Kültür-Sanat

DÜNYADAKİ OSMANLI MİMARİSİNE ÇEKİ DÜZEN

Suriye’den Meksika’ya, Yunanistan’dan Güney Afrika Cumhuriyeti’ne kadar uzanan geniş coğrafyadaki eserlerin bakım, onarım ve restorasyonları, TİKA ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın işbirliğiyle gerçekleştiriliyor.

Dünyanın değişik coğrafyalarında bulunan ve zamanın izlerini taşıdıkça yıpranan Osmanlı kültür varlıklarının ayağa kaldırılması için çalışma yürütülüyor. Suriye’den Meksika’ya, Yunanistan’dan Güney Afrika Cumhuriyeti’ne kadar uzanan geniş coğrafyadaki eserlerin bakım, onarım ve restorasyonları, TİKA ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın işbirliğiyle gerçekleştiriliyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yatırım bütçesi kapsamında TİKA ile birlikte yürütülen projelerin yanı sıra, TİKA’nın kaynakları ve Bakanlığın teknik desteğiyle gerçekleştirilen projeler de bulunuyor. Yurt dışındaki kültür varlıklarıyla ilgili projeler şöyle sıralanıyor:

Bulgaristan: Razgrad Makbul (Maktul) İbrahim Paşa Camii’nin, Bulgaristan Ulusal Kültür Anıtları Enstitüsü’nce 2004’te EKSA firmasına ihale edilerek restorasyon projeleri hazırlatıldı. Oldukça bakımsız ve yapısal olarak kötü durumda bulunan Köstendil’deki Fatih Kanuni Camii’nde de onarım çalışmaları yapıldı ve bu işler için kaynak ayrıldı.

Suriye: Şam Süleymaniye Külliyesi’nde iki ülke arasındaki işbirliğiyle üç aşamadan oluşan proje yürütülüyor. İşbirliği protokolü gereğince külliyede, zemin etüdü ve yapısal hareketin bilgisayarlı sistemle izlenmesi için gereken ödenek TİKA tarafından karşılandı ve ihale sonucu zemin etüt sonuçları TİKA’ya teslim edildi.

Ön araştırma kapsamında yapısal hareketin bilgisayarlı sistemle izlenmesi konusunda Şubat ayında TİKA tarafından ihale yapıldı. Külliyede yer alan cami, tabhane, imaret, kervansaray gibi bütün anıt yapıların rölöve (yapının bütün boyutlarını ölçüp biçerek o yapının plan, kesit ve görünüşünü yeniden çıkarma), restitüsyon ((değişikliğe uğramış, kısmen yıkılmış ya da yok olmuş yapıların ilk tasarım ya da belirli bir tarihteki durumlarının çizim ve fotoğraflardan yararlanarak anlatımı) ve restorasyon projelerinin yaklaşık maliyet ve özel teknik şartnamesi hazırlandı. Türkiye ve Suriye işbirliği ile hayata geçirilen proje her iki ülke uzmanlarından oluşan bir heyet gözetiminde sürdürülüyor.

KOSOVA’NIN İMARI

Kosova: Rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri ile yaklaşık maliyet çalışmaları hazırlandıktan sonra Prizren Sinan Paşa Camii 640 bin avro, Priştine Fatih Camii de 435 bin avro bedelle ihale edildi. Kontrollük teşkilâtına uzman görevlendirildikten sonra cami iç mekânında laboratuvar sonuçlarına göre özgün olmayan sıvalar kaldırıldı. Klâsik sıva örneğine göre yeniden sıva yapıldı.

Cami iç mekânında laboratuvar sonuçlarına göre özgün olan ve bezemelerin bulunduğu sıva alanları ise mikro enjeksiyon tekniği ile güçlendirildi. Cami dış bende duvarlarındaki kapak atan taşların yerinde sağlamlaştırılması için mikro enjeksiyon yöntemi kullanıldı. Cami ana kubbe ve son cemaat kurşunları, kubbe üstünde yapılan güçlendirme çalışmasını takiben kurşun kaplandı.

Kosova Prizren Sinan Paşa Camii’nin iç mekânında özgün sıva sağlamlaştırıldı. Son cemaat yerinde giriş kapısının altı statik projede ön görüldüğü şekilde güçlendirme duvarı yapılmak üzere kazıldı ve güçlendirme duvarının kalan kısmının temeli atıldı. Ana kubbedeki kalemişi süsleme çalışmaları sürüyor.

