|
Önümüzdeki günler Türkiye’nin AB ilişkileri açısında zorlu geçecek. Avrupa ve Amerika basınında ardı ardına Türkiye’nin AB yoluyla ilgili endişe dolu makaleler çıkıyor. AB’li politikacılar ve AB kurumları da endişeli. Bu gözlemler dayanaksız değil. Nitekim hükümetin taahhüt altına girmek istememesinden bazı başlıklarda müzakere açılmayacak. 19 Mart 2001 tarihli Ulusal Program’da uyum için verilen taahhütlerin sadece %30’u gerçekleşti. Bütün bunlara rağmen hükümet, geçen Aralık’tan bu yana çocuğa masal anlatır gibi “asayiş berkenıâl, herşey yolunda” mesajı veriyor.
12 Haziran’da Lüksemburg’da Türkiye ile AB arasındaki en üst düzey karar organı olan Ortaklık Konseyi’nin 45’inci toplantısı gerçekleşecek. Son toplantı Nisan 2005’te yapılmıştı. Aynı gün taraması biten ve fiilî müzakereye hazır olunan ilk başlık ‘Bilim ve Araştırma’nın müzakeresi başlayacak. Bu konuya Cuma günü değineceğim. Ortaklık Konseyi toplantısı akabinde ayın 15 ve 16’sında Brüksel’de Avrupa Konseyi yani Avusturya dönem başkanlığını noktalayacak zirve toplantısı var. Brüksel toplantısında da Türkiye gündemde olacak.
Geçtiğimiz günlerde AB ülkelerinin Ortaklık Konseyi toplantısında sunacakları tutum belgesi sızdırıldı. 19 sayfalık belgede âdet yerini bulsun diye, eskiden yapılmış bir kaç özgürlükçü reformdan duyulan memnuniyet dile getiriliyor ve hemen arkasından hepimizin yakından bildiği eksiklikler birbir sıralanıyor. Reform sürecinin genelde yavaşlamış olması; dinî özgürlükler konusunda hiç bir somut ilerleme kaydedilmemiş olması ki bu konuda artık üstüne basa basa Heybeliada Ruhban okulunun açılması konusu işleniyor; askerin sivil denetimi ve siyasetteki rolü; yargı bağımsızlığı ve yargının reformları uygulamadaki rolü; Ceza Yasası’nın 288 ve 301’inci maddelerinin yargı tarafından yapılan dar yorumlarının ifade özgürlüğüne getirdiği kısıtlamalar; PKK’nin tekrar şiddete başvurmasıyla tırmanan gerilim ortamı; ve elbette Gümrük Birliği ek protokolünün onaylanması ve Kıbrıs Cumhuriyeti de dahil olmak üzere uygulanması talebi.
Karşılıklı bocalama dönemi
15 ve 16 Haziran Avrupa Konseyi sonuç bildirisinin Türkiye ile ilgili 3’üncü paragrafında bütün bu eksiklikler ayrıntılarıyla dile getirilmeyecekse de içerik farklı olmayacak. Ancak burada bir yenilik var. Bir önceki makalede sözünü ettiğimiz “AB’nin sindirim kapasitesi” artık açık seçik bir kıstas halini alıyor. Ama aday ülkeler için değil, AB için bir kıstas. Sindirim kapasitesi, ne idüğü belirsiz ve ilerde AB’nin elini kolunu bağlayacak bir lakırdı. AB’nin kendisine ve başarılarına duyduğu güvensizliğin ifadesi. Önümüzdeki aylarda, önce Parlamento ve şimdi de Konsey’in Komisyon’dan sindirim kapasitesi konusunda talep ettikleri değerlendirmeyle havanda epeyi su dövüleceğe benziyor.
AB yaz aylarıyla birlikte mutad rehavet dönemine girecek. 20 Temmuz ile 6 Eylül arasında tarama süreci bile askıda. Buna mukabil ilerleme Raporu şimdiden kaleme alınmaya başlandı. 15 Ekim’de yayımlanması beklenen rapor, bu gidişle Türkiye açısından hiç hoşa gitmeyecek bir fotoğraf çıkartacak. Piyasalar ve siyasî aktörler fotoğraftan gereken sonuçları çıkaracaklardır.
Türkiye’de AB işleri 17 Aralık 2004’ten bu yana yavaş yavaş tavsadı, gündemden büyük ölçüde düştü. Bu endişe verici gidişatın arkasında hükümetin irade eksikliği olduğu kadar Avrupa tarafından ve özellikle Avusturya ve Fransa gibi ülkelerden gelen menfî mesajlar, hasmane tutum ve baltalama girişimleri de var. Bu ay içindeki toplantılarda Avrupa tarafının Türkiye’ye çıkışırken, üyeliğimiz konusunda kendi bocalamalarını da gözden geçirmesi ve bir vicdan muhasebesi yapması sürecin bekası ve istikbali için çok önemli.
Vatan, 6.6.2006
| 
