Yurt Haber

OTOPSİ VE ANALİZ NİYE YAPTIRILMADI?

İşçilerin ölümünün ve olayın sebebinin anlaşılabilmesi, “Yanık izi var mı? Karbonmonoksit zehirlenmesi mi oldu? Olduysa hangi saatler arasında oldu?” gibi soruların cevabının verilmesi için gerekli olan bilirkişi analizi ve otopsi niye yaptırılmadı?

TAŞERON FİRMADA YETERLİLİK VAR MI? İşçilerde gaz maskesi olmadığı, çalışma ortamındaki grizunun yüksekliği önceden tespit edildiği halde tedbir alınmadığı ve havalandırma sisteminde arızaların belirlendiği iddiaları doğru mu? Ocağı işletmek için ihaleye giren ve kazanan firmada yeterlilik var mıydı? GÜVENLİK TEDBİRLERİ NE DURUMDA? Ocaklarda gerekli teknolojiyi uygulama, daha fazla kuyu açma, giriş çıkış noktalarını arttırma, yeterli hava giriş ve çıkışlarını devreye sokma, altyapıyı sağlam kurma, dedektörleri her noktaya yerleştirme, her personeli eğitme gibi tedbirler açısından ne durumdayız? Ocak’ta cevap bekleyen sorular Okan Üniversitesi Patlayıcı Mühendisliği Yüksek Lisans Programı Koordinatörü Prof. Ali Kahriman, işçilerin ölümünün ve olayın sebebinin anlaşılabilmesi için bilirkişi analizi ve otopsi gerektiğine dikkat çekti. Türkiye Patlayıcı Mühendisleri Derneği Kurucusu ve Maden Yüksek Mühendisi Kahriman, Zonguldak havzasının, uzun yıllardır küçük işletmeler halinde işletildiğini, büyük bir projeyle yaklaşım sıkıntısı bulunduğunu dile getirdi. Kahriman, ‘’40 yıl önce de böyleydi, bugün de böyle. 40 sene önce uyguladığımız eğitim, uygulama, üretim modeli neyse halen de o uygulanıyor’’ diye konuştu. 40-50-100 sene önce güvercinlerle metan gazının tesbit edildiğini anlatan Kahriman, şöyle devam etti: ‘’Şu anda uyguladığımız model, bundan bir karış önde sadece. Modern teknolojiyi buraya sokamadık. Sokmak için hiçbir girişimde de bulunmadık. ‘Burası bizim kaderimizdir’ diyebilmemiz için, teknolojiyi uygularsınız, projeleri üretirsiniz, sistematik yaklaşırsınız, bir kuyu yerine iki kuyu koyarsınız, üç kuyu koyarsınız, giriş çıkış noktalarını arttırırsınız, alt yapısını üst yapısını oluşturursunuz, dedektörlerinizi her noktaya koyarsınız, her personeli eğitirsiniz.’’

BELİRSİZLİKLER İHALEYE KONMAMIŞ

Kahriman, jeolojik belirsizliklerin ihaleye konulmadığına dikkati çekerek, ihalede en düşük fiyatı verenin kazandığını ancak, Zonguldak gibi bir yerde bu şekilde olamayacağını söyledi. Jeolojinin belirsizliğinin fiyatlandırılması gerektiğini kaydeden Kahriman, ‘’Kömürü 5 liraya üretiyorsanız, 15 lira demeniz lâzım. Çünkü belirsizlikler nedeniyle ekstra önlemler almanız lâzım. Bunların hiçbirinin yapılmadığını, uzaktan kontrol sisteminin olmadığını, dedektörler olsa bile sistemin tamamen yerleştirilmediğini anlıyorum’’ dedi. Buraların, müfettişlerce yeterince denetlenmediğinin anlaşıldığını ve çarpık yapının sonucunun kaçınılmaz olarak ortaya çıktığını belirten Kahriman, şu bilgileri verdi: ‘’Grizuyla mücadelenin en kolay işi kömür ocaklarında. Siz kömür ürettikçe, aynı zamanda gaz da açığa çıkar. Bu bilinen bir şeydir. Bu gazın belli değerlere ulaşmamasını sağlamanız lazım. Bir taraftan gaz gelecek, bir tarafta siz temiz hava vereceksiniz, yüzde 2’nin altında tutmaya çalışacaksınız. Onun için de yeterli hava giriş ve çıkışları, yedekleri olmalı. Dünyanın her tarafında bu yapılıyor ve çok da basit uygulama alanı. Açtığınız her ekstra kuyu da, zaten güvenlik amaçlı, emniyet amaçlı, başka sebeplerle de kaçış noktalarınız.’’

