Çukurova Üniversitesinden (ÇÜ) yapılan yazılı açıklamaya göre, ÇÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya, Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya ve Ankara Üniversitesi (AÜ) Biyomedikal Mühendisliği bölümlerinden bilim insanları, yaklaşık 4 yıldır süren çalışmalar sonucunda, doğal kan yerine kullanılabilecek ve "biomalzeme" adı verilen yapay kan üretmeyi başardı.

ÇÜ Tıbbi Biyokimya Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurten Dikmen, geliştirilen yapay kanın, kanın oksijeni taşıyan asıl molekülü olan hemoglobinin, manyetik nanopartiküller üzerine eklenmesiyle üretildiğini belirtti.

Bu sentetik yapının, tedavi sonrası hasta kanından uzaklaştırılmasının hedeflendiğini ifade eden Dikmen, şunları kaydetti:

"Bu gelişmeyle çok yakın gelecekte yapay kanın güven içinde kullanımına olanak sağlanması beklenmektedir. İnsanın olduğu her yerde kana ihtiyaç var. Özellikle de iş ve trafik kazaları, ameliyatlar, askeri operasyonlardaki yaralanmalar ve depremlerde kana acil ihtiyaç duyuluyor. Ancak kan bağışlayacak gönüllülerin gereksinim duyulan yere ulaşamaması ve sayısının yetersizliğinin yanı sıra toplu gereksinimlerde eğitimli personel sayısındaki azlık, yaşanan sıkıntılardan biri oluyor. Kan gruplarının uyuşmazlığı olasılığı, bağışlanan kanın enfeksiyon taşıması riski, gönüllülerin kan değerlerinin uygun olmaması gibi nedenler de yoğun kan nakilleri sırasında sorunları artırıyor. Bilindiği gibi her sene kan kaybından çok sayıda insan kaybediliyor. İşte bu sorunları ortadan kaldırmak için yapay kan gerekli."

Nanoteknoloji temelli geliştirilen yapay kanın acil durumda hastaya uygulanacağını bildiren Dikmen, bu kanın, yine aynı çalışma ekibince geliştirilen yöntemle, normale dönen hastadan uzaklaştırılacağını ifade etti. Dikmen, böylece yapay olan şeyin, insan doğal döngüsüne müdahale etmesinin engelleneceğini belirtti.

Gece gündüz demeden çalışan farklı branşlarda 5 araştırmacının, çok küçük bütçelerle bu işi başardığını vurgulayan Dikmen, projede kendisinin yanı sıra Tıbbi Biyokimya Bölümünden doktora öğrencisi Ümit Yaşar, Anorganik Kimya Anabilim Dalından Prof. Dr. Bilgehan Güzel ve doktora öğrencisi Fatma Ulusal ile Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Biyomedikal Mühendisliği Bölümünden Yrd. Doç. Dr. Pınar Yılgör Huri'nin yer aldığını bildirdi.

"Orak hücre anemisi hastaları için de umut" 

Dikmen, orak hücre anemisi hastalığının özellikle Adana, Mersin, Antakya gibi güney illerinde sıkça görüldüğüne işaret ederek, "Vücudun çeşitli yerlerine oksijen ve karbondioksiti akciğerlere taşımakla görevli alyuvarlar, bu hastalarda orak şeklini alır ve oksijeni taşıyamaz. Üretilen yapay kanla oksijen taşınımının sağlanabileceğini düşünüyoruz. Yapay kan bu hastalar için de umut" değerlendirmesinde bulundu.

AA