Ekonomi

Enerjide ürküten bağımlılık

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Makina Mühendisleri Odasınca hazırlanan raporda, Türkiye’nin enerji ve ekonomi politikalarında son derece kritik bir durum yaşanmakta olduğu belirtilerek, ‘’Türkiye enerji tüketiminde yüksek bir dışa bağımlılık yaşamaktadır. 2007 yılı enerji tüketiminin yalnızca yüzde 27’sinin yerli kaynaklarla karşılanabilmiştir’’ denildi.

Oda tarafından hazırlanan ‘’Türkiye’nin Doğal Gaz Temin ve Tüketim Politikalarının Değerlendirilmesi’’ raporunda, Türkiye’nin enerji ve ekonomi politikalarında son derece kritik bir durum yaşandığı belirtildi. Enerji ithalatı için 2006 yılında 28,7, 2007’de ise 33,9 milyar dolar ödendiği belirtilen raporda, 2008’de enerji ithalatı faturasının 40 milyar doları aşmasının beklendiğine dikkat çekildi.

Türkiye’nin enerji tüketiminde yüksek bir dışa bağımlılık (yüzde 73) yaşadığı vurgulanan raporda, 2007 yılı enerji tüketiminin yalnızca yüzde 27’sinin yerli kaynaklarla karşılanabildiği, petrol ve doğal gaz fiyatlarındaki artışın sürmesi durumunda, toplam enerji tüketiminde petrole yüzde 33, doğal gaza yüzde 29 bağımlı olan Türkiye ekonomisinin ne hale geleceğinin ayrıca hesaba katılmasının gerekli olduğu ifade edildi.

Türkiye’de doğal gaz tüketiminin 20 yılda 69,17 kat arttığı ifade edilen raporda, şunlar kaydedildi: ‘’Artan talebin en büyük bileşenini, elektrik enerjisi üretimi için doğal gaz tüketimi oluşturmaktadır. İthal bir enerji kaynağı olan doğal gazın elektrik enerjisi üretimi içindeki payının bu denli (yüzde 48) yükselmiş olması hiç rasyonel değildir, ulusal çıkarlara aykırıdır. Türkiye doğal gaza dayalı elektrik üretiminde Avrupa üçüncüsüdür. Doğal gaz tüketiminin sektörel dağılımında elektrik enerjisi üretimi için doğal gaz kullanımı, yüzde 57,5’lik pay ile başta gelmektedir. Elektriği yüzde 21,7 ile konut, yüzde 18,6 ile sanayi ve yüzde 2,2 ile gübre izlemektedir. Doğal gaz satış fiyatları ise yalnızca son 4 yılda yüzde 88,7 oranında artmıştır. Enerji ithalatının genel ekonomi üzerindeki ağır baskısının yanı sıra 2005 başından bu yana doğal gazın açıklanmış enflasyon rakamlarının çok üzerinde bir düzeyde yüzde 87,7 oranında zam yapılmış olması, sanayi sektörleri ile halkı olumsuz şekilde etkilemektedir.’’ Raporda, Türkiye’de enerji arzı güvenliği sorunu yaşandığı, talep ve tüketim tahminlerinin ve arz planlamasının, arz güvenliği yönünden önem taşıdığı belirtilerek, 2006 Ocak ayında Rusya ve İran’ın, 2007 ve 2008’in Ocak aylarında İran’ın Türkiye’ye sattığı doğal gazı azaltma ve durdurmasının; gaz temininde bu iki ülkeye yüzde 81 oranında bağımlı olan Türkiye’nin arz güvenliğini ciddî bir şekilde planlamaya tabi tutması gerektiğini ortaya koyduğu vurgulandı. Raporda, şu görüşlere yer verildi: ’’Dünya ve Türkiye’deki ekonomik, politik dalgalanmalara bağlı olarak petrol fiyatları ile dövizde yaşanan artış, enerji ithalatının Türkiye ekonomisi üzerindeki baskısını daha da arttıracak ve petrol ve doğal gaza yapılacak yeni zamlar, elektrik ve kömür fiyatlarından başlayarak enflasyonist etkiyi zincirleme olarak tetikleyecek.”

