BİK keyfiliğine hukuk şamarı - Yeni Asya'ya ilan ambargosu yargıdan döndü

Sümeyye Işıkçı - İstanbul

BİLDİRİCİ: BİK’İ ARAÇ HALİNE GETİRDİLER

Gazetemize değerlendirmede bulunan Medya Ombudsmanı Faruk Bildirici şunları kaydetti: “AKP iktidarı, Basın İlan Kurumu’nu (BİK), amacının tam tersine kamu kaynaklarını kullanmanın aracı haline getirdi. BİK’in Yeni Asya’ya verdiği resmi ilan kesme cezasının yargı tarafından iptal edilmesi sevindirici. Hukukun gereğini yapmayanlar, hukuk çerçevesinde hesap vereceklerini unutmamalı.”

PROF. DR. İRVAN: MAHKEME KARARI ÇOK ÖNEMLİ

Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Süleyman İrvan da konuyu şöyle değerlendirdi: “Yeni Asya konusundaki mahkeme kararı çok önemli, çünkü o kararda Basın İlan Kurumu’na çok ciddi bir uyarıda bulunuyor ve bir ihlal tespiti giderildiğinde başka bir ihlal gerekçe gösterilerek ilan kesme cezasının sürdürülmesinin hukuka aykırı olduğunu söylüyor.”

***

Hukukun gereğini yapmayan, hukuk önünde hesabını verir

Mahkeme BİK’in Yeni Asya’ya uyguladığı resmi ilan ambargosunu durdurdu. Kararı yorumlayan Medya Ombudsmanı Faruk Bildirici, “Hukukun gereğini yapmayanlar, hesap vereceklerini unutmamalı” derken, Prof. Dr. Süleyman İrvan “Karar çok önemli” dedi.

Basın İlan Kurumu’nun Yeni Asya Gazetesi için vermiş olduğu “Resmi İlan Yayınlama Hakkını Durdurma” kararı, İstanbul 10. İdare Mahkemesi’nin oybirliği ile verdiği kararla “hukuka aykırı” bulunarak iptal edildi. Gazetemize değerlendirmede bulunan Medya Ombudsmanı Faruk Bildirici konuya ilişkin şunları kaydetti: “Basın İlan Kurumu’nun varoluş nedeni kamu ilan ve reklamlarının adil biçimde dağıtımını sağlamaktır. Ama bugün AKP iktidarı, BİK’i, amacının tam tersine kamu kaynaklarını kullanmanın aracı haline getirdi. Bugün artık bu kurum, resmi ilan ve reklamları, iktidara yakın medya kuruluşlarına herhangi bir kriter kaygısı da gütmeden aktarıyor; eleştirel ve bağımsız medya kuruluşlarını da keyfi biçimde cezalandırıyor. Üstelik de bu cezalandırmaları gazeteciliğin etiğine aykırılıklar ya da birtakım teknik gerekçelere dayandırıyor. Birincisi parayı elinde bulunduran ve meslek etiği konusunda uzmanlığı olmayan bir kuruluş etik denetim yapamaz. İkincisi etik kodlar ve diğer mevzuat hükümleri tamamen keyfi biçimde değerlendiriliyor. Hatta Yeni Asya ve Evrensel örneğinde olduğu gibi, hukuk dışı birtakım gerekçeler üretilerek; genel hükümlerin arkasına saklanılarak resmi ilan ve reklam kesme cezaları veriliyor. BİK’in Yeni Asya’ya verdiği resmi ilan kesme cezasının yargı tarafından iptal edilmesi sevindirici. Geç gelmiş bir karar olsa da içtihad oluşturması bakımından değerli bir karar. Umarım basın yasasında yapılan son değişiklikle yetkileri artırılan, dijital medyayı da sorumluluk alanına katan Basın İlan Kurumu, yargının bu kararını bundan sonraki kararlarında örnek alır. Çünkü yaptıklarının hukuksuzluk olduğunu bizzat yargı tescil etti. Hukukun gereğini yapmayanlar, hukuk çerçevesinde hesap vereceklerini unutmamalı.”

Mahkeme kararı çok önemli

Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Süleyman İrvan Türkiye’nin medya ve basın özgürlüğü hakkında Yeni Asya’nın sorularını cevapladı. İrvan, BİK’in Yeni Asya Gazetesi için verdiği ‘Resmi İlan Haklarını Durdurma’ kararının mahkeme tarafından ‘Hukuka Aykırı’ bulunarak iptal edilmesi hakkında şu değerlendirmeleri kaydetti: “Basın İlan Kurumu’nun bazı gazeteleri cezalandırır mahiyette cezalar vermesini onaylamadığımı belirtmeliyim. Özellikle de bir gazeteyi tümüyle listeden çıkarması çok yanlış. Yeni Asya konusundaki mahkeme kararı çok önemli, çünkü o kararda Basın İlan Kurumu’na çok ciddi bir uyarıda bulunuyor ve bir ihlal tespiti giderildiğinde başka bir ihlal gerekçe gösterilerek ilan kesme cezasının sürdürülmesinin hukuka aykırı olduğunu söylüyor. Umarım sadece Yeni Asya’nın değil Evrensel gazetesinin de yaşadığı mağduriyet giderilir. Bir devlet kurumunun muhalif olarak nitelenen gazeteleri cezalandırır mahiyette ağır cezalar vermesini onaylamam mümkün değildir.”

