Ekonomi

Petrol fiyatları bu yaz 150 doları görecek

DÜNYANIN en büyük yatırım bankalarından Goldman Sachs’ın Emtia Araştırma Bölümü Başkanı Jeffrey Currie, bu yaz petrol fiyatlarının 150 doları göreceğini düşündüklerini söyledi.

Currie, Malezya’nın başşehrinde düzenlenen petrol ve gaz konferansında yaptığı konuşmada, petrol fiyatlarının yazın çok fazla artacağını, 150 doları bulacağını ifade etti. Petrol fiyatları, geçen Cuma günü zayıf dolar kuru ve İsrail ile İran arasında yaşanan gerilim dolayısıyla bir günde 11 dolardan fazla artarak 139,12 dolara kadar çıkıp rekor kırdı. Goldman Sachs’ın bir ay önce yayımladığı rapora göre, ABD tipi ham petrol fiyatları 2008 yılının ikinci yarısında ortalama 141 dolara ulaşacak.

/ Kuala Lumpur

10.06.2008

Ücretliler de stopaja tabi tutulacak

Maliye Bakanlığı, çalışanların, devletten vergi kaçırmasının önüne geçmek için, işçi ve memurları normal gelir vergisi tarifesi dışına çıkaracak ve ücretlerin de stopaja tabi tutulmasını içerecek bir sistem üzerinde çalışıyor.

Malıye Bakanlığı, yeni Gelir Vergisi Kanunu ile birlikte, işçi ve memurların vergi rejiminin de değiştirilmesi için araştırma yapıyor.

Bakanlık bünyesinde gerçekleştirilen çalışmada, ‘’çalışanların brüt ücretlerinin düşük gösterilmesi, gerçek ücret ile brüt ücret arasındaki farkın başka adlar altında ödenmesi ve bu yolla devletten vergi kaçırılmasının önüne geçilmesi’’ hedefleniyor. Bu amaçla başlatılan çalışmada, öncelikle işverenlerin TC kimlik numaralarını da yazarak, çalıştırdıkları kişilerin brüt ücret ve vergi bilgilerinin de yer aldığı ayrıntılı ücret döküm listelerini, aylık olarak Gelir İdaresine bildirmesi öngörülüyor. Ücretlilerle ilgili yeni sistemin ikinci ayağını ise Gelir Vergisi Kanunu’nda yapılması düşünülen değişiklikler oluşturacak. Halen bürokratların üzerinde konuştuğu yeni sistem kabul görüp, hayata geçirilebilirse, işçi ve memurlar normal gelir vergisi tarifesi dışına çıkacak. Ücretlerin de stopaja tabi tutulmasını içeren yeni sistem şöyle işleyecek: İşçi ve memurlar için asgarî ücret de dikkate alınarak, bir stopaj oranı belirlenecek. Bu oran yüzde 15-20 aralığında bulunacak. Yılın ilk yarısı için yüzde 15, ikinci yarısı için yüzde 20 stopaj da uygulanabilecek. Eğer stopaj yüzde 20 belirlenirse, gelir vergisinde yüzde 15’lik dilimde yer alan asgarî ücretlilerin vergi yükünün artmaması için, asgarî geçim indirimi tutarları buna göre yeniden belirlenecek ve mevcut yük korunacak. İşverenler, her ay ücretlerden belirlenen oranda stopaj kesintisi yapacak ve bunu Hazineye aktaracak. İşverenler, tek tek çalışanların TC kimlik numaralarıyla birlikte brüt ücret ve stopaj tutarlarına ilişkin listeleri de, aylık olarak Gelir İdaresine ulaştıracak. Yıl bittiğinde İdare, TC kimlik numarasına göre her çalışanın o yıl içindeki brüt ücret toplamı ile stopaj dökümünü çıkartacak. Stopaj dilimini aşan brüt ücret sahiplerinden, gelir vergisinde genel beyan dönemi olan Mart ayında beyanname alınacak ve geri kalan vergi tahsil edilecek. Maliye Bakanlığından bir üst düzey yetkili, bu çalışmaların bir ayağını ücretlerin bankaya yatırılması projesinin oluşturduğunu kayde-derek, ‘’Yeni düzenlemeyle ücretlerin çok daha sağlıklı ve doğru olarak beyan edileceğini düşünüyoruz’’ dedi.

