Merkezi Polonya'nın başkenti Varşova'da bulunan AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi, Avusturya'daki Müslüman topluma yönelik yasa tasarısı hakkında görüş hazırladı. Tasarının AGİT yükümlülüklerine ve uluslararası standartlara uygun olup olmadığını gözden geçiren kurum, 21 sayfadan oluşan görüşünü kasım ayında Avusturya hükümetine bildirdi.

Kurumun internet sitesinde İngilizce olarak yayımlanan görüş, AGİT Din ve İnanç Özgürlüğü Danışma Kurulu Üyeleri uzmanlarından Engy Abdelkader, Prof. Ombretta Fumagalli Carulli, Dr. Giusep Nay, Prof. Gerhard Robbers, Prof. Bülent Şenay ve Prof. Renata Treneska-Deskoska tarafından hazırlandı.

"Yabancı finansın yasaklanması tamamen kaldırılmalı" 

Avusturya'nın, İslam'ın dini bir cemaat olarak tanınmasına ilişkin 1912 tarihli kanunu modernize etmesinin memnuniyetle karşılandığı belirtilen görüşte, aynı zamanda yapılacak yasal düzenlemelerin uluslararası hukukun temel ilkeleriyle uyumlu olması gerektiği vurgulandı. Tasarıda yer alan bazı hükümlerin kaldırılması istenen görüşte, şu ifadelere yer verildi:

"Dini derneklerin tanınması için getirilen şartlar kolaylaştırılmalı ve tasarıda dini derneklerin kapatılmasını öngören geniş zemin azaltılmalıdır. Yasa tasarısı, dini cemaatlerin özerkliği için daha fazla koruma sağlamalıdır. Ayrıca, tasarıda yer alan dini öğretileri yayan derneklerin otomatik olarak ortadan kaldırılmasına ilişkin hüküm tasarıdan çıkarılmalı ve yabancı finansın yasaklanması ya tamamen kaldırılmalı ya da daraltılarak sınırlandırılmalıdır. Barışçıl toplantı özgürlüğünü olumsuz etkileyecek hükümlerin ve bu tür sorunların diğer genel yasal düzenlemelerle yapılması daha iyi olacaktır. Sonuç olarak dini cemaatlerin tanınma sürecinde bilgi koruma ilkelerine uygun garantiler sağlanmalıdır."

"İlişkileri zedeleyecek hükümlerden vazgeçilmeli"

Görüşte ayrıca hükümete bazı tavsiyeler getirildi. Avusturya tarafından kabul edilen uluslararası insan hakları hukuku belgelerinde yer alan din ve inanç özgürlüğünün tasarıda dikkate alınması istenen görüşte, ayrıca "İslam toplumu ve diğer dini topluluklar arasındaki ilişkileri zedeleyecek hükümlerden vazgeçilmesi, cemaatlerin dini kaynaklarını Almanca olarak sunma zorunluluğunun kaldırılması ve otoritenin yaptırım uygulamasına ilişkin hükümlerin sınıflandırılması" tavsiye edildi.

Yasa tasarısı

Avusturya'da koalisyon hükümeti tarafından 2 Ekim'de açıklanan ve kamuoyunda "İslam Yasa Tasarısı" olarak bilinen "İslam'ın Dini Cemaat Olarak Tanınmasına İlişkin Avusturya Federal Yasa Tasarısı", sivil toplum örgütleri, öğretim üyeleri ve teologlar tarafından anayasanın eşitlik ilkesine, örgütlenme ve din özgürlüğüne aykırı olduğu gerekçesiyle eleştiriliyor.

Devlet ile bazı İslami cemaat temsilcileri arasında 2011'den bugüne yapılan müzakereler sonucunda ortaya çıkan tasarıya yönelik eleştirilerin başında "yurt dışından finansman yasağı" maddesi geliyor. Buna göre, camiler ve dini dernekler yurt dışından yardım alamayacak ve yurt dışından imam getiremeyecek.

Dini derneklerin statüsünün tanınmasına ilişkin kısıtlayıcı düzenlemeler içeren tasarıya göre, üye sayısı 300'ün altında olan camiler 6 ay içinde kapatılacak, üye sayısı 300'ün üzerindeki camiler ise İslam cemaati altında tüzel kişiliğe geçmek zorunda kalacak. Federal Başbakan, dini cemaatlerin tanınmasına veya lağvedilmesine karar verebilecek. Dini cemaatler tarafından düzenlenecek etkinlikler, güvenlik gerekçesiyle iptal edilebilecek. Viyana Üniversitesi'nde kurulacak İslam Teoloji Bölümü'nden mezun olanlar camilerde imam olarak görevlendirilebilecek, bunun dışında camilerde imam görevlendirilemeyecek. Her cemaat Kuran veya hadis gibi dini kaynaklarını Almanca olarak sunacak, bunun dışındaki kaynaklar yasaklanacak. Cemaatler, resmi kurumlarla işbirliği ve bilgi alışverişi yapmak zorunda olacak.

Yaklaşık 8 milyon nüfuslu Avusturya'da 500 binin üzerinde Müslüman yaşadığı tahmin ediliyor.