Arapların yoğun olarak yaşadıkları kuzeydeki Ummul Fahm, Hayfa, Mecd el-Kerum ve El-Celil ile güneydeki Necef (Negev) Çölü'nde bazı bölgelerde de protesto edildi.
Yahudi ulus devlet yasası'nın içeriğinde ne var?
Bu yasayla Arapça resmi dil olmaktan çıktı ve ülkenin tek resmi dili İbranice oldu. Bununla birlikte yasanın en çok tepki çeken diğer maddeleri ise şu şekilde sıralandı:
"Ülkede kendi kaderini tayin etme hakkı sadece Yahudilere aittir. İsrail dünyadaki tüm Yahudilerin tarihi ana vatanıdır. Dünyadaki tüm Yahudilerin İsrail'e dönme hakkı vardır. Yahudilerin dini günleri resmi tatil sayılacaktır. İsrail'in başkenti Kudüs'tür."
Yasada yer alan "İsrail, tüm dünyadaki Yahudilerin tarihi ana vatanıdır." ifadesiyle Filistinlilerin bu topraklar üzerindeki tarihi varlığı ve haklarının da görmezden gelindiği belirtiliyor.
İsrail, dünyanın değişik bölgelerindeki Yahudileri İsrail'e gelip yerleşmeye teşvik ediyor ancak 1948'de vatanlarından sürdükleri Filistinlilere geri dönme hakkı tanımayı ise reddediyor.
Dürziler Kimdir?
Yaklaşık 9 milyonluk İsrail nüfusu içerisinde 130 bin civarında Dürzi bulunuyor. Bu da nüfusun 1,7'sine denk geliyor. İsrail ordusu ve güvenlik güçlerinde etkin bir şekilde görev alan bu Arap topluluğu daha çok Sunni İslam anlayışına sahip. İsrail'in kuzeyinde yoğunlaşan Dürziler'in Lübnan, Ürdün ve Suriye'de de yaşadıkları biliniyor.
Deutsche Welle Türkçe