Bu arada Bakanlık yetkilileri, yeni Gelir Vergisi Kanunu ile birlikte, gelir vergisi ta-rifesinin de yeniden düzenlenebileceğine dikkat çekiyor. Türkiye’de halen yüzde 15, 20, 27 ve 35’lik oranların uygulandığına işaret eden yet-kililer, tarife sayısının fazla olduğunu, tarifedeki oran sayısının yeni düzenlemeler sırasında 3’e düşürülebileceğini vurguluyor.

/ Ankara

10.06.2008

Göçler şehirden şehire yapılıyor

Göçlerin kırdan şehre olduğu hakim görüşüne rağmen, yüzde 58’inin şehirden şehire olduğu belirlendi.

DPT’NİN araştırması yaygın kanının aksine göçlerin köyden şehre değil şehirden şehire yapıldığını ortaya koydu. En çok göç veren il Tunceli, Antalyalılar doğdukları şehri terk etmiyor. İstanbul, güvenlik sebebiyle göç edilen iller arasına girdi.

Devlet Planlama Teşkilâtı’nın (DPT) “Türkiye’de iç göçler ve göç edenlerin nitelikleri” çalışmasına göre, göç eden nüfus artıyor. 1975-80 döneminde nüfusun yüzde 9.3’ünü oluşturan 3.6 milyon kişi göç ederken 1995-2000 arasında oran yüzde 11’e, sayı da 6.7 milyona yükseldi. 1965-2000 döneminde yılda 2.7 ile 4.8 milyon kişi yaşadığı yeri değiştirdi. Son ölçüm döneminde, her yüz kişiden 7.9’u iller arasında ikametini değiştirdi. Araştırma, göçle ilgili yaygın bir kanının da yanlış olduğunu gösterdi. Göçlerin kırdan şehre olduğu hakim görüşüne rağmen, yüzde 58’inin şehirden şehire olduğu belirlendi. Köyden şehire göçenler, toplamın beşte birini oluşturdu. Göçlerin yüzde 17’si de köyden köye gerçekleştiriliyor. Şehir içi göçlerde de artış görülüyor. Nüfusun yüzde 72.2’si doğduğu şehirde, yüzde 27.8’i ise doğduğu şehir dışında yaşıyor. Yalova, İstanbul, Kocaeli, İzmir, Ankara, Tekirdağ, Bursa, Antalya, Bilecik ve İçel nüfusunun çoğu başka yerde doğanlardan oluşan ilk on şehir.

Tunceli doğumluların yüzde 69.9’u başka illerde yaşıyor. Tunceli, bu özelliğiyle lider. Antalya ise doğduğu yerden ayrılanların en az olduğu şehirleri birincisi Antalya’da doğanların sadece yüzde 8.5’i başka illerde yaşıyor.

’GÜVENLİ DEĞİL’ DİYEREK İSTANBUL’DAN DA GÖÇ VAR

İstanbul, Ankara ve İzmir, iş, eğitim, evlilik, deprem ve güvenlik gibi sebeblerle en fazla göç alan iller. Güvenlik sebebiyle en çok göç veren 8 Doğu ve Güneydoğu ilinin arasına ise son dönemde İstanbul da katıldı.

10.06.2008

Kayıtdışı çalışanın prim kaybı 23,2 milyar YTL

Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2007 sonunda 9.5 milyon olarak açıkladığı kayıtdışı çalışanlar, asgarî ücret üzerinden sisteme dahil edilse bile SGK’nın yıllık prim geliri 23 milyar 185 milyon YTL artacak.

