24 Haziran’daki seçimlerin ardından cumhurbaşkanlığı sistemine geçildikten sonra yeni sistemin yeni meclisi işbaşı yapıyor. Yeni sistemde gücü zayıflamış bir organa dönüşen meclis, yetkilerinin büyük bir kısmını cumhurbaşkanına devretmiş durumda. Yeni sisteme göre meclisin, cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakanlara sözlü soru yöneltme yetkisi yok. Yazılı sorular ise sadece cumhurbaşkanı yardımcılarına ve bakanlara yöneltilebiliyor. Cumhurbaşkanına ise yazılı ya da sözlü soru sorulamıyor. Türkiye’de muhalefet partisi temsilcileri ve siyaset bilimciler meclisin sözlü soru sorma yetkisinin kaldırılmasıyla sistemin zayıflatıldığına işaret ediyor. 

Özel: Kuvvetler ayrılığı yok

Ana muhalefet partisi CHP’den Özgür Özel Türkiye’de 98 yıllık parlamenter sistemin "sona erdiğini" anlatırken, sadece Cumhurbaşkanı Erdoğan istediği için sistem değişikliğine gidildiğini söylüyor. Sistem değiştirilirken yapılan tüm referandumun, sonrasındaki seçimlerin baskı ortamında gerçekleştirildiğini anlatan Özel, demokrasinin ana prensibi kabul edilen kuvvetler ayrılığının Türkiye’de olmadığına vurgu yapıyor.

“Tekrar tekrar söyleyeceğiz. Meclis, halkın meclisi değil iktidarın meclisi haline geldi” diyen Özel, yeni sistemde başbakanlık makamının kaldırıldığını, partili bir cumhurbaşkanının da yürütmenin başı olduğunu söylüyor. Özel, “Cumhurbaşkanı Erdoğan, ülkede görev yapan bakanlardan bürokratlara kadar herkesi kendi atıyor. Kimseye sormuyor, danışmıyor. Meclisin görüşünü de almıyor. Kendi takımını kuruyor. Ülke böyle yönetilmez” çıkışı yapıyor.

Özgür Özel, “Sözlü soru, etkili bir denetim aracıydı ortadan kaldırıldı” diyor.  Özgür Özel, “Cumhurbaşkanına soru yöneltemeyen bir meclisin güçlü olacağını iddia etmek halkı kandırmaktan başka bir şey değildir. Cumhurbaşkanı Erdoğan, meclisin tüm işlevlerini elinden aldı” diyor.

“Muhalefetin sesi kısıldı”

Meclisin işbaşı yapmasıyla birlikte meclisin nasıl çalışacağına ilişkin kuralları belirleyen iç tüzük de, yeni sisteme uygun hale getirilecek.  “Meclisin anayasası” niteliğindeki tüzükte iktidar partisi AKP, muhalefetin karşı çıksa da ilk değişiklikleri gerçekleştirdi. Bu değişikliklerle muhalefetin meclisteki görüşmelerde yaptıkları konuşmaların sürelerinde kısıtlamaya gidildi, milletvekillerinin parlamentoya pankart gibi protesto amaçlı görsel malzeme getirmesi yasaklandı.

CHP’li Özgür Özel, cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine uyum çalışmaları sonrasında bu değişikliklere yenilerinin ekleneceğini ve meclisin tamamen cumhurbaşkanının kontrolü altına alınacağını savunuyor. Özel, “AKP’nin tek amacı, meclisi susturup, cumhurbaşkanını konuşturmak” diyor. HDP’li Meral Danış Beştaş, “Ne yazık ki yeni dönemde güçlü meclis değil, güçlü Erdoğan göreceğiz. Türkiye’de muhalefetin sesi kısıldı, söz hakkımız her türlü engellendi, demokrasi ortadan kaldırıldı” eleştirisi getiriyor.

Deutsche Welle Türkçe