Gürcistan: Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Gürcistan Kültür, Anıtları Koruma ve Spor Bakanlığı arasında Gürcistan’da bulunan Türk eserleri ile Türkiye’de bulunan Gürcü eserlerinin karşılıklı restorasyonuna konusunda imzalanan mutabakat zaptı uyarınca Artvin Porta (Hantsta) Kilisesi ile Erzurum Öşki Kilisesi, Gürcistan tarafından projelendirilerek restore ettirilecek. Artvin İşhan Köyü’ndeki kilise de Gürcistan tarafından onarılacak.

Gürcistan’da Ahıska Kalesi içerisindeki Ahmediye Camii ve Medresesi, Rabat Şehir Merkezindeki Çifte Hamam ile Batum’un Kobuleti Şehri, Kvrike Köyü’ndeki cami de Türkiye tarafından projelendirilerek restorasyonu gerçekleştirilecek.

Kosova: Priştine Bayraktar (Gazi Mestan) Türbesi, 2007’de türbe kapısını kırarak içeriye giren kişilerce tahrip edildi ve içerideki iki sanduka tamamen tahrip edildi. Zaman içerisinde yapılan yanlış fizikî müdahaleler sebebiyle özgünlüğünü kaybeden türbenin acilen onarıma ihtiyacı bulunduğu belirtildi. Bakanlık uzmanlarınca rölöve, restitüsyon ve restorasyon proje çalışmalarına başlandı.

Libya: Trablusgarp’daki Turgutreis Türbesi için Libya’da faaliyet gösteren bir Türk firması tarafından rölöve projeleri hazırlatıldı. El-Barka Kışlası için de yerinde inceleme yapılarak Libya’da faaliyet gösteren bir Türk firmasınca proje hazırlatıldı.

Meksika: 1910 yılında Osmanlı İmparatorluğu tarafından Meksika’ya armağan edilen saat kulesinin 2010 yılında onarımının yapılması hedefleniyor. Yerinde incelemede bulunmak üzere görevlendirme yapılırken, genel durumu iyi olarak gözlemlenen saat kulesinin onarımı için öncelikle rölöve ve restorasyon projelerinin hazırlatılmasına ihtiyaç duyuluyor. Proje hazırlatılarak Meksika makamlarınca onaylanması halinde onaylanacak olan proje doğrultusunda onarım maliyeti hesaplanacak.

Etiyopya: Harrar şehrindeki 2 eski yapının incelenmesi için Haziran ayında uzman görevlendirildi ve yapıların mevcut durumu tesbit edilerek hazırlanan rapor TİKA’ya iletildi.

Sudan: Sudan’ın tarihî Osmanlı liman şehri Suakin’deki Osmanlı Gümrük Binası ve 2 cami ile Kuzey Darfur’da bulunan El-Fasher şehrindeki, Darfur’un son sultanı Ali Dinar’a ait müze evin bulunduğu alanın restorasyon ve yenileme çalışması ile söz konusu müze evde Osmanlı dönemine ait yazılı belgelerin sergilenmesi konularında yerinde inceleme yapmak üzere uzman görevlendirildi.

15.10.2008

Tokat’ta kitap sergisi

YENİ Asya Tokat temsilciliği tarafından kitap okumayı sevdirmek ve teşvik etmek amacıya Hüdayi Sayıbaş Yeraltı Çarşısı üzerinde açılan kitap sergisi kitapseverlerin beğenisiyle karşılaşıyor.

20 Ekim 2008 tarihine kadar açık kalacak sergiye her yaştan okuyucu ilgi gösteriyor. Sergide başta Kur’ânı Kerim ve meali ile akıl ve kalbi birlikte harekete geçiren çağımızın tefsiri Risâle-i Nur Külliyatı, Yeni Asya Neşriyat’tan çıkan kitaplar ile Köprü, Bizim Aile, Genç Yaklaşım ve Can Kardeş Dergileri bulunuyor. Sergideki % 20 indirim uygulaması ise kitapları daha cazip hale getiriyor.

15.10.2008

Mevlânâ yılında gönüllere tohum ekildi

MEVLÂNÂ’NIN 22. kuşaktan torunu ve Uluslararası Mevlânâ Vakfı İkinci Başkanı Esin Çelebi Bayru, 2007 Mevlânâ Yılı faaliyetleriyle ‘’bazı gönüllerde tohumlar yeşerdiğini, bazı gönüllere de tohum ekilmiş olduğunu’’ söyledi.

