Türkiye’nin uzun süredir ABD ve Rusya’ya, Halk Savunma Birlikleri YPG’nin Suriye’nin kuzeyinden çekilmesi yönündeki baskısı, Türkiye ile Suriye arasında 20 yıl önce imzalanan Adana Mutabakatı’nı yeniden gündeme getirdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Vladimir Putin ile görüşmesinde, Rusya liderinin Adana Mutabakatı’nı hatırlatarak, PKK sorununun Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’la görüşerek halledilmesi önerisini getirdiği öğrenildi.

DW Türkçe’nin haberine göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kara Harp Okulu’ndaki konuşmasında, ‘Adana Mutabakatı’nın üzerinde ısrarla durulması gerektiğini’ söyledi. Uzmanlar, bugünkü şartlarda mutabakatı uygulanma şansı olmayan bir temenni olarak nitelendirdi. 

ESAD’LA BARIŞMAK ANLAMıNA GELİR

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sözlerinin Esad’la görüşmek anlamına geldiğini söyleyen Türkiye-Rusya Araştırma Merkezi Kurucularından Prof. Aydın Sezer, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Adana Mutabakatı’nı hatırlatarak, bir anlamda Putin’e ‘mesaj alındı’ demek istediğini söyledi.  “Bu sözler Esad’la barışmak anlamına gelir” diyen Sezer, Esad’ı ve Suriye’deki meşru hükümeti tanımadan Adana Mutabakatı’nı uygulama şansı olamadığını belirtti. Prof. Aydın Sezer, “Türkiye, Esad’la seçimden önce barışmaz. Tanımadığınız bir hükümet, daha önce imzaladığınız bir anlaşmayı niye uygulasın. Putin, bunu demeden önce de herkes Esad’la görüşülmesi gerektiğini söylüyor” diyerek,  mutabakatın kapsamının ancak görüşmeler sonucunda genişletilebileceğini ifade etti.

Şartlar aynı değil

Türkiye ile Suriye’nin, bugünkü şartlarda bu mutabakatı uygulama şansı olmadığını belirten dönemin Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı ve emekli Büyükelçi Uluç Özülker, günümüz şartlarıyla, geçmişin şartları arasında bir benzerlik olmadığını belirten Özülker, o dönemin şartlarında Suriye ordusunun Türkiye’ye karşı çıkabilecek bir gücü olmadığını ve geri adım atmak mecburiyetinde kaldığına dikkat çekti ve ekledi:  “Bu mutabakat uygulanacaksa, Türkiye ile Suriye arasında en üst düzeyde ilişki kurulmalıdır. Türkiye bunu yapmalıdır. Bu mesele çözümlenecekse Esad’sız olmaz. Bugün Esad galip ve her geçen gün daha da güçleniyor. Yok edilme ihtimali ortadan kalkmıştır.”

Öcalan’ı Suriye’den çıkaran mutabakat

Erdoğan’ın sözleriyle gündeme gelen Adana Mutabakatı, PKK lideri Abdullah Öcalan’ın Türkiye’ye getirilmesinin önünü açan anlaşmanın adı. Millî Güvenlik Kurulu’nda (MGK) alınan kararla Türkiye’nin Suriye sınırından gelen terör tehditinin berteraf edilmesine yönelik her türlü tedbiri alacağı duyurulmuştu.

Putin neden gündeme getirdi?

Rus lideri Putin’in 21 sene önce imzalanmış ancak 2011’den bu yana işlerliği olmayan mutabakatı gündeme getirmesinin iki temel amacı olduğu kaydediliyor. Birincisi, son dönemde askeri hazırlıklarını tamamlayan Türkiye’nin tek taraflı bir müdahaleye kalkışıp Suriye sınırları içinde yeni bir cephe açmasını ya da ABD ile anlaşarak güvenli bölge oluşturmasını önlemeye çalışmak. İkincisi, güvenlik kaygılarına saygı gösterdiği Türkiye’ye terörle mücadelede en doğru yolun Suriye yönetimi ile iletişim kurmak olduğu mesajını verirken, Suriye yönetimine de Türkiye’ye dönük terör tehditlerini önleme taahhüdü anımsatmak.