"Ümitvar olunuz, şu istikbal inkılâbı içinde en yüksek gür sada İslâm'ın sadası olacaktır."

Piyasalar

Bir ayeti anlamaya çalışmak

Emine Sultan Çakır
07 Kasım 2023, Salı
Sevdiğim bir arkadaşım defterine “O, annelerinizin rahimlerini dünya için hazırlık yeri, dünyanızı da ahiret için hazırlık yeri yapmıştır” diye bir ayet mealiyle başlamış. Garip, daha önce bu mealde bir ayet duyduğumu hatırlamıyorum hiç. Parantez içindeki nota bakarsak ayet, En’âm suresi 98. ayetmiş. Diyanet’in mealine baktığımda ise aynı ayet “(Sizin için) bir kalma yeri, bir de emanet olarak konulacağınız yer vardır” diye Türkçeye tercüme edilmiş. İki mealdeki bu derin farklılık, işin aslını öğrenmek noktasında bir araştırma yapmamıza vesile oldu.

Mealde “kalma yeri” ve “emanet olarak konulacağınız yer” diye çevrilen müstekar ve müstevda‘ kelimeleriyle neyin kastedildiği hakkında tefsir alimleri pek çok farklı fikir ileri sürmüş. 

İbn Abbas’tan naklolan ekser rivayetlere göre müstekar (kalma yeri) kelimesiyle annelerin rahmi, müstevda‘ (emanet olarak konulacağınız yer) kelimesiyle de babaların sulbü kastedilmiştir. Buna bir delil olarak da Hac suresi 5. ayet gösterilmiş: “Ve biz dilediğimizin, rahimlerde belirli bir vakte kadar kalmasını sağlarız.”

Bu konudaki ikinci görüş sahipleri ise yukarıdaki görüşün tam tersini iddia ediyorlar. Onlara göre ayette müstekar kelimesiyle babaların sulbü, müstevda‘ kelimesiyle de annelerin rahmi kastedilmiş. Çünkü nutfe önce babanın sulbünde biiznillah yaratılmış, daha sonra anne rahmine emanet (vedîa) olarak bırakılmıştır. Hem ayette müstekar kelimesinin müstevda‘ kelimesinden önce gelmesi de nutfenin babanın vücudunda yaratılışının, anne rahmine düşmesinden daha önce gelmesiyle uyum sağlamıştır. 

Üçünçü görüşe gelince, onlar olaya daha farklı bir açıdan bakıyor. Onlara göre müstekar kelimesiyle kişinin ölümden sonraki hâli kastedilmiştir. Çünkü kişi yaşarken saîd’lerdense, bu saadet ahirette de devam edecektir. Eğer şakî’lerden ise de bu şekavet devam edecektir. Ölümden sonra insanın halinde değişim olmaz. Halbuki ölümden önce insan sürekli değişim halindedir. Kâfir belki değişir, mümin olur. Zındık değişir, belki dost olur. İnsanın bu halleri bir kararda olmayıp sürekli değişip dönüştüğü için ayette vedîaya (emanet) benzetilmiştir. 

Başka bir mana ve dahi manalar bu ayetin içerisinde ve istifade ettiğim tefsirde mevcut. Ama konu çok dallanıp budaklandı diye burada bırakalım. Dileyenler tefsirlere müracaat edebilir.

*

Alimler sırf bu iki kelime ile ne kastedilmiş diye bu kadar görüş serdetmişken ayetin manasını kısırlaştırıp baştaki gibi “O, annelerinizin rahimlerini dünya için hazırlık yeri, dünyanızı da ahiret için hazırlık yeri yapmıştır” olarak ifade etmenin bizce isabetsiz olduğunu ifade etmeden geçmeyelim. Kur’ân’ın hakiki tefsiri yapılamayacağı gibi, basit mealler de onu anlayabilmek için yeterli değil. 

“Evet, Kur’ân-ı Azîmüşşanın müfessiri, yüksek bir deha sahibi ve nâfiz bir içtihada malik ve bir velâyet-i kâmileyi haiz bir zât olmalıdır. Bilhassa bu zamanlarda, bu şartlar ancak yüksek ve azîm bir heyetin tesanüdüyle ve o heyetin telâhuk-u efkârından ve ruhlarının tenasübüyle birbirine yardım etmesinden ve hürriyet-i fikirlerinden ve taassuplarından âzâde olarak tam ihlâslarından doğan dâhi bir şahs-ı mânevîde bulunur. İşte, Kur’ân’ı ancak böyle bir şahs-ı mânevî tefsir edebilir.” (İşarat’ül İ’caz, İfadetü’l-Meram)

(Genç Yorum dergisi, Kasım 2023 sayısından kısaltılarak alınmıştır.)

Okunma Sayısı: 7185
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Yeni Asya Gazetesi'ne aittir. Hiçbir haber veya yazının tamamı, kaynak gösterilse dahi özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan haber veya yazının bir bölümü, alıntılanan haber veya yazıya aktif link verilerek kullanılabilir.

Yorumlar

(*)

(*)

(*)

Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve tamamı büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. İstendiğinde yasal kurumlara verilebilmesi için IP adresiniz kaydedilmektedir.
  • A. AYDIN

    7.11.2023 19:29:57

    "Belâgatın iktizası, ibham ve ıtlaktır." (İ. İ'caz-118) "Bunun gibi pek çok yerlerde Kur'an sözü mutlak bırakır, tâ âmm olsun." (25. Söz) Allah, insanoğluna verdiği bazı nimetleri hatılatılırken bunlardan iki mekanı da bu makamda zikretmiş ve birini emanet ve geçici, diğerini ise kalıcı olarak verdiğini beyan etmiştir. Bunlardan hangisinin önce olduğunu dahi mübhem bırakmıştır. (Çünkü aradaki vav, atıf vav'ı olduğundan tertip ifade etmez.) Böylece her bir muhatabın, biri geçici, diğeri kalıcı olarak gördüğü hangi mekanlar varsa onların hepsi bu manaya dahil olabilir. Hepsi de Allah'ı bulmayı ve ona şükrü gerektirir. Şu kadar var ki, hakiki "MÜSTEKAR" ancak ahirettir. Dikkat, merak ve tahkikatınızı tebrik ederim.

  • Said Yüksekdağ

    7.11.2023 17:11:53

    Ben de bu ayeti ilk defa duyar gibiyim. Yazınızdan istifade ettim. Tebrik ederim.

(*)

Namaz Vakitleri

  • İmsak

  • Güneş

  • Öğle

  • İkindi

  • Akşam

  • Yatsı