Raporun ‘’Sonuç ve Öneriler’’ bölümünde ise”özelleştirme, küçültme, parçalama politikalarının terk edilerek, kamusal merkezi planlamaya geçilmesi’’ gerektiği teklifi yer aldı. Raporda yer alan diğer teklifler ise şöyle sıralandı: ’’Arz güvenliği ve ithalatta arz çeşitliliği sağlanmalı, Rusya ve İran’a bağımlılığın azaltılmasına yönelik çalışmalar yürütülmeli; güvenilir yeni kaynaklardan arz çeşitlendirilmesi sağlanmalı; Azerbaycan’dan yapılacak ithalatın arttırılma olanakları araştırılmalı; Türkmenistan ve Mısır’dan ülkemize doğru boru hattı tesisi çalışmalarına ağırlık verilmeli, ithalat yapılacak ülkelere Irak’ın eklenmesine çalışılmalıdır. TPAO kanalıyla Türkmenistan, Kazakistan, İran gibi ülkelerle üretim anlaşmaları yapılmalıdır. Kriz durumları için uygulanabilir acil eylem planları hazırlanmalıdır. Arz güvenliği açısından depolama kapasitesi arttırılmalıdır. Elektrik üretiminde doğal gazın payı yüzde 57’lerden kademeli olarak önce yüzde 40, sonra yüzde 30 ve nihaî hedef olarak yüzde 25’lere düşürülmelidir. Enerji verimliliği temel bir enerji politikası olarak benimsenmelidir.

EPDK’nın yetkileri sınırlanmalıdır. Türkiye enerji koridoru değil enerji terminali olmalıdır. TPAO ve BOTAŞ birleşmeli; doğal gaz depolama tesisleri ve doğal gaz iletim hatları özerk bir kamusal yapı bünyesine alınmalıdır.”

/ Ankara

21.06.2008

Enflasyonu, enerji ve gıda fiyatları arttırıyor

TÜRKİYE Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken, enflasyonu, enerji ve gıda fiyatlarının artırdığını söyledi.

Palandöken, yaptığı yazılı açıklamada, akaryakıttan alınan vergilerde dünya rekorunu elinde bulunduran Türkiye’de enflasyonun daha fazla yükselmemesi ve hatta düşmesi için, akaryakıttan alınan vergilerin indirilmesi gerektiğini belirtti. Fiyatların taşımacılık maliyetlerinin yüksek olmasıyla arttığını, akaryakıta zam yapıldığı zaman meyve ve sebze fiyatlarının da yükseldiğini kaydeden Palandöken, bu sebeple taşımacılık sektöründe fiyatların ucuzlaması durumunda enflasyonun da düşeceğini söyledi.

Palandöken, Türkiye’de uzun yıllardır talep enflasyonu değil, maliyet enflasyonu yaşandığını belirterek, şöyle devam etti: ’’Merkez Bankası, maliyetler yükselmesin diye dövizin artmasını engelliyor ama bu da YTL faizlerini yüksek tutarak, devletin borçlanma maliyetlerini çok büyük oranda artırıyor. Akaryakıttan alınan vergiler düşürülürse hem enflasyon düşer, hem de devlet vazgeçtiği vergiden daha fazlasını, borçlanma maliyetlerinin azalmasıyla, telâfi etmiş olur.’’