Sosyal Güvenlik Sistemi (SGK) mevcut prim gelirinin üçte ikisinden fazlasını kayıtdışı istihdam sebebiyle kaybediyor. SGK, 9.5 milyon kayıtdışı çalışanın asgarî ücretle sisteme dahil edilmesi halinde bile gelirini 23.2 milyar YTL arttırabilecek. Beş puanlık prim indirimi henüz yürürlüğe girmediği için brüt ücretlerden yüzde 33.5 prim kesintisi yapılıyor. Brüt 608,40 YTL olan asgari ücretten alınan prim, 203,82 YTL düzeyinde bulunuyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2007 sonunda 9.5 milyon olarak açıkladığı kayıtdışı çalışanlar, asgarî ücret üzerinden sisteme dahil edilse bile SGK’nın yıllık prim geliri 23 milyar 185 milyon YTL artacak. Bu rakam, 2007 sonu itibarıyla 33 milyar YTL olan prim gelirinin üçte ikisinden daha fazla. SGK, kayıtlı çalışanların maaşlarının eksik gösterilmesi sebebiyle de prim kaybı yaşıyor. Kurumun belirlemelerine göre, özel sektörde çalışanların yüzde 51’inin maaşları asgarî ücretten gösteriliyor. Yüzde 29’unun brüt maaşları ise asgarî ücretle 1.000 YTL arasında. Maaşı 1.000-1.500 YTL arasında gösterilenlerin oranı yüzde 8. Maaşı 1.500-2.000 ve 2.000-3.000 YTL arasında olanlarla 3.000 YTL’nin üstündekilerin oranları da yüzde üçer olarak görünüyor. Ekim’den itibaren uygulanacak olan beş puanlık işveren prim indiriminin maliyeti de 1.6 milyar YTL olarak hesaplandı. Bu tutarı, işverenler adına Hazine üstlenecek ve SGK’ya ödeyecek.

/ Ankara

10.06.2008

The Economıst’ten Türkiye için 2008 tahmini

İNGİLİZ dergisi The Economist, Türkiye için “düşük büyüme-yüksek enflasyon” tahmininde bulundu.

Küresel ekonomide resesyon ve genel olarak büyümenin hız keseceği öngörüsünü yansıtan tahminlerde Türkiye için öngörülen büyüme ve enflasyon düzeyleri, geçen hafta OECD’nin açıkladığı oranlardan da kötümser bir tablo ortaya koydu. Türkiye’nin GSYH büyümesinin oranının 2008 yılında yüzde 3.2’ye düşeceği, 2009 yılında ise büyümenin yüzde 4.1’le biraz toparlanacağı öngörüldü. 2008 sonu itibariyle tüketici enflasyonunun ise yüzde 10.2 düzeyinde çıkacağı tahmin edildi. OECD’nin geçen hafta açıklanan Dünya Ekonomik Görünümü raporunda, Türkiye için 2008 yılında 3.7 büyüme, yüzde 9.6 oranında yıllık TÜFE artışı tahminine yer verilmişti. Bu arada The Economist Intelligence Unit’in çalışmasında, Mart itibariyle yüzde 2.4 olan sanayi üretim artışı ve Mayıs 2008 dönemi itibariyle yüzde 11.6’ya çıkan işsizlik oranlarına işaret edildi.

/ Ankara

10.06.2008

Dünya mısır üretimi azalıyor, buğday artıyor

ULUSLARARASI Hububat Konseyinin (IGC) Mayıs tarihli son raporunda, Temmuz 2008/Haziran 2009 sezonu dünya buğday üretiminin geçen yıla göre 46 milyon ton artarak 650 milyon tona ulaşacağı, mısır üretiminin ise 14 milyon ton azalarak toplam 763 milyon ton civarında olacağı tahmin ediliyor.

IGC’nin 30 Mayıs tarihli son raporunda, Temmuz 2008/Haziran 2009 sezonu dünya buğday üretimi, geçen sezondan 38 milyon ton fazla olarak 1 milyar 712 milyon ton düzeyine ulaşması bekleniyor. Dünya tüketiminin de geçen sezona göre 30 milyon ton artarak 1 milyar 714 milyon tona çıkacağı öngörülüyor. Bu şartlar altında dönem sonu stokların geçen sezona göre 2 milyon ton azalmayla 261 milyon tona düşeceği görülüyor. Konseyin raporunda, Temmuz 2008/Haziran 2009 sezonu dünya mısır üretiminin de geçen sezondan 14 milyon ton azalmayla 763 milyon ton düzeyinde gerçekleşeceği öngörülüyor. Üretimdeki azalmaya karşın dünya mısır tüketiminin geçen yıldan 13 milyon ton fazla olarak 786 milyon ton düzeyinde gerçekleşeceği tahmin ediliyor. Yani, üretim tüketimi yine karşılayamayacak. Geçen yıl 118 milyon tona düşen dünya mısır stokunun bu sezon 95 milyon tona gerilemesi bekleniyor.

