Demokrasi ve Eğitim Stratejik Araştırmalar Merkezi’nin (DESAM) ‘Türk Halkının Kitapla İmtihanı!” adlı Ar-Ge raporuna göre, Dünya’da en fazla kitap okuyan ülkelerin başında, yüzde 21 ile Fransa ve İngiltere var. Ardından, yüzde 14 ile Japonya geliyor. ABD’de bu oran yüzde 12, İspanya’da yüzde 9. Türkiye’de ise yüzde 0,1. Birleşmiş Milletler UNESCO örgütü verilerine göre okuma alışkanlığında, dünyada 86. sırada olan Türkiye’de kitap okuyanların yüzde 45’i aşk, yüzde 43’ü din (namaz hocası-dua kitapları), yüzde 12’si masal, fıkra, siyaset, kişisel gelişim kitapları okuyor. Türkiye, 2 milyar 100 milyon doları aşan kitap endüstrisi hacmiyle dünya sıralamasında 11’inci fakat Türk halkı kitap okuma oranında dünyada yoksul Afrika ülkeleriyle aynı kategoride. TÜİK’e göre ise Türkiye’de kitap, ihtiyaç listesinin 235’inci sırasında yer alıyor. Demokrasi ve Eğitim Stratejik Araştırmalar Merkezi (DESAM) hazırladığı raporda, Türk halkının günde 6 saat televizyon izleyip, 4 saat internete girdiğinin fakat kitap okumaya ancak 6 dakika vakit ayırdığının altını çiziyor. 

‘Bakanlık ve kurumların kitap okutma stratejileri yok’

Raporla ilgili ön değerlendirmelerde bulunan DESAM Başkanı Gürkan Avcı, “Bu rakamlar Türkiye’ye yakışmıyor. Çocuklara mutlaka kitap okuma alışkanlığının kazandırılması gerekiyor. Türkiye’de kitap okunmuyor deniliyor. Elbette, istenen durumda değil, ideal durumda hiç değil, yapısal pek çok sorun var. Ama okunmasa bu kadar kitap üretimi nasıl olabilir? Üretim artıyor sonuçta. Bundan 40 – 50 sene önce Türkiye için okur-yazar olmak önemliydi. Ancak günümüzde sadece okur-yazar olmak değil, okumak ve yazmak gerekiyor. Bu Türkiye’nin önüne koyduğu hedefler doğrultusunda gelişim ve değişimi için zorunlu olduğu gibi çağdaş, güçlü ve saygın bir ülke olması için de şarttır” dedi. Avcı, “Günde 10 sayfa kitap okuyan biri, yılda 3650 sayfa, ayda 300 sayfalık bir kitap okumuş olur. Ayda bir kitap okuyan bir insanın yaşadığı zihinsel, kültürel değişimi hiçbir reform politikası sağlayamaz” diye konuştu. Türkiye’de kitap okunmamasının yapısal nedenleri olduğunu ifade eden Avcı, Türkiye’de ilgili bakanlık ve kurumların kitap okutma stratejilerinin olmadığını, kitapların halen yeterince e-kitap haline getirilemediğini, çağımızda kitabın, okurun evine, otomobiline, ayağına kadar götürülmesi gerektiğini belirterek “Günümüzde otomobilde, yolculukta, tatilde kitap okumanın önü açılmalıdır. Bunun için sesli kitaplar da yapılmalıdır. Özellikle gençliğe farklı bir stratejiyle kitap okuma alışkanlığı kazandırmalıyız” dedi.

FATİH KARAGÖZ - ANKARA