Akaryakıttan alınan vergilerin esnafı çok büyük sıkıntıya soktuğunu da kaydeden Palandöken, benzinde rafineri fiyatının yüzde 180’i kadar vergi olduğuna ve akaryakıttan alınan vergilerin 30 milyar YTL’yi bulduğuna dikkat çekti ve şunları söyledi: ’’100 YTL’lik benzinin 56,39 YTL’si KDV ve ÖTV’ye gidiyor. Günde 100 YTL’lik benzin alan bir taksici ayda yaklaşık 1700 YTL, yılda 20 bin YTL ÖTV ve KDV ödüyor. Esnafın üzerindeki görünmeyen vergi yükü anormal boyutlara ulaştı. Aynı şekilde, kamyoncu esnafımız mazot fiyatlarının yüksekliği dolayısıyla kontak açamıyor. Vergi oranlarının azaltılması yüzde 30’lara varan akaryakıttaki kaçağı da azaltacaktır. Dolayısıyla akaryakıtta bir vergi indirimi, başta esnaf ve çiftçi olmak üzere hem vatandaşı hem de devleti rahatlatacaktır.”

/ Ankara

21.06.2008

Akaryakıta kültür zammı

İSTANBUL İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti kapsamında yapılacak harcamalara kaynak sağlamak amacıyla benzin ve motorinde yapılan özel tüketim vergisi (ÖTV) artışı sonrasında, ÖTV listeleri de yenilendi.

Dünkü Resmî Gazete’de yayımlanan ve 1 Temmuz 2008 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe giren düzenleme ile, 5766 sayılı Kanun ile gerçekleştirilen ÖTV artışı, akaryakıt ürünlerinin yer aldığı 1 Sayılı Listeye de aynen yansıtıldı. Bu çerçevede, kurşunsuz benzinin ÖTV’si yeni kanunda yer aldığı şekliyle 1,5 YKr, motorinin ise 1 YKr arttırıldı. Böylece kurşunsuz benzinden litre başına alınan ÖTV 1,4915 YTL, motorinden alınan ÖTV ise 0,9345 YTL olarak belirlendi. Aynı şekilde söz konusu düzenlemeye paralel benzol, solvent, hekzan ve pentan gibi ürünlerin ÖTV’si de kilogram başına 1,5985 YTL’den 1,6135 YTL’ye çıktı. Bu arada 5766 Sayılı Kanunda uçak benzini ve jet yakıtlarının ÖTV’si Bakanlar Kuruluna yetki verilmesi çerçevesinde 2 YTL olarak düzenlendi. Ancak, bu yetkinin kullanımı ile uçak benzini ve jet yakıtlarından Kararname ile önceden olduğu gibi sıfır YTL ÖTV alınması öngörüldü.

Kararnamede değişik ülkelerden alınan doğal gazların ÖTV hesabında standart sağlanması amacıyla, ölçüm değeri olarak önceki kararnamelerde olduğu gibi ‘’metreküp’’ yerine ‘’standart metreküp’’ kullanılacağı da belirtildi.

/ Ankara

21.06.2008

Kendi silâhımızla bizi vuruyorlar

İSTANBUL Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkan Adayı Hikmet Tanrıverdi, tekstil fabrikalarının başka ülkelere taşınmasına ilişkin olarak, “Yarın bizim rakibimiz olacak ülkelere silâhımızı verip, kendimizi vurduruyoruz.

Devlet desteği ile buradaki fabrikaların taşınması hepimizin zararınadır” dedi. Tanrıverdi, 24 Haziran 2008 tarihinde yapılacak İHKİB seçimleri öncesinde yaptığı yazılı açıklamada, Türkiye’nin geleceğinin çeşitli teşvikler ile Mısır, Fas gibi ülkelere taşınmak istendiğini, ancak tekstil ve hazır giyim sektörünün hiçbir şekilde gözden çıkarılamayacağını kaydetti. Tanrıverdi, sektörü temsil edenlerin sorunlara sahip çıkamadıklarını savundu. Hikmet Tanrıverdi, İHKİB’de yönetime gelmeleri halinde yapacakları çalışmalarla 2023 yılında 100 milyar dolarlık ihracat hedefini yakalayacaklarını ifade etti.

