Merkezi Irak hükümetinin, Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) bütçedeki payını her ay geç ve eksik göndermesi, ilişkilerin yeniden gerilmesine neden oldu.
Bütçenin eksik ödenmesine tepkili olan IKBY hükümeti, Bağdat'ın bu tutumunu sürdürmesi halinde "başka siyasi ve ekonomik çözümler bulma yoluna gideceği" uyarısında bulundu.
Merkezi hükümet ile bölgesel Kürt hükümeti arasında 2 Aralık 2014'te imzalanan anlaşmaya göre Erbil yönetimi, Irak Milli Petrol Şirketi (SOMO) kontrolünde günlük 550 bin varil petrol ihraç edecek. Buna karşılık Bağdat yönetimi ise Kürtlerin bütçedeki yüzde 17'lik payını gönderecekti. Anlaşmadan sonra Kürt yönetimi belirtilen miktarda Türkiye üzerinden dünya piyasalarına petrol ihraç etmeye başladı. Ancak merkezi hükümet, "bütçede para yok" gerekçesiyle Kürt yönetiminin beklediği payı eksik gönderdi.
Kürt yönetimindeki yetkililerin verdiği bilgilere göre, Bağdat'ın her ay Erbil'e yaklaşık 1 milyar dolar göndermesi gerekiyor. Hali hazırda Kürt yönetiminin eline bütçe payı olarak aylık 500 milyon dolar geçiyor. Bağdat şimdiye kadar Kürt bölgesine üç ödeme olmak üzere toplamda 1,5 milyon dolar gönderdi.
Ekonomik krizi derinleşen, Peşmerge, polis ve memurların maaşlarını ödemekte zorlanan Kürt bölgesinde Bakanlar Kurulu, özel gündemle toplanarak merkezi hükümetle yaşanan "bütçe sorununu" ele aldı.
Başbakanı Neçirvan Barzani, toplantıdan sonra yaptığı açıklamada, Haydar el-İbadi hükümetini uyararak, "Anlaşmaya sonuna kadar bağlıyız. Ancak Bağdat yönetimi anlaşmaya uymazsa Kürdistan hükümeti ve Irak kabinesindeki üyeleri, siyasi bir karar almak zorunda kalacaktır. Kürdistan bölgesindeki ekonomik ve mali krizi aşmak için başka yollara başvurmak durumunda kalacağız. Çünkü Kürdistan Parlamentosu, hükümetimizi ekonomik ihtiyaçları temin etmekle yükümlü kılmıştır. Bu ihtiyacı, federal hükümetten karşılayamadığımız takdirde başka bir yol aramaktan başka çaremiz yok" değerlendirmesinde bulundu.
Barzani, hükümetin resmi sitesinde yayımlanan açıklamasında Irak hükümetinin, anlaşmanın gereklerini yerine getirmediğini belirterek, "Kürdistan hükümetinin, SOMO şirketine teslim ettiği petrol miktarına karşılık bütçedeki payı gönderilmedi. Bağdat, bu şekilde bütçe yasasını uygulamadı" ifadesini kullandı.
Her konuda uzlaşıya varmayı dilediklerini vurgulayan Barzani, şöyle konuştu:
"Üzülerek belirtmeliyim ki federal hükümet bize başka bir şekilde muamelede bulunuyor. Irak hükümeti, Kürdistan bölgesinin en vahşi terör örgütüyle savaştığının farkında değil. Federal hükümet, Kürdistan bölgesinin çaresiz olduğunu düşünüyor. Nasıl isterse o şekilde muamele edebileceğini zannediyor. Bu büyük bir yanlıştır. Kürdistan bölgesi çaresiz değildir. Bu konudaki kararı da gönül rahatlığıyla verebiliriz. Fakat biz federal hükümetle anlaşma yoluna gitmek istiyoruz. Bu amaçla Bağdat'ı bir kez daha ziyaret edeceğiz."
IKBY Doğal Kaynaklar Bakanı Aşti Hawrami de Bağdat'ın, anlaşmayı uygulamamak için "teknik hileler" aradığını ileri sürdü. Hawrami, "Irak hükümeti, Kürdistan yönetiminin teslim ettiği petrol miktarı yerine SOMO'nin sattığı oranı dikkate alıyor. Ancak bütçe yasasında mesele açık bir şekilde belirtilmiştir. Hesaplanması gereken SOMO'nun sattığı miktar değil, Kürdistan bölgesinin teslim ettiği orandır" diye konuştu.
AA