|
“Cumhuriyet tarihimizde laiklik kavramının sıradan Türk insanı tarafından içine sinerek gönüllü bir şekilde kabul gördüğüne gerçekten inananlar var mı? Yoksa laiklik daha çok yasaklarla, cezalarla hayatta tutulmuş bir kavram mıdır, gerçek ikincisi midir? ‘Halk kendi haline bırakıldığında laikliği benimsemez’ yargısı hiç mi yoktur bu topraklarda?..”
Bu kavramın Avrupalı dostlar tarafından gündeme getirilmesi neden bazı insanların tepkisine sebep oldu, doğrusu bunu anlayamadık.
Demek, ‘demokratik olmayan laiklik’ diye bir olgu olduğu yolunda tespit var ki ‘demokratik laiklik’ tanımını ortaya atmak ihtiyacı duyuldu.
Bazı kavramları, tartışmaları anlamaya çalışmadan tepki göstermek maalesef tipik bir Türk davranışıdır. Bunu aşmak ve davranışlarımızda biraz da Avrupalı olmaya çalışmak gerekiyor. Çünkü Avrupalı olmak sadece bazı hukuksal düzenlemeler yapmakla veya ekonomik gelişmişlikle olmuyor. Ülkenin toptan kültürel, ideolojik değişim geçirmesi de kaçınılmaz. Çünkü Avrupalılık daha çok kültürel, ideolojik bir kavramdır.
Dolayısıyla ‘demokratik laiklik’ kavramına hemen tepki koymak yerine bunu biraz anlamaya ve tartışmaya çalışmalıyız.
Lütfen kendimize karşı dürüst olalım. “Cumhuriyet tarihimizde laiklik kavramının sıradan Türk insanı tarafından içine sinerek gönüllü bir şekilde kabul gördüğüne gerçekten inananlar var mı? Yoksa laiklik daha çok yasaklarla, cezalarla hayatta tutulmuş bir kavram mıdır, gerçek ikincisi midir? ‘Halk kendi haline bırakıldığında laikliği benimsemez’ yargısı hiç mi yoktur bu topraklarda?..”
Sıradan, ortalama Türk insanı tanımını, kendi arkadaşlarına hatta kendi evine bakarak yapan insanlar, laiklik kavramının bugüne kadar geçirdiği evrimde bir sorun görmüyor, çünkü ortalama, sıradan Türk insanı tanımları yanlış.
‘Demokratik laiklik’ kavramına gerçekten ihtiyaç var. Çünkü sıradan insan kendi haline bırakıldığı takdirde laik yaşam biçimini doğal olarak seçer hale gelmelidir.
Bu kolay bir şey midir, sorunsuz bir süreç midir? Gayet tabii ki değildir. Hiçbir toplumun özellikle de Türkiye’nin dönüşümü, mümkün değil kolay bir süreç olamaz. Ama alınacak yol sırf zor diye korkmak yerine eğer amaç üzerinde birleşiyorsak zor yola girmeye cesaret edebiliriz.
Halk kendi başına bırakıldığında laik yaşam biçimini gerçekten tercih etmiyorsa ya halkta ya da kavramda bir yanlışlık olmalı.
Gerçi halkın yanlış olduğu yolunda görüşler taşıyanlar yok değildir ama laik kavramının yanlış olduğuna karar vermek çok daha yapılabilir ve gerçekçi bir tavırdır.
Avrupalı dostlarımız aslında çok daha normal, daha demokratik bir ülke olabilmemiz yolunu işaret etmişlerdir bize.
Burada demokrasi ile laiklik birbirine karşıt gibi konulmuyor. Burada sadece ‘laikliği demokratik içerikle yaşatın’ deniliyor. Onlar hiç konuşmasaydı da bu, zaten Türkiye’nin çoktan yapması gereken bir şeydi.
CHP’nin de gönülden katılması gereken bir süreç bu. Dahası CHP demokratik laiklik ortamının oluşmasına aktif katkıda bulunmazsa işimiz çok zorlaşır. CHP’nin gerçekten Avrupa idealini benimseyip Türkiye’ye bunun yakıştığını söylemeye başlamasına da büyük ihtiyaç var.
O partiye oy verenler sadece şovenist milliyetçilerden ibaret değil. O kitlenin içinde Batı türü sola gerçekten inanan, demokrasiyi benimsemiş samimi insanlar da var. CHP biraz onlara da sahip çıkarsa AKP ve CHP birlikte, ‘demokratik laiklik’ kavramını hayata geçirebilirler.
‘Çok mu hayal, çok mu iyiniyetli yaklaşım’ diyorsunuz... Olabilir, ama Avrupa idealini gerçekten benimsemiş insanlar Avrupa’nın tarihinde bu tür başta imkansız gibi gözüken siyasi işbirliklerinin olabildiğini de biliyorlar. Türkiye’de de olabilir bu ve Türkiye demokratik laikliği ve daha güzel bir geleceği gerçekten hak ediyor.
Akşam, 12.5.2008
| 
