Irak sınırını kontrol altına almayı başaran Rusya ve İran destekli Suriye rejimi güçlerinin yeni askeri hedefi İdlib oldu. Deyr ez-Zor’daki operasyonları sonlandıran elit askeri güçlerini İdlib’e kaydıran rejimin operasyonunun merkezinde Ebu Zuhur Hava Üssü yer alıyor. Hama’nın kuzeyinden başlatılan operasyonlar sonucunda rejim güçleri Halep’e doğru hızla ilerlemeye başladı. Muhtemelen çok da uzun olmayan bir vadede Halep-Hama yolu rejim güçlerinin kontrolüne geçecek ve bu yol İdlib’de muhalifler ile rejim güçleri arasındaki yeni sınır hattı olacak. Bu süreçte Rusya da İdlib çatışmasızlık bölgesi sınırları içinde yer alan başta hastaneler olmak üzere sivil hedeflere dönük hava saldırılarını yoğunlaştırdı. Rusya’nın sivil alanlara dönük hava saldırıları ve İran-Suriye güçlerinin çatışmasızlık bölgesi anlaşması sınırlarını aşarak muhalif bölgelere askeri operasyonları genişletmesi Türkiye’nin İdlib politikasının uygulanmasını imkansızlaştırıyor. Bu durum Astana ve Soçi sürecinin giderek daha kırılgan hale gelmesine neden oluyor. İdlib’de sivillere dönük saldırılar artınca ılımlı muhalifler ve radikaller ayrımı yapmak zorlaşıyor ve bütün muhalif kesimler arasında saflar sıkılaşıyor. Bunun yanı sıra hava saldırılarının devam ettiği bir ortamda Türkiye’nin ılımlı muhalifleri masaya getirme imkanı azalıyor.

Barış süreci kırılgan hale geliyor

İdlib’de yaşanan bu gelişmelere paralel olarak Suriye’deki Rus askeri varlığını hedef alan bazı saldırılar gerçekleşti. Öncelikle 31 Aralık tarihinde Lazkiye’de yer alan Hmeymim Hava Üssü muhalifler tarafından Grad füzeleri ile vuruldu. Bu saldırı sonucunda Rus uçaklarının zarar gördüğü ve iki Rus askerinin öldüğü açıklandı. Bunun ertesinde 6 Ocak gecesi Hmeymim ve Tartus’taki Rus askeri üslerine 13 silahlı insansız hava aracıyla saldırı girişiminde bulunulduğu açıklandı. Tüm bu gelişmeler Rusya, İran ve rejim güçlerinin koordineli başlattığı İdlib operasyonu ile bağlantılı. Suriyeli muhalifler Rusya’ya İdlib operasyonu konusunda ısrarcı olmasının kendisi açısından ne kadar maliyetli olacağını göstermeye çalışıyor. Türkiye’nin de son dönemde Esed yönetimi ve Astana’daki ortakları Rusya ve İran’a dönük söyleminde sertleşme gözleniyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Esed’e yönelik ‘terörist’ ifadesinin ardından Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu da İdlib operasyonuna ilişkin “Rejim Nusra bahanesiyle ılımlı muhalifleri vuruyor. Bu tutum siyasi çözüm sürecini baltalar” açıklaması yaptı.

Rusya’dan sonra İran’a da İdlib uyarısı

İran’ın Ankara Büyükelçisi Muhammed İbrahim Taherian Fard, Esad rejiminin İdlib’deki saldırılarından duyulan rahatsızlık dolayısıyla Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı.  Suriye’de Esad rejiminin İdlib’de gerginliği azaltma bölgelerinde düzenlediği saldırılardan duyulan rahatsızlık nedeniyle Bakanlığa çağrılan İran Büyükelçisi Fard görüşme sonra Dışişleri Bakanlığın’dan ayrıldı. Bakanlığa çağrılan Büyükelçi Fard, Dışişleri Bakanlığı Ortadoğu Genel Müdürü Kerem Kıratlı ile görüştü. Esad rejiminin Suriye’de gerginliği azaltma bölgelerindeki ihlâllerinden duyulan rahatsızlık önceki günlerde askerî ve diplomatik kanallardan, Astana’da rejimin garantörlüğünü üstlenen Rus ve İranlı yetkililere bildirilmiş, ihlallerin sürmesi üzerine dün Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Aleksey Yerhov Dışişleri Bakanlığı’na çağrılmış, Türkiye’nin bu konudaki tepkisi ve rahatsızlığı dile getirilmişti.

***

İdlib’den kaçanların sayısı 150 bine ulaştı 

Suriye’de terör örgütü IŞİD ve Beşşar Esad rejimi saldırılarından kaçarak İdlib’in kuzeyindeki kamplara göç edenlerin sayısı 150 bini buldu. Suriye’nin orta kesimindeki Hama ilinin kuzey kırsalı ile İdlib’in güney kırsalı arasındaki bölgelerde yaşanan yoğun çatışmalar ve hava saldırıları, sivillerin İdlib’in kuzey kırsalına göç etmesine yol açtı. Birkaç parça eşya ile kamplara sığınan siviller şiddetli yağış ve soğuk hava nedeniyle zor günler geçiriyor. Göç eden sivillerin büyük bir kısmı sokaklarda, arabalarda veya kendi imkanları ile oluşturdukları derme çatma çadırlarda barınmaya çalışıyor. İHH Suriye Çalışmaları Basın Sorumlusu Selim Tosun, son haftalarda artan saldırılar nedeniyle Türkiye sınırındaki İdlib’in kuzeyine göç edenlerin sayısının 150 bine ulaştığını söyledi.

***

Rusya: Soçi Cenevre’nin alternatifi değil

BM Güvenlik Konseyi, kapalı oturumda Suriye’deki gelişmeleri görüştü. Toplantının ardından gazetecilere açıklamalarda bulunan Rusya’nın Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Vassily Nebenzia, Rusya’nın, Soçi’de bu ay sonunda yapacağı Suriye Ulusal Diyalog Kongresine de değinerek, “BM’nin bu toplantıya katılmasını umut ediyoruz. Soçi, Cenevre’nin alternatifi değil, ama katılımın BM’nin yararına ve BM öncülüğündeki sürece katkısı olacağını düşünüyoruz.” diye konuştu. Soçi’deki toplantıya bütün tarafların katılması gerektiğini kaydeden Nebenzia, “Soçi’de BM liderliğindeki Cenevre sürecini canlandırmak hedefleniyor.” değerlendirmesinde bulundu.

AA