Yalan haberin panzehri doğru bilgidir

Süleyman İrvan deprem sonrası yaşanan sosyal medya ve internet kısıtlamalarına ilişkin şunları kaydetti:  “Bant daraltma işlemini gerçekleştiren BTK’nın hükümetten bağımsız biçimde bu kararı veremeyeceğini tahmin etmek zor değil. Zaten verilen kararın yanlış olduğu, kamuoyu tepkisiyle anlaşılınca bant daraltma kararı da kısa sürede kaldırıldı. Daha önce bu konuda yaptığım bir açıklamada da Twitter’ın deprem felaketi sürecinde engellenmesinin büyük bir hata olduğunu, dezenformasyonla mücadele etmenin yolunun sosyal medya platformlarını kapatmaktan geçmemesi gerektiğini vurgulamıştım. Kişisel görüşüm, sosyal medya ve internet kısıtlamalarının faydadan çok zarar verdiği, komplo teorilerine yol açtığı, gerçek bilgi yerine dedikodu ve söylentinin yayılmaya başladığı şeklindedir. Olağan dışı durumlarda yapılması gereken kısıtlama değil, toplumu hızlı ve doğru bilgilendirecek iletişim kanallarının harekete geçirilmesidir. Yalan haberin panzehri doğru bilgidir. Bu nedenle bağımsız ve tarafsız, toplumun güven duyabileceği teyit platformlarına ihtiyaç vardır.” 

Cezalar hep muhaliflere

Basın İlan Kurumu ve RTÜK’ün verdiği cezaları değerlendiren İrvan, “Hem Basın İlan Kurumu’nun verdiği resmi ilan kesme cezalarına hem de RTÜK’ün verdiği yayın durdurma ve para cezası verme kararlarına bakıldığında, ceza alan gazete ve televizyonların ağırlıklı olarak iktidarı eleştiren muhalif medya kuruluşları olduğu görülmektedir. Maalesef Basın İlan Kurumu Yönetim Kurulu kararlarında ilan kesme cezası verilen gazeteler isim olarak belirtilmediği için biz bu cezaları ancak gazeteler haber yaptığında öğrenebiliyoruz. Örneğin, 2020 yılında verilen cezaların da aktarıldığı bir habere göre, Ulusal gazetelere verilen ilan kesme cezalarının yüzde 97’si Cumhuriyet, Evrensel, Birgün, Sözcü ve Korkusuz isimli muhalif gazetelere verilmiş. RTÜK ceza verme konusunda çok daha rahat davranıyor ve eleştirileri umursamıyor. Bizatihi RTÜK üyesi İlhan Taşçı’nın derlediği bilgilere göre, RTÜK 2022 yılında Halk TV’ye 23, TELE 1’e 16, KRT TV’ye 6, Fox TV’ye 4, Flash TV’ye 4 defa olmak üzere toplam 54; TGRT’ye 2, Beyaz TV’ye 1, ATV’ye 1 defa ceza vermiş. Bu kararların savunulabilecek bir yanının olmadığını, en azından ben söyleyebilecek durumda değilim.” dedi. 

Uygulamaya bakmak gerekiyor

Millet İttifakının bu konulardaki yaklaşım ve taahhütleri hakkında değerlendirme yapan İrvan, “Millet İttifakı’nın ilan ettiği Ortak Politikalar Mutabakat Metni’nde yer alan ‘Basın özgürlüğünü güçlendireceğiz’, ‘İnternet mevzuatını, uluslararası standartlara uygun olarak ifade özgürlüğünü kısıtlamayacak ve kişilik haklarını ihlal etmeyecek şekilde yeniden düzenleyeceğiz’, ‘TRT ve Anadolu Ajansı’nı bağımsızlık ve tarafsızlık esaslarına göre yeniden yapılandıracağız’, ‘Akreditasyon kararlarında keyfiliğe son verecek, basın kartlarının verilmesinde ve mesleğe kabulde meslek kuruluşlarının belirleyici olmasını sağlayacağız’, ‘Medya sahipliği ve finansmanını şeffaf hale getirecek, medyada tekelleşme ve kartelleşmeyi önleyeceğiz’, ‘Basın İlan Kurumu’nun görevini bağımsız ve tarafsız olarak yerine getirebilmesi için yasal ve yapısal değişiklikler yapacağız’ gibi vaatler kulağa hoş geliyor ancak medya desteği ile iktidara gelenlerin bir süre sonra medyadan gelen eleştirileri sindirme noktasında yeterince demokratik davranmadıklarına ilişkin basın tarihinde çok örnek var. Yani vaatlerden çok uygulamalara bakmak gerektiğini söylemek istiyorum” dedi.

***

Benzer içerikleri okumak için tıklayınız:

İlan gasbında 4. yıla girdik
BİK haber sitelerinde de Yeni Asya’yı dışladı
Resmî ilan gasbında 1000. gün
Yanlışta ısrarın adı nedir?
BİK'ten hukuksuzluk yolunda bir adım daha
AYM’nin kararı kıymetli
Çakırözer Meclis'e çağrıda bulundu: Yeni Asya’nın ilân ambargosu kaldırılmalı
Resmi ilan gaspına hukuk tokadı
Resmî ilan gaspına hukukun cevabı
Anayasa Mahkemesi: İlan kesme hak ihlali
Bu keyfilik bitmeli
Yeni Asya Gazetesi’nin ilan hakkı derhal verilmeli
742 GÜNDÜR RESMİ İLAN HAKKIMIZ VERİLMİYOR
Bir hak gasbının hikâyesi