Merkezi Washington’da bulunan ve demokrasi, insan hakları ve siyasi özgürlüklerin teşvik edilmesini amaçlayan düşünce kuruluşu Freedom House (Özgürlük Evi), “Dünyada Özgürlükler 2019” raporunu açıkladı. 195 ülkenin değerlendirildiği raporda 86 ülke Özgür, 59 ülke Yarı Özgür, 50 ülke ise Özgür Olmayan kategorisine göre sınıflandırıldı. Özgür Olmayan Ülkeler kategorisindeki 50 ülke içinde durumu en kötü olan, sivil özgürlükler ve siyasi hakların en ağır biçimde ihlal edildiği 13 ülkeyse Suriye, Güney Sudan, Eritre, Türkmenistan, Kuzey Kore, Ekvator Ginesi, Suudi Arabistan, Somali, Sudan, Tacikistan, Özbekistan, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Libya. 

Tutuklamalar sürüyor

Türkiye, geçen yıl olduğu gibi gibi bu yıl da Özgür Olmayan Ülkeler kategorisinde yer aldı. Haziran ayında Türkiye’de cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin olağanüstü hal döneminde aynı anda yapıldığına dikkati çeken rapor, olağanüstü halin daha sonra kaldırıldığını ancak hükümetin gazetecileri, sivil toplum kuruluşlarının üyelerini ve akademisyenleri toplu halde tutuklamaya devam ettiğini yazıyor.

Yurt dışında yaşayan vatandaşlar da hedef alındı

Raporda ayrıca sınırlarının ötesine uzanıp yurt dışında yaşayan vatandaşlarını hedef alan ülkelerin sayısında artış kaydedildiği tesbitine yer veriliyor. Freedom House’ın raporuna göre, aralarında Rusya, Çin, Türkiye, İran ve Suudi Arabistan gibi ülkelerin de bulunduğu 24 ülke, yurtdışında yaşayan muhalif vatandaşlarını taciz etti, iade talebinde bulundu, kaçırmaya kalkıştı ve hatta suikastta bulundu. VOA’nın haberine göre raporda, Suudi Arabistan’ın muhalif gazeteci Cemal Kaşıkçı’yı Türkiye’de suikast düzenleyerek öldürmesi, otoriter rejimlerin düşmanlarını sınır ötesinde nasıl hedef aldığının en açık örneği olarak nitelendi.

Hürriyetler, 13 yıldır düşüşte

Freedom House’un hürriyet raporuna göre 2018 yılı, bütün dünyada hürriyetlerin art arda giderek gerilediği 13’üncü yıl oldu. Muhalif grupların yasaklandığı, bu grupların liderlerinin tutuklandığı, iktidar sahiplerinin görev sürelerinin uzatıldığı, bağımsız medya üzerindeki baskıların arttığı otoriter rejimlerin sayısında da yükselme gözlendi. Soğuk Savaş’tan sonra demokratikleşme sürecine giren ülkelerde kayırmacılık, yolsuzluk ve antiliberal popülist hareketlerde artış yaşanırken bu gibi eğilimlerin popülist siyasî güçler tarafından sağlam demokrasileri bile sarsmaya başlaması, güçler ayrılığı gibi temel ilkelerin reddedilmesi ve azınlıklara yönelik ayrımcı uygulamaların artması, son derece kaygı verici unsurlar olarak sıralandı. Freedom House, liderlerin sorumsuz söylemlerinin hürriyetlere yönelik kısıtlamaların ilk adımını oluşturabileceği uyarısında bulunuyor.