Ankara’da Kurban Bayramı öncesi küçükbaş ve büyükbaş hayvan satışı yapan besicilerle konuşan gazeteciler dokundukları her yerden ah işitti. Geçtiğimiz yıl 180 çadırda satışların yapıldığı Çankaya Belediyesi’ne ait alanda bu yıl yalnızca 70 çadır kuruldu. Ekonomik krizin ve yapılan zamların kendilerini de etkilediğini söyleyen besicilerle durumdan bir hali şikâyetçi. 

Masraflar karşılanamıyor 

Yıllardır Ankara Mühye Köyü’nde kurulan hayvan pazarında bu yıl hem satıcı hem de alıcı az. Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgeleri’ndeki hayvan sahipleri yüksek nakliye ücretleri ve geçtiğimiz yıl masraflarını karşılayamamaları dolayısıyla bu yıl Ankara’ya gelmedi. Ankara’ya yakın illerden pazara gelen esnaf ise dertli. Yüksek maliyetlere ekonomik krizin de eklenmesiyle belirsizlik yaşadıklarını Gazete Duvar’a söyleyen besiciler özellikle bir çuval yemin 50 TL’den 75 TL’ye çıkmasının kendilerini olumsuz etkilediğini belirtiyor.

Bir yıl eziyetle geçti

Ankara Bala’dan 200 küçükbaş hayvanıyla pazara gelen Musa Coşan geçen yılki kalabalığın bu yıl olmadığını belirterek, “Bir yılım çok eziyetle geçti. Yağmuru, havası ayrı dertken hepsi masraf. Hayvan fiyatı çok pahalı diyorlar ama masrafları görmüyor insanlar. Her şeyin fiyatı artarken hayvanınki mi artmayacak? Bir küçükbaştan 100 lira kâr ediyorsun onu da çok görüyorlar. Yem parasını çadır parasını kimse düşünmüyor” dedi.

Seneye bu işte yokum 

Küçükbaş hayvanların bin 500-2 bin lira arası olduğu, büyükbaş hayvanların da ortalama 10 bin TL’ye satıldığı pazarda besicilerin bir diğer sorunu yüksek olan yer ücretleri. Belediyeye 3 bin 500 TL yer parası, çadır kurulumu için 3 bin lira ve nakliye için de 3-4 bin lirası ücret ödeyen besicinin satışa başlamadan önceki net maliyeti 10 bin TL’yi bulabiliyor. Yıl boyunca yapılan masrafları da hesaba katınca emeklerinin karşılığını alamadıklarını söyleyen Mehmet Uslu, “Seneye bir daha yapmayacağım. Şu mala 100 bin lira para bağlamışım. 80 bin lira masrafım var. Masrafını çıkarıyorum ve senede bana kalan para 20 bin lira oluyor. Burada dursam, boyacılık yapsam daha iyi kazanırım. Hiç olmazsa çoluk çocuğum eziyet çekmez. Eziyete değmez.” dedi. 

***

Kapalıçarşı da sıkıntılı

Yaşanan ekonomik krizden Kapalıçarşı’nın da etkilendiğini belirten T24 durumu yerinden tesbitlerle aktarıyor. 12 yıldır Kapalıçarşı’da esnaf olduğunu belirten Gökhan Karakan çarşı esnafından birinin Forex işlemleri yaparken yüksek miktarda dolar borcuna girdiğini ve intihar ettiğini duyduğunu da aktarıyor. Çarşı esnafından iki kişinin kur krizi sebebiyle intihar ettiği, hafta içi Bloomberg’de yayınlanan bir haberde de dile getirilmişti. 

Çarşı karamsar

İsminin açıklanmaması şartıyla konuşan bir kuyumcu da işlerinin geçen yıllara kıyasla ‘çok kötü durumda’ olduğunu söylüyor ve kur krizinin altın piyasasını epey etkilediğini anlatıyor: “Pek satan da yok, alan da...” 30 yıldır çarşı esnafının içindeymiş. En kötü zamanın 2016 yılında, terör saldırıları sırasında olduğunu söylüyor, ama son dönemdeki ekonomik gelişmelerin işlerini hemen hemen 2016’daki noktaya gerilettiğini de ekliyor: “Kâr marjı –farazi konuşalım- bir anda 100 TL’den 50 TL’ye kadar düştü... Ertesi günü düşünemiyoruz.” Çarşıdaki genel havanın oldukça karamsar olduğunu da dile getiriyor. ABD ile Türkiye arasındaki gerilime bakışını sorduğumuzda ise “Kriz devam ederse kötü... Süper güçle, Avrupa’yla kavga ediyorsun; yarın-bugün onlardan yardım isteyeceksin, o zaman ne olacak” diyerek cevap veriyor.