“BİLİRKİŞİ ANALİZİ VE OTOPSİ GEREKİYOR”

İşçilerin ölümünün ve olayın sebebinin anlaşılabilmesi için bilirkişi analizi ve otopsi gerektiğine işaret eden ve işçilerin kaçış noktasına kadar gelebildiğini kaydeden Kahriman, ‘’Yanık izi var mı? Karbonmonoksit zehirlenmesi mi oldu? Olduysa hangi saatler arasında oldu? gibi’’ dedi. Kahriman, Türkiye’deki bu ocakların her birinin gaz üreten ocak olduğunu ve bunun da bilindiğini vurgulayarak, şunları anlattı: ‘’Siz, bugün olmadı, yarın olmadı diye bakamazsınız. Her dakika gerek bakanlığın, gerek işletmenin, gerek işveren konumundaki TTK’nın bunları hesaba katması lâzım. İhaleye giren adamlarda yeterlilik var mıydı, jeolojik fiyatlar bu işin içine konmuş muydu, yoksa çok başka mantıkla mı ilân edildi? Bu şekilde olmamış olması, olmayacağı anlamına gelmez, orası böyle bir ortamdı. Böyle bir ortamda her an gaz gelişi vardır. Bu gaz gelişi bilinçsiz yaklaşım olduğu zaman da her an patlayabilir. Bunlar, bilinmeyen şeyler değil. Sistematik bakabilirsiniz, daha insan girmeyen metotlara geçersiniz. Teknolojiyle birlikte robotik metotlar geldi.’’ Maden Mühendisleri Odası’nın incelemesine göre, çalışan işçilerde gaz maskesi olmadığını öne süren Kahriman, çalışma ortamındaki grizunun yüksekliğinin daha önceden tespit edildiğini, havalandırma sisteminde arızaların saptandığını kaydederek, ‘’Bunların hepsi doğruysa, durum, ‘2 kere iki 4 eder’ gibi bir yaklaşımın ürünü açıkçası’’ dedi.

HAK-İŞ'TEN SAVCILARA ÇAĞRI

HAK-İŞ Genel Başkanı Salim Uslu, Zonguldak’taki maden kazasıyla ilgili Cumhuriyet savcılarının acilen harekete geçerek ihmali görülen kişi ve kurumlar hakkında dâvâ açmasını istedi. Uslu, yaptığı yazılı açıklamada, Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Zonguldak Karadon Müessese Müdürlüğüne ait kömür ocağında 30 madencinin ölmesine sebep olan olaydaki zafiyetin kimden kaynaklandığının acilen tesbit edilmesi gerektiğini ifade etti. Uslu, “Kamu adına görev yapan Cumhuriyet savcıları acilen harekete geçmeli, ihmali görülen kişi ve kurumlar hakkında hemen dâvâ açmalıdır” dedi. İş Kanununda konuya ilişkin 40’a yakın yönetmelik olmasına rağmen buna uyulmadını ve bütün bunların temelinde taşeron uygulamasının yattığını vurgulayan Uslu, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun bir an önce çıkartılması gerektiğini belirtti.

Grizu patlamalarında 783 işçi vefat etti

Zonguldak’ta, Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) maden ocaklarında 1875-2009’ta 783 işçi vefat etti. Kömür madenlerindeki galerilerde bulunabilen metan gazının belirli şartlar oluştuğunda patlaması durumunda ortamın genişliğine göre sıcaklığın 1850-2650 santigrat dereceye ulaşabildiği grizu faciaları, madencilerin en büyük korkuları arasında ilk sırada yer alıyor. Jeolojik devirlerde kömür oluşumu sırasında meydana gelen, havayla yüzde 4-15 oranında karışmasıyla da patlama riski bulunan metan gazının infilakıyla 1983’te 113 ve 1992’de 263 işçinin vefat ettiği TTK’da, bilgisayarlı gaz izleme ve kontrol sistemleriyle, ani gaz boşalmaları dışında patlamaların önüne geçilebilmeye çalışılıyor. Aynı ocakta 2004’te de 5 Çinli’nin öldüğü kazaların dışında grizu patlaması meydana gelmedi.

23.05.2010