/ Ankara

21.06.2008

BDDK'dan Ziraat'e olumsuz görüş

Ziraat Bankasının, ‘’tarımsal kredilerin yeniden yapılandırılmasını ve yasal takip süresinin uzatılmasını’’ sağlayacak mevzuat değişikliği önerisi, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) tarafından uygun bulunmadı.

Teklifinin uygun bulunup yasal düzenlemeye dönüşmemesi dolayısıyla, önceki yıllarda olduğu gibi bundan sonra da kuraklıktan zarar gören çiftçilerin zararları, yine devlet tarafından karşılanacak ve kredi borçları, görev zararı karşılanarak yeniden yapılandırılacak. Mevcut durumda, bankalar, vadesinde ödenmeyen kredilerde, hemen karşılık ayırıp 90 gün içinde yasal takibe geçerken, Ziraat Bankasının teklifiyle tarımsal kredilerde yasal takibe geçme süresi bir yıla kadar uzayabilecekti. Teklifi, Türkiye Bankalar Birliği (TBB) tarafından uygun bulunurken, BDDK’ya iletildi. Ancak, bu teklifin, BDDK tarafından ‘’diğer kredilere örnek olur, ödemeleri etkiler’’ gerekçesiyle uygun bulunmadığı öğrenildi.

/ Ankara

21.06.2008

Tukaş'a Altın Ambalaj ödülü

TUKAŞ'IN bazı ürünlerinde uyguladığı ‘’temiz kapak’’ projesiyle TSE tarafından Altın Ambalaj ödülüne lâyık görüldüğü belirtildi.

Şirketten yapılan yazılı açıklamada, Tukaş’ın temiz kapaklı ketçap ve mayonez ürün ambalajlarıyla TSE tarafından gıda kategorisinde altın ambalaj ödülüne lâyık görüldüğü ifade edildi. Tukaş’ın bu ödülle aynı zamanda Dünya Ambalaj Örgütü (WPO) tarafından düzenlenecek ‘’World Star 2008’’ ambalaj yarışmasına da katılmaya hak kazandığı bildirildi.

/ İzmir

21.06.2008

ÖİB'in açtığı dâvâ reddedildi

ÖZELLEŞTİRME İdaresi Başkanlığının (ÖİB) Global Menkule açtığı dâvânın reddine karar verildi.

Global Yatırım Holdingden Borsaya gönderilen yazıda, 4 Mart 2005 tarihinde İMKB Toptan Satışlar Pazarında gerçekleştirilen ve Global Menkulun aracılık hizmeti verdiği satış işlemine konu TÜPRAŞ hisse senetlerinin (yüzde 14,76) iadesi yönünde ÖİB tarafından Global Menkule karşı açılan dâvâda, dâvânın reddine karar verildiği bildirildi.

/ İstanbul

21.06.2008

Aygaz, Bulgaristan'daki faaliyetlerini durdurdu

AYGAZ, Bulgaristan’daki faaliyetlerini durdurdu. Aygaz’dan Borsaya gönderilen yazıda, şirketin yüzde 50 oranında ortaklığı bulunan Hollanda’da kurulu Opet Aygaz BV’nin, sahibi olduğu Opet Aygaz Bulgaria EAD şirketinin tamamının satılması konusunda 19 Haziran 2008 tarihinde bir hisse devir sözleşmesi imzaladığı kaydedildi.

Açıklamada, Opet Aygaz BV’nin böylece 2003 yılından bu yana devam eden Bulgaristan’daki faaliyetlerini durdurma kararı aldığı bildirildi. Aygaz açıklamasında, söz konusu faaliyetlerin finansal tablolara etkisinin yüzde 1’in altında olduğu ifade edildi.

/ İstanbul

21.06.2008

Likör Fabrikası arazisi tekrar satışa sunulacak

MECİDİYEKÖY'DEKİ Mecidiyeköy’deki eski likör fabrikası arazisi, Toplu Konut İdaresi (TOKİ) iştiraki Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş tarafından gelir paylaşımı yöntemiyle 1 Temmuz 2008’de tekrar satışa çıkarılacak.

