Meselâ, Nobel ödüllü ekonomist Prof. Dr. Joseph Stiglitz, Çukurova Genç İşadamları Derneği tarafından düzenlenen ‘4. Çukurova Zirvesi’ndeki konuşmasında 2015’in risklerle dolu bir yıl olacağını söylemiş. Bu kanaati destekleyen iki ayrı gelişme daha var. Birincisi, IMF Dünya Ekonomik Görünüm Raporunu güncellemiş. Buna göre, bu yılki büyüme beklentisi yüzde 3,8’den yüzde 3,5’e çekilmiş. Gelecek yıla yönelik tahmin de yüzde 4’ten 3,7’ye indirilmiş. İkincisi, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), dünyada eşitsizlik ile işsizliğin gelecek 5 yıl boyunca artacağı ikazında bulunmuş. ILO’nun “2015 Dünya İstihdam Raporu”na ilişkin bilgi veren ILO Genel Direktörü Guy Ryder, “Var olan istihdam krizi sona ermekten çok uzak. Rehavete ve memnuniyete yer yok” demiş.

Dünya çapında araştırmalar yapan uzmanlar böyle diyorsa ve nihayetinde dünyamız bir ‘köy’ haline gelmişse; “Türkiye’ye bir şey olmaz. Her şey güllük gülistanlık” diyebilir miyiz? Hatırlatıldığı üzere, rehavete kapılmayıp önümüzün yokuş olduğunu düşünüp ona göre plan yapsak ne kaybederiz?

Elbette, “Battı balık yan gider” anlayışı doğru değildir. Ancak gerçekleri de görmek lâzım. 

Nobel ödüllü ekonomist Prof. Dr. Joseph Stiglitz’in gözüyle Avrupa’nın durumu ise şöyle: “KOBİ sayısı Avrupa’da azalıyor. Yunanistan ve İspanya gibi ülkelerde daha da düşüyor. Avrupa’da günümüzde deflasyon hakkında bayağı endişeler var. Deflasyon yüksek ateş gibidir. Deflasyon bir şeylerin yolunda gitmediğini gösterir. Deflasyon için neden endişe duymalıyız? Ekonominin zayıf olduğu anlamına gelir. Deflasyonun kendisi zayıflığı tetikler, destekler. Avrupa’nın ekonomisi, kaynakları, sermayesi, öz varlıkları, kurumları, kuruluşları hepsi 2008’de olduğu gibi bugün de aynılar. Peki ne yanlış gitti? Avro, Avrupa’yı birleştiremedi şu anda bölüyor.”

Prof. Dr. Joseph Stiglitz’in çizdiği Amerika tablosu da parlak değil: “ABD, hiçbir zaman Avrupa gibi olağan dışı durumlar yaşamadı ve ABD’de son 10 yılda ekonomik büyümeler Avrupa kadar kötü olmadı. (ABD’de) İşsizlik istatistiklerinin içine girmiyor hapishanedeki insanlar ve buraya harcadığımız paralar gerçekten gayrisafi hasıla içine katılıyor. Hapishanedeki insanlar mutlu yaşamıyorlar, ama ABD’de üniversiteden çok hapishanelerimize para harcıyoruz. İnsanlar ABD’de 25 sene öncesiyle aynı parayı kazanıyor. (...) İnsanların çoğu mutlu değil. Amerikan rüyası var, ama paraları yok. (...) ABD’de 2008’deki krizin kaybı trilyonlarca dolar. Çok yüksek bir fatura ödedik bu krizde.” (AA, 19 Ocak 2015)

Avrupa ve Amerika’da krizler bitmediyse, ülkemizde de bitmiş sayılmaz. O halde rehavete kapılmamalıyız. Her fırsatta ifade etmeye çalıştığımız üzere, ilk adım olarak israf alışkanlığından ve israfı teşvik edici politikalardan uzak durmak lâzım. Nasıl ki soğuk havalarda pencerelerdeki delikler kapatılır... Nerde kaldı duvarlarda yeni delikler açmak akıl kârı olsun? Yapılan her israf, ekonomi gemisinde açılan yeni delik anlamına gelir. 

Krizin bitmediğini ve her an yeni krizler patlak verebileceğini görmeli ve tedbirli olmalıyız. Dünya ekonomik olarak küçülürken ülkemizin büyümesi kolay olmaz. Hele hele, var olan eşitsizliğin ve işsizliğin gelecek 5 yıl daha devam edeceği tahmin edilirken çok dikkatli olmak durumundayız.

Mümkün olan her tedbiri alalım, takdire karışmayalım...