BM 76. Genel Kurulu Görüşmeleri 100’den fazla devlet ve hükümet başkanının katılımıyla başladı. Dünya liderlerine, “Tehlike çanlarını çalmak için buradayım. Dünyanın uyanması gerekiyor. Uçurumun kenarındayız ve yanlış yönde ilerliyoruz” uyarısıyla konuşmasına başlayan Birleşmiş Milletler(BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, “Dünyamız hiç bu kadar tehdit altında olmamıştı” ifadesini kullandı. Kovid-19 salgınından iklim krizine, Afganistan, Etiyopya, Yemen ve diğer ülkelerdeki krizlerden insan hakları ihlallerine, bilime yönelik saldırılardan aşı dağıtımındaki eşitsizliklere kadar birçok konuya değinen Guterres, “Dünyanın bazı yerlerinde son kullanma tarihi geçmiş, kullanılmamış Kovid-19 aşılarını çöpte görüyoruz. Bazı ülkelerde aşı bolluğu, diğerlerinde boş raflar. Zengin ülkelerin çoğunluğu aşılandı. Afrikalıların yüzde 90’dan fazlası hâlâ ilk dozunu bekliyor” diye konuştu.

İnsanların güveni kalmadı

Guterres, aşının rekor sürede bulunduğunu ancak dağıtımdaki eşitsizlikler yüzünden dünyanın “ahlaki ve etik anlamda başarısız olduğunu” söyledi. İnsanların, eşitsizlikler karşısında hükümetlere ve BM dahil kurumlara güvenini yitirdiğine dikkati çeken Guterres, “Milyonlar açken milyarderler zevkine uzaya gidiyor” eleştirisinde bulundu. Kaybolan güvenin yeniden tesis edilmesi gerektiğini vurgulayan Guterres, “Birleşmiş Milletlerin yeni çağa ayak uydurmasını sağlamamız gerek” dedi. Öncelikle Afganistan, Myanmar, Suriye, Libya ve Yemen’deki krizin yanı sıra İsrail ve Filistin’deki çıkmazların çözümü ile barış ve güvenliğin sağlanması gerektiğini ifade eden Guterres, “Jeopolitik bölünmeler uluslararası iş birliğini baltalıyor ve Güvenlik Konseyinin gerekli kararları alma kapasitesini kısıtlıyor” diye konuştu.

‘Belayı çağırıyor’

Dünyanın en büyük iki ekonomisi ABD ve Çin’in ekonomi, ticaret, finans, teknoloji ve yapay zekâ alanlarında iki farklı yaklaşım ve nihayetinde iki farklı askerî ve jeopolitik strateji ile anlaşmazlığa sürüklendiğine dikkati çeken Guterres, söz konusu anlaşmazlığın “belâyı çağırdığı” ve Soğuk Savaş’tan daha kötü olabileceği uyarısı yaptı. Dijital platformlara ilişkin endişelerini de dile getiren Guterres, “Karşılaştığımız en büyük tehlikelerden biri de artan dijital platformlar, verilerin kullanımı ve kötüye kullanılması. Her birimiz hakkında geniş bir bilgi kütüphanesi oluşuyor ama o kütüphanenin anahtarları biz de değil” dedi. Verilerin ne amaçla kimler tarafından toplandığının bilinmediğine ve davranış biçimlerinin metalaştırılıp satıldığına dikkati çeken Guterres, dijital platformlarda veri toplanmasına ilişkin yasal çerçeveler belirlenmesi çağrısı yaptı.

AA