Rotasyonun rotası nereye?

Bugünlerde “eğitim yöneticilerinde” (bu tanım yeni, eskinin müdürü) bir bekleyiş süreci yaşanmakta. 2009 yılında Millî Eğitim Bakanlığı tarafından çıkartılan —epey revizyon ve mahkeme koridorları arşınlayan— Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Yöneticilerinin Atama ve Yer Değiştirmelerine İlişkin Yönetmelik konuşulmakta.

Şimdiden —eğitim yöneticisi sanki yalnızca müdürmüş gibi— müdürler hesap kitap yapmaya başladılar bile. Rotasyon uygulaması yapılacak olan görev yerindeki müdürlük hizmetini 1 Temmuz itibarıyla 5 yıl olarak dolduran bütün müdürler bu kapsamın içinde.

Önce rotasyon kelimesi üzerinde duralım. Nedir rotasyon? Terim olarak “bir birimde çalışan görevlilerin düzenli bir biçimde yer değiştirmesi” anlamına geliyor. Yani hangi birimde çalışırsanız çalışın düzenli olarak yeriniz değişiyorsa rotasyon uygulamasının kapsamı içindesiniz.

Peki rotasyon neden yapılır?

İşletmecilere göre; iş yerindeki verimi üst düzeye çekebilmek öncelikli hedeflerden biridir.

Yönetim açısından bakıldığında ise; işletme körlüğüne karşı alınacak acil tedbirdir. Yani işletmede bir müddet sonra yönetimde ya da çalıştığı birimde kişi sıradanlaşır. İşletmede çok açık noktaları bile göremez hâle gelir.

Peki bu yalnızca idarecide mi görülür?

Elbette ki hayır. İşletmede uzun bir müddet çalışan bütün çalışanlarda görülür. Çözüm kişilerin pozisyonlarında veya yaptıkları işlerde değişikliğe gitmektir.

Bu genel kabullerden sonra asıl Millî Eğitim Bakanlığının bugünlerde bazı illerde başlattığı ilimizde de yakında başlayacak olan rotasyonla ilgili sesli bir düşünce platformu oluşturmak niyetindeyiz.

Öncelikle meraklısı için fazla yormadan kişisel kanaatimi söyleyeyim: Rotasyon uygulaması doğru bir karardır…

Ama.. Uygulamada objektif ve kurum açısından verimlilik ilkesi ile adalet kavramlarının yerli yerine oturması şartıyla..

Yani rotasyonun rotası önemli.. Zira çok klişeleşen tabirle; “değişmeyen tek şey değişimdir.”

Evet değişim güzeldir, ama değişimin yönü her zaman olumlu olmayabilir. Bazen değişimden olumsuzluk da çıkabilir. Müdürlerin yerlerinin değişimi gerekli, ama bunun rotasını tayin edecek olan kıstas yalnızca “EK-2” diye belirtilen evrak olmamalı.

Biraz daha açayım. Rotasyon olması gerekli bir uygulama. Ama göz ardı edilen bir farklı boyut var. Bu uygulamayı salt puan zeminine oturtursanız son derece çarpık tablolar karşınıza çıkabilir. Bununla ilgili birkaç uygulama yaptığımızda ne demek istediğim açık anlaşılacak.

Meselâ EK-2 formuna göre değerlendirilen bir yöneticinin yüksek lisans (master) yapmasının karşılığında, bir müdür “1 yıl 10 ay” çalıştığında, aynı puanı alıyor. Yüksek Lisans (master) ile müdürlük koltuğunda 2 yıl bile geçirmeden alınan puanlar eşit oluyor. O zaman Yüksek Lisansın ne anlamı kaldı? Yine Müdür yardımcılığında geçirilen “2 yıl 4 ayın” karşılığı ‘master’a denk tutuluyor. Yani hiçbir akademik çalışma yapmadan geçen yıllar ile akademik çalışmalar aynı kefede değerlendiriliyor. Adeta elmalar ile armutlar aynı kefede eş değer tutuluyor.

Şimdi bir değerlendirme yapalım: Bir yanda doktorasını yapmış 15 yıllık müdür ve idareciliği olan bir yönetici, diğer yanda 1973 yılından bu yana idarecilik koltuğunda oturmuş 2 yıllık eğitim enstitüsü mezunu bir idareci. Doktorasını yapan müdür 20 küsür Avrupa projelerinde proje yöneticisi olarak yer almış. Okulunu adeta yeniden dizayn etmiş. Öğrencilerini ve öğretmenlerini Avrupa’ya taşımış, eğitimde yeniliklere imza atmış bir idareci. Ötekisi ise hiçbir çalışmada yer almamış. Bulunduğu okulda bütün ömrünü tamamlamış. Bu ikisini adil olmayan EK-2 “Yönetici Değerlendirme Formu” kefesine koyduğunuzda doktoranın, projenin, yeni ufuklar ve vizyonun hiçbir anlamının olmadığını göreceksiniz..

Yine ilköğretim müdürleri için rotasyon yılı olarak “5 yılın” değerlendirilmesi doğru bir yaklaşım değil. Çünkü ilköğretimde çalışan bir idareci o okula yeni başlayan bir çocuğu mezun edebilmeli ki; başarısının bir kriteri olsun. Birinci sınıftan aldığınız öğrenciniz üzerinde uyguladığınız okul yönetiminin ürününü ancak sekiz yıl sonra görme şansına sahipsiniz. Aksi takdirde ürünün hasadını göremeyen kişi pozisyonuna düşüyorsunuz. Dolayısıyla ilköğretim müdürleri için rotasyon 8 yıl üzerinden olmalı. Atanan okul müdürünün en azından bir mezun vermesi düşünülebilir.

Kısacası rotasyon şarttır. Ancak Tek Ölçütü “Yönetici Değerlendirme Formu” olmamalı.

Bu ölçütün yanına objektif kriterlere bağlanmış, genel kabul gören verimlilik, performans değerlendirmeleri de eklenmeli.

“Eğitim yöneticisi” algılarımızı gözden geçirerek, yalnızca okul müdürü ile sınırlı rotasyonun kapsamını daraltmadan, başta İl Millî Eğitim Müdürleri, —İl Millî Eğitim Müdür Yardımcılarını bilerek kapsama almadım zira yeni hazırlanan yasada bu birimler kaldırılacak— İlçe Millî Eğitim Müdürleri, Şube Müdürleri, Müdür Yardımcıları ve öğretmenleri de kapsayacak şekilde genişletilmelidir.

A. LEVENT ERTEKİN

[email protected]

18.07.2010