Bayru, Mevlânâ’ya bütün dünyada büyük ilgi duyulduğunu, geçen yıl düzenlenen Mevlânâ Yılı faaliyetlerinin en güzel tarafının da Mevlânâ’nın sadece ismini duyan kişilerin, O’nu daha yakından tanıyabilme imkânına kavuşması olduğunu belirtti. Bayru, 2007 yılında Mevlânâ konusunda önemli çalışmalar yapıldığını, pek çok kişinin kendi mesleğiyle ilgili araştırmalar yaptığını, açılan sergiler dışında heykeltıraşlar, kuyumcular, modacılar ve müzisyenlerin Mevlânâ ile ilgili eserler ürettiğini dile getirdi. 2007 Mevlânâ Yılı’nda insanların Mevlânâ ile ilgili yeni kitaplar okuma fırsatına da kavuşup daha fazla bilgilendiğini ifade eden Bayru, ‘’Mevlânâ, kadar büyük bir okyanus ki, 2007 yılında yapılan tanıtım ve faaliyetleri ‘yeterli veya yetersiz’ olarak ifade edemem. Yalnız, herkes kendi kabınca, kendi açısından Mevlânâ’yı tanıtmak için elinden geleni yaptı. 2007 Mevlânâ Yılı faaliyetleriyle bazı gönüllerde tohumlar yeşerdi bazı gönüllere de tohum ekilmiş oldu. Bunun yansımalarını görüyoruz, göreceğiz’’ dedi. Bayru, Uluslararası Mevlânâ Vakfı olarak bu konuda çalışmalar yaptıklarını, amaçlarının Mevlânâ’yı dünyaya tanıtmak olduğunu belirterek, bu konuda özellikle ABD’deki Mevlevîler ile sürekli görüştüklerini, onları sık aralıklarla Türkiye’de ağırladıklarını anlattı.

15.10.2008

Meşrûtiyet’in 100. yılında “Osmanlıların Paris’i”

‘1908 İhtilâline Doğru Osmanlıların Paris’i’’ başlıklı sergi, Osmanlı Bankası Müzesi’nde açıldı.

Serginin açılışı öncesinde, serginin küratörlüğünü üstlenen Edhem Eldem, slayt gösterisi eşliğinde, serginin oluşması süreciyle ilgili bilgi verdi.

Eldem, İkinci Meşrûtiyet’in ilân edildiği tarihin 100’üncü yıl dönümü olan bu yıl değişik faaliyetler yapıldığını, ancak bu olayın ardından gelen hem kötü hem iyi şeyler olduğu için kutlama yerine değişik bir faaliyetle bu tarihi anmak istediklerini söyledi.

‘’1908’i anlatmak yerine ona giden yolu anlatmak üzere yoğunlaşmayı tercih ettik’’ diyen Eldem, İkinci Meşrûtiyet sürecini 1870’li yıllardan itibaren Paris’e giden ve dönemin Paris’inin siyasî ve kültürel ortamından etkilenen aydınların gerçekleştirdiğini, bu sebeple de o dönemin Paris’ini bütün unsurlarıyla bir sergiyle anlatmak istediklerini dile getirdi.

Serginin en büyük özelliğinin hiçbir orijinal malzeme bulunmaması olduğunu anlatan Eldem, sergide Paris’teki hayatı, görsel unsurlar, fotoğraflar ve belgelerin kopyalarıyla anlatmaya çalıştıklarını belirtti. Eldem, ‘’Paris’in asıl önemi 1860’lardan sonra Osmanlı aydınları için siyasî bir çekim merkezi olmasıdır. Bu tarihten sonra Avrupa’dan, özellikle Paris’ten alınan siyasî düşüncelerle bir muhalefet gelişmiştir. İttihat ve Terakki dediğimiz Genç Osmanlıların oluşturduğu yeni bir akım meydana gelmiştir. Paris’in siyasî hayatının şehirde gördükleri izleri onlar için bir anlamda hacca gitmek gibiydi’’ şeklinde konuştu.

‘’1908 İhtilâline Doğru Osmanlıların Paris’i’’ sergisi, Paris’te sürgünde yaşayan Osmanlıların hayatını gözler önüne seriyor. Sergi, dönemin Fransız polisinin raporlarından da yararlanarak bu insanların Paris’te nerede ve nasıl yaşadıklarını, İkinci Meşrûtiyet’in Fransız basını tarafından nasıl yansıtıldığını ele alıyor.

François Georgeon tarafından gerçekleştirilen ‘’Jön Türkler’in Paris’i’’ adlı 45 dakikalık belgeselin de izlenebileceği sergi, 31 Aralık 2008 tarihine kadar gezilebilecek.

15.10.2008