Rusya'nın Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelere ve ABD’ye gıda ithalatında ambargo uygulamasıyla Türk ihracatçı ve üreticisini umutlandırmıştı. Türkiye'nin özellikle yaş meyve sebzedeki önemli pazarlarından Rusya'nın para birimi rublenin dolar karşısında değer kaybetmesi Türk ihracatçılarını mağdur etti. Türkiye'nin yanı sıra çevredeki birçok ülkenin de Rusya pazarına girmesiyle sıkıntı yaşanmaya başladı ve umutlar boşa çıktı.
Konuyla ilgili olarak aralarında Batı Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Mustafa Satıcı, Uludağ Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Dr Salih Çalı, İstanbul Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Latif Ünal, Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Kavak ve Doğu Karadeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Ahmet Hamdi Gürdoğan’ın da yer aldığı 5 birlik başkanı ortak basın yayın bildirgesi yayınladı.
Yaş meyve ve sebze sektörünün temsilcilerinin yayınladıkları bildirgede, “Bu çerçevede pazarlardaki devamlılığımızın sürdürülebilmesi ve oluşan olumsuz şartların sektörün geleceği göz önünde bulundurularak hafifletilebilmesi, yaş meyve sebze ihracatçılarımızın uğradıkları zararların bir nebze olsun telafisinin sağlanabilmesini teminen acilen önlem alınması gerekmektedir” denildi.
Yaş meyve ve sebze sektörünün geldiği noktayı anlatan bildirge aşağıdaki gibidir:
Rusya’nın Avrupa Birliği üyesi ülkelerden yaş meyve sebze alımını durdurması ile birlikte Rusya’nın yaş meyve sebze ihtiyacının karşılanmasında çok önemli bir konuma sahip olan Türkiye’de gerek üretici gerek ihracatçı bazında yüksek beklentiler oluşmuş ve iç pazarda üretim bazında fiyatlar olması gerekenin çok üzerine çıkmış, ihracatçılarımız ürünleri yüksek fiyatlardan satın almak durumunda kalmışlardır. Ancak ambargo dolayısı ile oluşan beklenti nedeniyle ürün fiyatlarının katlanması, arz ve talep dengesinin bozulması ve diğer tedarikçi ülkelerden Rusya pazarına beklentilerimizin çok üzerinde ürün arzının gerçekleşmesi sebebi ile ihracatçılarımız yüksek fiyatlarla aldığı ürünleri Rusya pazarında büyük zararlarla satmak zorunda kalmıştır.
Diğer taraftan Ruble’ nin ambargo sonrası geçen zaman içerisinde %60-70’lere varan oranlarda değer kaybetmesi ve Rusya pazarında Ruble ile 3 aya varan vadelerde satış yapıyor olmasından dolayı ihracatçılarımızın alacaklarının %60-70 oranında erimiş olması, ihracatçılarımızı iflasın eşiğine getirmiştir. Özetle 3 ay önce 38 Ruble’ ye karşılık 1 USD alırken, şu anda 80 Ruble’ye ancak 1 USD alınmaktadır. Ambargo vesilesi ile Avrupa Birliği üye ülkelerinin ürünlerini yine Avrupa Birliği sınırlarında satmak durumunda kalması, AB pazarında da ticaretimizi baltalamıştır. Öte yandan Türkiye için önemli pazar konumundaki ülkelerde, Ortadoğu’da, özellikle Irak’ta ve Ukrayna’da yaşanan ekonomik ve siyasi karışıklıklar da ihracatı olumsuz etkilemektedir.
İhracatımızda önemi göz ardı edilemeyecek bir paya sahip ve Türkiye’nin istihdam kaynağı olan,oluşturduğu iş hacmi ile birlikte ülke ekonomisine sağladığı faydaları çok büyük olan yaş meyve sebze sektörümüz ayakta kalma mücadelesi vermektedir. Bu çerçevede pazarlardaki devamlılığımızın sürdürülebilmesi ve oluşan olumsuz şartların sektörün geleceği göz önünde bulundurularak hafifletilebilmesi, yaş meyve sebze ihracatçılarımızın uğradıkları zararların bir nebze olsun telafisinin sağlanabilmesini teminen acilen önlem alınması gerekmektedir.