25 Nisan 2008’deki ihalesi tek firmanın katılımı sebebiyle onaylanmayan, 30 Mayıs 2008’deki ihalesine de teklif gelmeyen Ali Sami Yen Stadının yanındaki 23 bin 711 metre karelik arazinin satışı, Emlak Konutun Ataşehir’deki merkezinde Emlak Konut GYO A.Ş. Gayrimenkul Satış, Kiraya Verme ve Arsa Satışı Karşılığı Gelir Paylaşımı İhale Yönetmeliğine uygun olarak açık ihale (kapalı zarf teklif alma ve pazarlıkaçık arttırma) usulüne göre iki oturum halinde yapılacak. İhaleye yerli veya yabancı gerçek veya tüzel kişi veya bunların oluşturdukları ortak girişim grupları teklif verebilecek. İstekliler, ihale dokümanını Emlak Konut GYO A.Ş. İhale, Hakediş ve Kabul Müdürlüğünde görebilir veya KDV dahil 3 bin YTL yatırarak satın alabilecek. Emlak Konut GYO Yönetim Kurulu Üyesi Vedat Demiröz, yaptığı açıklamada, ikinci satışta vadeli muhammen satış değeri KDV hariç 297,5 milyon YTL’ye çıkarılan araziden, hasılat paylaşımı yöntemiyle asgari 350360 milyon YTL gelir elde etmeyi beklediklerini kaydetti.

/ İstanbul

21.06.2008

'Kayseri Kart' ihalesini Çalık Yatırım kazandı

KAYSERİ Büyükşehir Belediyesi’nin ulaşım hizmetleri için düzenlediği ‘’Kayseri Kart’’ ihalesini, Çalık Yatırım Bankası kazandı.

Alınan bilgiye göre, Büyükşehir belediyesi tarafından yürütülen toplu taşıma hizmetinde kullanılan, belediye otobüsü ve halk otobüsleriyle, yakın zamanda hizmete girmesi planlanan raylı sistemde ücret toplama işini tek kart üzerinden yapılmasını sağlayacak ‘’Kayseri Kart’’ ihalesine 6 firma katıldı. Kayseri Büyükşehir Belediyesi’nin sınırları içerisindeki toplu taşıma, elektronik ücret toplama ve araç takip sistemini 10 yıllığına kurup, yapişlet modeli ile işletecek firmanın belirlenmesi için düzenlenen ihaleyi, cirodan yüzde 0,48 pay alma teklifi ile Çalık Yatırım Bankası kazandı. İhalede, Türkiye Vakıflar Bankası yüzde 3,25, Asya Katılım Bankası yüzde 1,57, Akbank yüzde 1,95, Garanti Bankası yüzde 1,70, Oyakbank ise yüzde 1,40 pay almayı teklif etti. Sistemin devreye girmesiyle toplu taşım araçlarından tek kartla yararlanılabilecek. İlerleyen zamanda elektrik, su, doğal gaz, müze, stadyum, spor tesisleri gibi merkezlerin ücret ödemeleri de yine aynı kartla yapılabilecek. İhaleyi kazanan Çalık Yatırım Bankası, elde ettiği ciro üzerinden Büyükşehir Belediyesi’nden yüzde 0,48 oranında pay alacak.

/ Kayseri

21.06.2008

Hindistan'da enflasyon rekor düzeyde yükseldi

HİNDİSTAN'DA yıllık enflasyon son 13 yılın en yüksek düzeyine ulaştı.

Haziran ayının ilk haftası itibarıyla, daha önceki hafta yüzde 8,75 olan yıllık enflasyon yüzde 11’e çıktı. Hindistan’ın, enflas-yonu dizginlemek için benzin fiyatlarını yüzde 10 artırması, enflasyondaki yükselişte etkili oldu. Hindistan’da geçen yıl, enflasyon oranı yüzde 4,28 düzeyinde bulunuyordu.

/ Yeni Delhi

21.06.2008