Kahramanmaraş ve Hatay başta olmak üzere en az 10 ili vuran 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlerin ardından enkaz kaldırma ve yardım faaliyetleri sürüyor. 1999 depreminden sonra hayata geçen ve “deprem vergisi” olarak bilinen özel iletişim vergisinden (ÖİV) toplanan paralar tartışma konusu. “Deprem vergileri nerede?” soruları tekrar gündemde. Peki, 1999 Gölcük depreminden bu yana ne kadar deprem vergisi toplandı? AKP döneminde ne kadar özel iletişim vergisi toplandı? Toplanan deprem vergileriyle kaç konut yapılabilirdi? Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın paylaştığı bütçelerden her sene ne kadar özel iletişim vergisi toplandığını takip etmek mümkün. Buna göre 2000-2022 yıllarını kapsayan 23 senede toplam 87 milyar 998 milyon lira özel iletişim vergisi toplandı.

86 milyar 138 milyon lira toplandı

2003-2022 arasındaki 20 yıllık AKP iktidarında toplanan deprem vergisi ise 86 milyar 138 milyon lira oldu. Uzun yıllar her sene 3-4 milyar civarında seyreden özel iletişim vergisi geliri enflasyonun yükselmesiyle birlikte 2021’de 6,62 milyar liraya; 2022’de ise 9,3 milyar liraya yükseldi. Toplanan özel iletişim vergisini dolar cinsinden de incelemek mümkün. 2008’de 3,5 milyar dolar ile zirveyi gören deprem vergisi 2022’de ise 561 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. Dolar hesabını yaparken Merkez Bankası’nın her sene için açıkladığı yıllık ortalama kuru esas aldık. 2000-2022 arasında toplanan deprem vergisi 38 milyar 227 milyon dolar ediyor. AKP iktidarındaki deprem vergisi geliri ise 36,5 milyar dolara karşılık geliyor. 38,2 milyar 10 Şubat 2023 gününün Merkez Bankası kuru ile 720,2 milyar Türk lirası ediyor. AKP iktidarında toplanan 36,5 milyar dolar deprem vergisi ise 687,6 milyar liraya karşılık geliyor.

1 milyon 315 bin konut yapılabilirdi

2000-2022 yılları arasında 96 metre büyüklüğünde 1 milyon 315 bin konut yapmak mümkündü. 2005-2016 yılları arasında senede 60-70 bin civarı konut inşa edilebilecekken 2021’de bu sayı 35 bine; 2022’de ise 22 bine kadar geriledi. Euronews Türkçe’nin haberine göre konut büyüklüğünü 112 metrekare aldığımızda ise son 23 yılda toplam 1 milyon 127 bin konut inşa edilebilirdi. AKP dönemini kapsayan 2003-2022 arasında ise 96 metrekare büyüklüğünde 1 milyon 211 bin konut; 112 metrekare büyüklüğünde ise 1 milyon 38 bin konut inşa edilebilirdi. Deprem vergilerinin nereye gittiği konusunda Eski Maliye Bakanı Mehmet Şimşek 2011 Van depreminden sonra yaptığı açıklamada toplanan paraların duble yollar, havalimanları ve sağlık harcamalarında kullanıldığını söylemişti.

Haber Merkezi