/ Konya

10.06.2008

KOBİ yatırımlarında da arslan payı İstanbul’un

EKONOMİK potansiyeli ve nüfusu ile Türkiye’nin en çok vergi ödeyen, en çok yatırım alan, en çok ihracat gerçekleştiren ili olan İstanbul, KOBİ yatırımlarından da arslan payını alıyor.

Hazine Müsteşarlığı tarafından yılın ilk dört aylık döneminde teşvik belgesine bağlanan toplam 452.1 milyon tutarlı 538 KOBİ yatırımının, 67.8 milyon YTL tutarındaki 81’nin İstanbul’da kurulu KOBİ’lere ait olduğu belirlendi. Hazine verilerine göre, İstanbul’da kurulu KOBİ’lein ilk dört ayda teşvik belgesine bağlanan bu yatırımlarla 985 kişilik istihdam oluşturulacak. KOBİ teşviklerinde Konya 30 milyon YTL’lik yatırım ve 36 teşvik belgesiyle ikinci olurken, Ankara 28.7 milyon YTL ve 31 teşvik belgesiyle üçüncü sırada yer aldı. Sıralamada ilk 10’da 24.4 milyon YTL’yle Bursa, 22.5 milyon YTL ile Antalya, 20.2 milyon YTL’yle Mersin, 19.8 milyon YTL ile İzmir, 16.9 milyon YTL’yle Gaziantep, 16.5 milyon YTL ile Adana ve 12.7 milyon YTL’yle Samsun yer aldı. KOBİ yatırımlarının yüzde 57.54 oranındaki 260.1 milyon YTL’lik bölümü ilk 10 ilde gerçekleşecek. KOBİ yatırım teşviklerinde Sinop 1 teşvik belgesi ve 232 bin YTL’lik yatırımla en sonda yer aldı.

/ Ankara

10.06.2008

Rusya’nın yasağı kaldırması için görüşmeler sürüyor

ZİRAÎ ilâç kalıntısı ve nitrat bulunduğu gerekçesiyle Rusya’nın bazı sebzelere uyguladığı yasağın kaldırılması için taraflar arasındaki görüşmelerin sürdüğü bildirildi.

Antalya Tarım İl Müdürü Bedrullah Erçin, Rusya’nın Türk ürünlerinde zirai ilâç kalıntısı ve nitrat bulunduğu gerekçesiyle Türkiye’den domates, patlıcan, limon, patates ve üzüm alımını yasakladığına dair bilginin geçtiğimiz Cuma günü kendilerine ulaştığını söyledi. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Dış Ticaret Müsteşarlığı ve ihracatçılarla Rus yetkililer arasındaki görüşmelerin devam ettiğini belirten Erçin, ‘’Rus yetkililerle görüşmeler devam ediyor. Taraflar arasında uzlaşma sağlanacağını umuyoruz. Rusya’nın domates, patlıcan, limon patates ve üzüm dışında diğer ürünlerin alımını yapıyor. Diğer ürünlerde ihracat sürüyor’’ dedi. Güneşler Gıda Sanayi Ticaret AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Güneş de, Rusya’nın Türk ürünlerine getirdiği yasağın, üreticiyi vurduğunu bildirdi. Güneş, ‘’Zirai ilâç kalıntısında ülke değil, firmalar cezalandırılsın. Hangi firmanın ürününde kalıntı çıktıysa o firmaya en ağır şekilde yaptırım uygulansın’’ dedi.

/ Antalya

10.06.2008

Türkiye, 20 yılda bir yıllık millî geliri kaybetti

TÜRKİYE'NİN, üretim kapasitesini tam kullanamaması sebebiyle son 20 yılda bir yıllık millî geliri tutarında kayba uğradığı belirlendi.

