Güncel

KARADENİZE HES TEHDİDİ

Karadenizde sayıları artan Hidro Elektrik Santraller, kuruldukları derenin kurumasına yol açıyor. Rize'deki Gürgen Deresi bunun en tipik örneği. Derenin kurumuş halini gören bölge insanı, artık HES kurulmasının durdurulmasını istiyor.

RİZE’NİN Çayeli İlçesi, Senoz Vadisi’nde yapımı devam eden Hidro Elektrik Santrallere (HES) karşı hukuk mücadelesi devam ediyor. Köy muhtarları ve bölge halkı, Senoz Vadisinde akan derelerin üzerinde çok sayıda ‘değirmen tipi HES’ yapılmasına itiraz ederek, mahkemeye başvurdu. Mahkemeler, şirketler aleyhinde karar verdiği halde, mahkeme kararları uygulanmadı ve çalışmalar devam etti. Bu durumu protesto eden Senoz Derneği, hazırladığı büyük bir afişle şirketleri halka şikâyet etti. Senoz Derneğince hazırlanan ve Kaptanpaşa Köyü merkezinde asılan afişte şöyle denildi: “Senoz’da mahkemece daha önce iptal edilen, ancak idarenin yeni işlemleri ile devam ettirilmeye çalışılan, Uzundere 1 ve Uzundere 2 HES projeleri Rize İdare Mahkemesince ikinci kez durdurulmuştur. Ey şirketler! TC Devleti kanunlarına uyun. Yeter artık! Düşün yakamızdan! Senoz’u terk edin.”

GÜRGEN DERESİ ÖRNEĞİ

SENOZ Vadisinde tepkinin haklı olduğunu gösteren örnekler var. Rize’de, çevrecilerin mücadelesi ve yargı kararlarına rağmen sayıları her geçen gün artan HES’ler, deneme üretimlerine başladı. Başladığı gibi de Güneysu’daki Gürgen Deresi kurudu. Hürriyet’in haberine göre, Rize’de HES’lerin üretime başlaması ile suları tünellere alınan dereler kurudu, vadilerde su sesi kesildi. Derenin susuz kalması yöre sakinlerinin de tepkisine sebep oldu oldu. Derenin gürül gürül akan sesini özlediğini belirten Gürgen köylülerinden Maksut Bıyık, “Şimdiden deremize hasret kaldık. Karadeniz’e has o yeşili artık zor bulacağız. Derenin eski halini arıyoruz” dedi. Orhan Kalender de, “Dereyi kuruttular. Birkaç gün önce santralde bir arıza oldu, dereye su bıraktılar. Herkes koşup derenin kenarına indi. Su bir yaşamdır. Köyümüz insanları kuruyunca gerçeği anladılar. Şimdi yukarıda başka bir santral daha planlanıyor. Santral projelerine karşıyız. Vadiyi perişan edecekler” dedi.

HES PROJELERİ DENETLENSİN

DERELERİN Kardeşliği Platformu’ndan Av. Remzi Kazmaz, yetkililere çağrıda bulunarak, “HES lisansları iptal edilsin, projeler denetlensin” dedi. Suyun hayatımızda hava ile birlikte en temel unsur olduğunu belirten Av. Kazmaz, suyun öneminin son yıllarda arttığını söyledi. İnsanoğlunun kendi eliyle hayat kaynağını yok ettiğini ifade eden Kazmaz, “Bir gün yolunuz Karadeniz’e düşerse, Çayeli’ne, İkizdere’ye uğrayın. Ağlayan vadilerin içine akıttığı gözyaşlarına tanık olacaksınız. Yıllardır doğanın koynunda gizlenmiş mavi ve yeşilin nasıl aniden yok olduğunu büyük şaşkınlıkla göreceksiniz. O gürül gürül akan derelerin artık kendi yaşamını bile idame ettirecek suyu maalesef bulamadığını ibretle göreceksiniz” dedi.

Karadeniz dereleri üzerinde bir kanser virüsü gibi yaygınlaşan bu HES’ler tabiata zarar vermenin yanında insanların sosyal hayatlarını da etkilediğini anlatan Kazmaz, HES politikalarının gözden geçirilmesi gerektiğini vurguladı. HES kurulmasının zorlaştırılması ve kurulan HES’lerin de çok iyi denetlenmesi gerektiğinin altını çizen Kazmaz, bir derede onlarca HES kurulmasının da doğru olmadığını belirtti.

65 DÂVÂDAN 29’U DURDURULDU

DERELERİN Kardeşliği Platformu Dönem Sözcüsü Ömer Şan, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde 700 kadar HES projesinin planlandığını belirterek, bu projelerden 145’inin yapımının başladığını ve bazılarının deneme üretimine geçtiğini söyledi. Bunlara karşı 65 iptal, yürütmeyi durdurma ve ÇED kararının iptali istemiyle dâvâ açıldığını kaydeden Şan, 29 dâvâdâ mahkemelerin yürütmeyi durdurma kararı verdiğini belirtti.

AHMET ALİ KORK

13.06.2010