|
Beyin ve telkin konusuna dikkat çekmek istiyorum. Telkin, insan davranışlarında etkili çok eski ve hâlâ uygulanan geçerli bir yöntemdir.
Uyarı her ne şekilde olursa olsun beyin mutlaka bir tepki verir. Beş duyu organlarını alıcı sensöre benzetirsek, gözün gördüğü, kulağın duyduğu, tenin hissettiği uyarılar beyinde istisnasız değerlendirilir. Algılanan uyarılar önce bilinçaltı ve nefsin hoşlanıp hoşlanmadığına göre tasnif edilir. Refleks şeklindeki tepkiler de, bilinçaltı ve nefsin ilk andaki tepkileridir.
Telkin ve hipnoz beyin ve bilinçaltını kullanarak davranışların dışardan kontrol edilmesi olayıdır. Ateşe hiç dokunmamış bir çocuk ateşten korkmaz. Yırtıcı hayvanların, yılanların tehlikesi hakkında hiçbir ön bilgiye sahip olmayan çocuklar da aslanla oyuncak kedilerle oynadığı gibi oynamak isteyebilir.
İnsanların korkularının çoğu yaşanmadan öğrenilmiş korkulardır. Korkular çocukluktan itibaren telkin edilmiş, ileri yaşlarda o korku bilinçaltına yerleşmiştir. Maalesef çocuklar bebek yaşta korku ile disipline edilmeye çalışılmaktadır. Yedi yaşında korktuğundan yetmiş yaşında da korkusu devam etmektedir.
Belgesel programlarda, ekrana bakmaya bile çekindiğimiz sahneleri görünce, korkuların cahili olmayı çok arzu eder oluyor insan. Yabanî hayvanları, yılanları, timsahları kucaklayabilenler, hatta bayanları görünce kendimden utanıyorum. Korku denilen bir şey yok lügatlarında. Bizim ise, yaşamadan öğrenilmiş korkular genlerimize işlemiş adeta.
Nasıl işlemiş, telkinle işlemiş.
Beyin, telkinin etkisi karşısında uzun süre direnemez. Emir cümlelerini ise, hemen uygulamaya yatkın bir özellik gösteririr.
Metaforların önemi
Meteforlar pozitif telkin ifadeleridir. Heyecan, şevk, ümit, hareket, aksiyon telkinlerine metafor diyoruz. Motive edici ifadelerdir. Negatif ve pozitif metaforları hep kullanırız.
Kitleleri mitinglerde, konferanslarda, toplumu harekete geçiren veciz, etkili sözler ve davranış formları metaforlara örnek olabilir.
His, heyecan aşılamak için kullanılır. İnsanların tereddütsüz ortak kabul ettiği değerler, kudsiyet ifade eden ritüeller, semboller, sloganlar, çağrıştırıcı sözler hepsine metafor denilebilir.
Çocukların motivasyonunda hissiyatını okşayan sözlerde, pozitif metaforların önemi büyüktür. Olumsuz kelimelerden oluşan, “yapma”, “gitme”,” dokunma”, “elleme”, “konuşma”, gibi telkinlerin de maksadın aksine tesir yaptığını da unutmamak lâzım. Beyin telkinde fiilin kökünü pozitif olarak tepki verir. “Yapma” fiilini “yap” olarak algılar. Onun için telkinde negatif kelimeler kullanılmamalı, pozitif anlamı olan kelimeler kullanılmalı.
“Fena adama iyisin iyisin demekle iyileşmesi, iyi adama fenasın demekle fenalaşması çok vuku bulmuş” bir gerçektir.
Pozitif metaforları kullanmak, “aziz, çalışkan, fedakâr, vefakâr, kahraman!...” gibi kelimeler beyinde mutlaka ma’kes bulacaktır.
Çocuklara “korku” ve “tehlike” telkinleri yüzünden ileride pasif, pısırık, korkak, girişimcilik ruhundan yoksun olmaması için, pozitif metaforları telkin etmenin önemini dikkate almalıyız.
| 