TÜİSAD ve Merkez Bankası’nın ortaklaşa hazırladığı Türkiye Ekonomisinde Büyüme Dinamikleri Raporu’nda 1988-2007 dönemi genelinde üretim açığının millî gelire oranının ortalama yüzde 3.6, 1988-2001 döneminde yüzde 4.4, 2002-2007 döneminde de yüzde 1.9 olduğuna dikkat çekildi, Türkiye’nin mevcut üretim kapasitesini etkin kullanamadığı, bu yüzden de 20 yıllık dönemde ortalama bir yıllık millî gelire eşit tutarda kayıp yaşadığı belirtildi. Rapora göre, Türkiye ekonomisinin 20 yıldaki yıllık ortalama büyüme oranı yüzde 4 düzeyinde kaldı. Bunun da üretim kapasitesinin geliştirilmesinde önemli sorunlara işaret ettiği görüldü. Üretim kapasitesinin yetersiz olması ara malı ithalatını arttırdığı için aynı zamanda cari açığı da tetiklerken, refah kaybına da sebeb oldu.

/ Ankara

10.06.2008

Sanayi üretiminde toparlanma

SANAYİDE üretim artışı Mart ayında son yılların en kötü düzeylerinden birine geriledikten sonra Nisan ayında yükselişe geçti.

Mart ayında yüzde 2.5 olan sanayi üretim artış oranı Nisan ayında yüzde 6.3 olarak gerçekleşti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2008 Nisan ayı Sanayi Üretim Endeksi sonuçlarını açıkladı. Buna göre endeks Nisan ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 6.3 artarak 149.4 oldu. Bu arada, daha önce yüzde 2.4 olarak açıklanan Mart ayı sanayi üretiminde 0.1 puanlık reviz-yona gidildi. Sanayi üretimi içinde, imalat sanayi ve enerji alanında artış görülürken, madencilikte ge-rileme yaşandı. Sanayinin bileşenlerinden madencilik sektörü endeksi Nisan ayında yüzde 1.1 azalarak 102.8’e inerken, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 6.7’lik bir artışla 148.9 oldu. Elektrik, gaz ve su sektörü endeksi de yüzde 5.2 artışla 182.7’ye yükseldi. Toplam sanayi sektörü endeksi Ocak-Nisan dönemi ortalaması, geçen yılın aynı dönemine göre, yüzde 6.7 artış gösterdi. Bu kapsamda madencilik sektörü endeksi yüzde 7.6, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 6.5, elektrik, gaz ve su endeksi de yüzde 9.1 artış kaydetti.

/ Ankara

10.06.2008

Güneydoğu’dan, Ortadoğu’ya ihracat yüzde 63 arttı

GÜNEYDOĞU Anadolu Bölgesi illerinden Orta Doğu ülkelerine ihracat artmaya devam ediyor.

Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri (GAİB) Genel Sekreterliği verilerine göre, bölge illerinden bu yılın ilk 5 aylık döneminde Orta Doğu ülkele-rine toplam 547 milyon 545 bin dolarlık ihracat gerçekleştirildi. Bölgeden Orta Doğu ülkelerine yapılan ihracat, Ocak-Mayıs 2008 döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 63 arttı. Bölgeden Orta Doğu ülkelerine Ocak-Mayıs 2007 döneminde yapılan ihracat 336 milyon 334 bin dolar olmuştu. Ocak-Mayıs 2008 döneminde Gaziantep ve bölge illerinden bölgeden 15 Orta Doğu ülkesine ihracat yapıldı. 349 milyon 787 bin dolarlık ihracat gerçekleştirilen Irak, en fazla ihracat yapılan ülke olmayı sürdürdü.

/ Gaziantep

10.06.2008

KOSGEB’den KOBİ’lere kredi faizi desteği

KÜÇÜK ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) Destekleri Yönetmeliğinde değişikliğe gidildi.

KOSGEB’in Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren değişikliğe ilişkin yönetmeliğine göre, işletmelerin Türkiye’de yerleşik şubesi bulunan yerli ve yabancı bankalardan kullanacakları ihracat, işletme ve yatırım amaçlı kredilerin faizi KOSGEB tarafından geri ödemesiz destek olarak işletmelere verilecek. Kredi faiz desteğinin usul ve esasları, KOSGEB Destekleri Yönetmeliği dışında Bakanlar Kurulu Kararları, söz konusu desteğe münhasır ayrı bir yönerge ve bankalarla yapılacak protokollerle belirlenecek.

/ Ankara

10.06.2008