Buna göre Avrupa'da bitki ve hayvanlar üzerinde genetik oynamalar yapmak isteyen bilim adamları ve endüstriler GDOlu gıdaların tabi olduğu düzenleme, denetleme ve standartlara tabi tutulacak. Bilim dünyasında yapılan çalışmaları yakından ilgilendiren karar ne anlama geliyor?

Birçok ülkede ar-ge çalışmaları durduruldu

Karar sonrası İngiltere, Belçika, İsveç ve Finlandiya'da hukuki olarak gri bölgede yer aldığı için devam ettirilen araştırmaların tamamı gerekli izinler çıkana kadar durdurulmak zorunda kaldı.

Adalet Divanı yargıcı gerekçeli kararında şu ifadelere yer verdi: "Genlerinde yapay olarak mutasyonlar meydana getirilen organizmalar 'Genetiği ile oynanmış organizmalar'dır. Dolayısı ile GDO'ya ilişkin düzenlemelerin sahasına girerler ve buna ilişkin oluşturulmu sorumlulukları aynen taşırlar."

Davayı kazanan tarafın kullandığı en güçlü argümanlardan biri de sağlık konusu oldu. Nitekim bir Fransız tarım sendikası olan Paysanne Konfederasyonu tarafından mutasyon tekniklerinin pestisitlere dayanıklı bitkiler yaratmak için kullanılacağı ve bu bitkilerin de insan sağlığına orta ve uzun vadede ciddi potansiyel zararları olabileceği öne sürüldü.

Gen-biçimlendirmenin potansiyel zararları bulunuyor

Son çalışmalar da gen-biçimlendirme teknolojilerinin etkilerini henüz kestirilmesinin zor olduğunu ortaya koyuyor. Nature dergisinde yayınlanan makale CRISPR-Cas9 yönteminin zincirleme şekilde sürekli daha büyük genetik bozukluğa yol açabilme potansiyeli olduğu ve patojenik (mikrobik/hastalık yapıcı) sonuçları olabileceği kaydedildi.

Bu karar sadece AB içerisinde yapılacak girişimleri etkilemiyor, aynı zamanda AB ülkeleri ile ticaret yapmak isteyen tüm diğer ülkeler de genetiği ile oynanmış bitki ve hayvanları varolan GDO standartlarına uymadan Avrupa'ya sokamayacak. ABDli biyoteknoloji firması Cibus hali hazırda AB karar mekanizmalarını bypass ederek Avrupa pazarına pestisitlere dirençli Kanola (Kolza) çiçeği tohumunu satma girişiminde bulunmuştu.

Eğer ABD ve birkaç önemli ülkede daha benzeri standartlar kabul görürse dünya genelinde genetik çalışmalar için bir çerçeve çizilmiş olacak ancak bu şimdilik zor bir ihtimal olarak görülüyor.

Firmalar karardan memnun değil

Avrupa'da bu kararın bilimsel çalışmalar ve gelecek için bir ilerleme değil aksine geri adım olduğunu ve inovasyonun darbe alacağını düşünenlerin sayısı da oldukça fazla. Ayrıca Dow Dupont ve Monsanto gibi dev zirai ilaç şirketleri genetik konusunda milyarlarca dolarlık ar-ge yatırımları yapmış durumda. Bu firmalar yatırımlarının çiftçilere daha ileri teknoloji ürünler olarak dönmeyecek olmasının işsizliğe ve ticaret kaybına yol açacağını ileri sürüyor.

Öte yandan Greenpeace ve benzeri çevre örgütleri kararı bir zafer olarak görüyor ve gerekli önlemler alınmadan GDOlu organizmaların doğaya salınması fikrinin en başından beri kötü ve sorumsuzca bir fikir olduğunu hatırlatıyorlar.

Euronews Türkçe